Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Chia sẻ bởi Nguyễn Thị Lan | Ngày 07/05/2019 | 37

Chia sẻ tài liệu: Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự thuộc Ngữ văn 9

Nội dung tài liệu:

VB TỰ SỰ
SỰ VIỆC
NHÂN VẬT
TÌNH HUỐNG
LỜI KỂ
LAI LỊCH
NGOẠI HÌNH
HÀNH ĐỘNG
NGÔN NGỮ
Đối
thoại
Độc
thoại
Độc
thoại
nội
tâm
Cú ngu?i h?i:1 )
- Sao b?o l�ng Ch? D?u tinh th?n l?m co m�?... ( 2 )
- ?y th? m� bõy gi? d? d?n ra t? ?y!( 3 )
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: ( 4 )
- Hà, nắng gớm, về nào. ( 5 )
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. ( 6 ) Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.( 7 ) Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: ( 8)Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! ( 9 ) Đói khổ ăn cắp, ăn trộm bắt được người ta còn thương. ( 10 ) Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! ( 11 ) Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 12 ) Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. ( 13 )
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. ( 14 )Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. ( 15 )Chúng nó là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? ( 16 ) Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? ( 17 ) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu . ( 18 ) ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên : ( 19 )
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. ( 20 ) ( Làng, Kim Lân )
*. Ví dụ: Đoạn văn sau:
Có người hỏi: ( 1 )
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... ( 2 )
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! ( 3 )
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: ( 4 )
- Hà, nắng gớm, về nào. ( 5 )
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. ( 6 ) Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.( 7 )Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: ( 8)Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! ( 9 ) Đói khổ ăn cắp, ăn trộm bắt được người ta còn thương. ( 10 ) Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! ( 11 ) Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 12 ) Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. ( 13 )
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. ( 14 )Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. ( 15 )Chúng nó là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? ( 16 ) Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? ( 17 ) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu . ( 18 ) ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên : ( 19 )
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. ( 20 ) ( Làng, Kim Lân )


Câu hỏi thảo luận : Em hãy cho biết hình thức đối thoại trong ba câu đầu có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện không khí của câu chuyện và thái độ của những người tản cư trong buổi trưa mà ông Hai gặp họ ?
Đáp án
- Tạo cho câu chuyện có không khí gần gũi thật như trong cuộc sống đang diễn ra, làm cho người đọc có cảm giác như đang chứng kiến toàn bộ câu chuyện của người đàn bà tản cư.
- Thể hiện thái độ căm tức của những người tản cư đối với dân làng chợ Dầu.
- Là xuất phát điểm để nhân vật chính tự bộc lộ tâm trạng.
*. Ví dụ: Đoạn văn sau:
Có người hỏi: ( 1 )
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... ( 2 )
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! ( 3 )
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: ( 4 )
- Hà, nắng gớm, về nào. ( 5 )
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. ( 6 ) Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.( 7 )Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: ( 8)Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! ( 9 ) Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. ( 10 ) Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! ( 11 ) Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 12 ) Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. ( 13 )
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. ( 14 )Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. ( 15 )Chúng nó là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? ( 16 ) Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? ( 17 ) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu . ( 18 ) ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên : ( 19 )
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. ( 20 ) ( Làng, Kim Lân )
So sánh đối thoại và độc thoại
Giống nhau: Đều có gạch đầu dòng.
Khác nhau:
- Đối thoại: Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai người hoặc nhiều người.
- Độc thoại: Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tưởng.
*. Đoạn văn:
Có người hỏi: ( 1 )
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...( 2 )
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! ( 3 )
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to: (4 )
- Hà, nắng gớm, về nào. ( 5 )
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. ( 6 )Tiếng cười nói xôn
xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. ( 7 ) ông nghe rõ cái giọng
chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: ( 8 )
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! ( 9 ) Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta
còn thương.(10)Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát !(11)
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 12 )Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.(
13) Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đúa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ
khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. ( 14 )
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. (15 ) Chúng nó cũng là trẻ
con làng Việt gian đấy ư ? ( 16 )Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư ? ( 17 ) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu. ( 18 ) Ông lão nắm chặt hai tay lại mà
rít lên :( 19 )
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt
gian bán nước để nhục nhã thế này. ( 20 ) ( Làng, Kim Lân )
Hãy so sánh điểm giống và khác giữa độc thoại và độc thoại nội tâm ?
Giống : đều là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng .
Khác :
Độc thoại Độc thoại nội tâm
- Nói thành lời . - Không thành lời ( suy nghĩ ).
- Câu nói có gạch - Không có gạch đầu dòng .
đầu dòng.
Thảo luận nhóm: Hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm có tác dụng ntn trong việc thể hiện diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai?
Tác dụng: Làm nổi bật tâm trạng đau khổ, dằn vặt, day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo Pháp.
Lưu ý
- Khi sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật.
- Khi cần diễn tả những tâm sự chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm.
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây :
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm
lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo. Vẫn
cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn.
Ông lão gắt lên :
- Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
( Kim Lân- Làng)
-Lời bà Hai
- L?i ụng Hai
- Này thầy nó à!
- Thầy nó ngủ rồ à?
- Tôi thấy người ta đồn…
- ...
- Gỡ?
- Bi?t r?i..!
Tác dụng : Với hình thức đối thoại trên, tác giả đã làm nổi bật tâm trạng buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
Lưu ý: Đoạn văn này cho ta thấy cuộc đối thoại diễn ra không bình thường:
- Bà Hai có 3 lượt lời, mà ông Hai chỉ có 2 lượt lời( 2 lời đáp).
Thái độ của bà Hai còn rụt rè khi muốn chia sẻ cùng chồng nhưng ông Hai thì buồn chán, tâm trạng của ông từ chỗ không muốn trả lời rồi gắt lên và thể hiện sự bức xúc.
2. Bài tập 2:
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng
cả hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm.

Gợi ý: có thể lựa chọn một trong các đề tài sau :
+ Tình bạn
+ Mẹ
+ Học tập
+ Thầy cô
Đoạn văn tham khảo.

…Trong giờ kiểm tra Toán –Hà gọi tôi:
-Mai ơi!Xong bài chưa? Cho mình xem bài với.
Cậu tự làm đi- Tôi trả lời.Nói rồi tôi tập trung làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần nữa nhưng tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn để Hà tự vươn lên bằng khả năng của mình.Tan buổi học,Hà gặp tôi giận dỗi: “Bảo đưa bài cho tớ sao cậu không đưa?đồ ích kỉ.”. Dứt lời, Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi…. Tôi đứng lại một mình với bao cảm xúc khó tả.Tại sao Hà lại giận mình nhỉ? Mình làm thế là tốt cho Hà mà.Tôi muốn nói với Hà rằng:
Hà ơi!Rồi cậu sẽ hiểu mình.
.
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Nguyễn Thị Lan
Dung lượng: | Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)