Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN ĐÔNG HOÀ
TRƯỜNG THCS TRƯỜNG CHINH
Chào mừng các thầy cô giáo tới dự giờ thăm lớp.

* Giáo viên: Đỗ Thị Mộng Thường* Trường: Trung Học Cơ Sở Trường Chinh
2009-2010
Các phương diện
Nhân vật
Nhân vật
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân ( SGK trang 176,177 )
Có người hỏi :
Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
 Đối thoại
Trong ba câu trên, ai nói với ai ? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người ? Dấu hiệu nào cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện trao đổi qua lại ?
1/Đối thoại:
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân(SGK,trang 176,177)
1/Đối thoại:
- Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.

Theo em thế nào là đối thoại ?
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Hình thức thể hiện yếu tố đối thoại trong văn bản tự sự như thế nào?
-Trong văn bản tự sự,đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp(mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng)
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
- Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
-Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng).
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Điều kiện để đối thoại diễn ra:

- Phải có hoàn cảnh giao tiếp.
- Phải có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp (hai người trở lên).
-Giữa hai người phải có nhu cầu trao đổi thông tin.
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
-Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
-Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng).
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
*Bài tập: Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân(SGK,trang 176,177)
“- Hà, nắng gớm, về nào…”
Câu trên ông Hai nói với ai? Đây có phải là một câu đối thoại không? Vì sao?
2.Độc thoại:
Ông lão nói với chính mình một câu bâng quơ,đánh trống lảng để tìm cách tháo lui.

Đó chỉ là một lời độc thoại
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân(SGK,trang 176,177)
“- Hà, nắng gớm, về nào…”
2.Độc thoại:
Trong đoạn trích đó còn có câu nào kiểu này không ? Hãy chỉ ra các câu đó.
“Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái gíống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này!”
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân(SGK,trang 176,177)
“Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu …”

Những câu trên là những câu ai hỏi ai? Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng như những câu đã tìm hiểu?
Những câu này là ông Hai hỏi chính mình. Những câu hỏi này không phát ra thành tiếng mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai. Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai trong những phút giây nghe tin làng Chợ Dầu của ông theo giặc. Vì không thốt ra thành lời, chỉ nghĩ thầm nên không có gạch đầu dòng.
Chúng là những câu độc thoại nội tâm
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Vậy theo em thế nào là độc thoại ?
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự thường thấy mấy kiểu độc thoại ?
Phân biệt sự giống và khác nhau giữa độc thoại thành lời và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự .
- Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng ; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng(độc thoại nội tâm)
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Điều kiện để có lời độc thoại:
Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ lời độc thoại.
Không cần có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp với nhân vật hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai.
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
- Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng ; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng(độc thoại nội tâm)
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
2.Độc thoại:
Tìm hiểu đoạn văn trích từ Làng –Kim Lân(SGK,trang 176,177)
Các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong đoạn trích có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện và thái độ của những người tản cư trong buổi trưa ông Hai gặp họ ? Đặc biệt chúng đã giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai như thế nào ?
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
-Các hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật, thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với dân làng chợ Dầu, tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật.
-Những hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm sau đó đã giúp nhà văn khắc họa được sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau đớn khi nghe tin làng Chợ Dầu -cái làng mà ông Hai luôn thấy tự hào và hãnh diện- của ông theo giặc, nghĩa là làm cho câu chuyện sinh động hơn.
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Em hãy cho biết vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
-Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
LƯU Ý
- Khi sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật.
- Khi cần diễn tả những tâm sự kín đáo chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm.
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II/LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích truyện ngắn Làng-Kim Lân .
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích truyện ngắn Làng –Kim Lân.
Qua những lời đáp của ông Hai ta thấy ông có tâm trạng như thế nào ?
Em có nhận xét gì về số lượt lời trao và số lượt lời đáp ?
Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng.
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Cho đoạn trích sau. Hãy thêm yếu tố độc thoại nội tâm vào đoạn văn cho hợp lí:
Trong giờ kiểm tra Toán . Hà gọi tôi:
- Mai ơi! Xong bài chưa? Cho mình xem bài với.
- Cậu tự làm đi!
Nói rồi tôi tập trung làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần nữa nhưng tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn Hà tự vươn lên bằng khả năng của mình. Tan buổi học. Hà gặp tôi giận dỗi:
- Bảo đưa bài cho tớ sao cậu không đưa? Đồ ích kỉ!
Dứt lời, Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi ...
( .đứng lại một mình với bao cảm xúc khó tả. Tại sao Hà lại giận mình nhỉ? Mình làm thế là tốt cho Hà mà. Hà ơi! Rồi cậu sẽ hiểu mình.)
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Hoàn thành sơ đồ sau :
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
NGÔN NGỮ NHÂN VẬT
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
NGÔN NGỮ NHÂN VẬT
ĐỐI THOẠI
ĐỘC THOẠI
ĐỘC THOẠI THÀNH
LỜI
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
7
Trong các câu trích từ truyện Làng-Kim Lân sau đây , câu nào là độc thoại
nội tâm ?
Hãy chọn câu đúng. Hãy chọn câu đúng. Hãy chọn câu đúng.
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Loại dấu câu nào được sử dụng trong lời đối thoại và độc thoại thành lời?
S
S
Đ
S
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ




HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
-Nắm vững thế nào là yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
-Biết vận dụng các yếu tố này trong quá trình làm bài văn tự sự.
-Làm bài tập 2 SGK /179.
+Bài vừa học:
+Bài sắp học:
Tiết 65: Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm.
-Lập đề cương cho các BT mục I-SGK/179.
-Luyện nói trước ở nhà(theo yêu cầu mục II/179)
II/LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại
-Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường,buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe làng mình theo giặc.
I/TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Đối thoại:
2.Độc thoại:
3. Vai trò của yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
TRƯỜNG THCS TRƯỜNG CHINH
TỔ :NGỮ VĂN-ÂM NHẠC-MỸ THUẬT
GV: ĐỖ THỊ MỘNG THƯỜNG
CHÂN THÀNH CẢM QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!