Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đọc đoạn trích.
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nướcthì cứ cho mỗi đứa một nhát.
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ử ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ngần ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng )
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !

Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
Có người hỏi :
Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ?...
Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng).
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đọc đoạn trích (SGK).
2. Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
a) Đối thoại.
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nướcthì cứ cho mỗi đứa một nhát.
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ử ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ngần ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng )
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
“- Hà, nắng gớm, về nào…”
Đây không phải là câu đối thoại. Nội dung của nó không hướng tới một người tiếp chuyện cụ thể nào cả cũng chẳng liên quan đến chủ đề mà hai người đàn bà tản cư đang trao đổi. Hơn nữa sau câu nói to của ông cũng chẳng có ai đáp lại. Thực ra ông lão nói với chính mình một câu bâng quơ, đánh trống lảng để tìm cách tháo lui. Đây chỉ là một lời độc thoại.
1. Đọc đoạn trích (SGK).
2. Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
a) Đối thoại.
b) Độc thoại.
Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Độc thoại được thể hiện bằng gạch đầu dòng, phát ra thành lời và không cần có câu trả lời.
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nướcthì cứ cho mỗi đứa một nhát.
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ử ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ngần ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng )
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nướcthì cứ cho mỗi đứa một nhát.
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ử ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ngần ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng )
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? ...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nướcthì cứ cho mỗi đứa một nhát.
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ử ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ngần ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng )
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đọc đoạn trích (SGK).
2. Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
a) Đối thoại.
b) Độc thoại.
"Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu ..."
c) Độc thoại nội tâm.
Là những câu ông Hai nói với chính mình, nhưng chỉ diễn ra trong suy nghĩ và không phát ra thành lời. Độc thoại nội tâm.
Độc thoại nội tâm là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Độc thoại nội tâm không có gạch đầu dòng và không phát ra thành lời chỉ diễn ra trong suy nghĩ.
7
Trong các câu sau đây, câu nào là độc thoại
nội tâm ?
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đọc đoạn trích (SGK).
2. Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
a) Đối thoại.
b) Độc thoại.
c) Độc thoại nội tâm.
Độc thoại và độc thoại nội tâm:
* Giống nhau: Đều là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
* Khác nhau:
+ Độc thoại: Phát ra thành lời và có gạch đầu dòng.
+ Độc thoại nội tâm: Không phát thành lời, chỉ diễn ra trong suy nghĩ và không có gạch đầu dòng.
Đối thoại và độc thoại :
* Giống nhau: Đều phát thành lời và có gạch đầu dòng.
* Khác nhau:
+ Đối thoại: Hướng tới người tiếp chuyện và có ít nhất hai người.
+ Độc thoại: Không hướng tới đối tượng nào và là lời nhân vật tự nói.
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đọc đoạn trích (SGK).
2. Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
a) Đối thoại.
b) Độc thoại.
c) Độc thoại nội tâm.
d) Các hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật, thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với dân làng Chợ Dầu, tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật. Những hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm sau đó đã giúp nhà văn khắc họa được sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau đớn khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc, nghĩa là làm cho câu chuyện sinh động hơn.
Ghi nhớ
* Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
* Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng).
* Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu có gạch đầu dòng ; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây :
BT 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây?
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo... Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Gì ?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn....
Ông lão gắt lên:
- Biết rồi !
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
(Kim Lân, Làng)
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng.
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II. Luyện tập.
Bài tập 2: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Ngữ văn : Tiết 64. đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II. Luyện tập.