Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo đến dự giờ
MÔN: NGỮ VĂN 9

Ki?m tra b�i cu
Trong văn bản tự sự, để người đọc, người nghe phải suy nghĩ về một vấn đề nào đó, người viết và nhân vật có khi nghị luận bằng cách nêu lên các ý kiến , nhận xét cùng những lý lẽ và dẫn chứng. Nội dung đó thường được diễn đạt bằng hình thức lập luận, làm cho câu chuyện thêm phần triết lí.
Thế nào là yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự ?

Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!

(lời trao)
(lời đáp)
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng cách gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng).
Ví dụ:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
     - Này, thầy nó ạ.
    Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
     - Thầy nó ngủ rồi à?
     - Gì?
     Ông lão khe khẽ nhúc nhích.
     - Tôi thấy người ta đồn…
    Ông lão gắt lên:
    - Biết rồi!
   Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
                                                                 (Kim Lân, Làng)
Em có nhận xét gì về những lời đáp của ông Hai?
Nêu tác dụng ?
- Ông Hai đều trả lời cộc lốc, thể hiện sự miễn cưỡng, bất đắc dĩ
khi buộc phải trả lời.


Làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ, thất vọng
của ông Hai.
- Hà, nắng gớm, về nào..
- "Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.``
Độc thoại:
lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
- Hà, nắng gớm, về nào..
- "Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.``
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
§éc tho¹i néi t©m
Lµ lêi ®éc tho¹i nh­ng kh«ng ®­îc nãi ra thµnh lêi vµ kh«ng cã g¹ch ®Çu dßng ë nh÷ng lêi tho¹i.
Nhóm1:
Phân biệt sự giống và khác nhau giữa đối thoại và độc thoại.
THảO LUậN NHóM
Nhóm2:
Phân biệt sự giống và khác nhau giữa độc thoại và độc thoại nội tâm.
Đáp án
Nhóm 1:
. Giống : - Đều có dấu gạch đầu dòng .
. Khác :

Đối thoại
Hình thức đối đáp , trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người .
Độc thoại
Lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng .
Đáp án
Nhóm 2:
.Giống : Đều là lời của một người nào đó nói với
chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng .
.Khác :
Độc thoại
- Nói thành lời .
- Có gạch đầu dòng
Độc thoại nội tâm
Không thành lời
Không có gạch đầu dòng .
Đọc bài tập sau:
Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra``
(Cổng trường mở ra-Lí Lan)
Độc thoại nội tâm:
Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra.


GHI Nhớ
* Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
* Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng).
* Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.

B�i 1/178
Bài 2/ 179
Viết đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Gợi ý: + H×nh thøc: §o¹n v¨n cã sö dông c¸c h×nh thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m.
+ Néi dung: §Ò tµi tù chän
Các em có thể lựa chọn một trong các đề tài sau để viết:
- Tình bạn - Tình mẹ
- Học tập - Thầy cô
Bài 2: Tham kh?o
Sáng nay trời rét, Nam dậy sớm hơn mọi ngày, cu cậu lò mò mãi mới ra được khỏi giường, vệ sinh cá nhân xong, cậu ăn sáng, vừa ăn vừa xoa tay xuýt xoa . Nam khoác cặp sách đi học, vừa mở cửa, Nam rên lên và nói to :
- Hà trời rét quá nhỉ . ( độc thoại )
Chả mấy chốc đã đi ra đến ngoài đường, cậu vừa đi vừa nghĩ giá như mà hôm nay được nghỉ học thì hay biết mấy . ( Độc thoại nội tâm ) Vừa lúc đó, Nam gặp Hùng.
- Nam à , đi học sớm vậy ?
- Hôm nay mà sớm à, trời rét tớ đi muộn hơn mọi hôm đấy .
( Đối thoại )
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Học thuộc ghi nhớ sgk/178.
- Hoàn thành bài tập 2.
- Sưu tầm thêm một số đoạn thơ, đoạn văn… có sử dụng các hình
thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bị bài mới: Luyện nói: tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả
nội tâm.
- Đọc các đề trong sgk/179.
- Lập dàn bài cho các đề đó.
- Nhìn vào dàn bài, tập nói trước ở nhà, đến lớp trình bày trước tổ và
lớp.
Phân công chuẩn bị:
- Đề 1: Nhóm 1 – 4
- Đề 2: Nhóm 2
- Đề 3: Nhóm 3
Bài học kết thúc
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh!