Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ thăm lớp
Hỏi: Trong một tác phẩm tự sự gồm những yếu tố nào?
- Sự việc; cốt truyện; tình huống truyện; nhân vật…
Hỏi: Khi khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự, chúng ta thường quan sát miêu tả nhân vật ở những phương diện nào?
Các phương diện
Nhân vật
Nhân vật
Phương diện
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tiết 62
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
Ví dụ: SGK Tr176
Đọc đoạn trích sau:
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào.
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! đói khổ ăn cắp ăn chộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ hơi khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu..Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân - Làng)
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
Trong 3 c©u ®Çu cña ®o¹n trÝch ai nãi víi ai? Tham gia c©u chuyÖn cã Ýt nhÊt mÊy ng­êi?
Có ít nhất 2 người phụ nữ tản cư đang nói chuyện với nhau.

Dấu hiệu nào cho các em thấy đó là cuộc trò chuyện trao đổi qua lại?
Có 2 lượt lời thoại qua lại: nội dung đều hướng về người giao tiếp, có 2 gạch đầu dòng ở từng lời thoại.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
Những lời thoại đó người ta gọi là đối thoại, vậy đối thoại là gì?
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Học làm người
Một anh học trò ở nhà thầy đã 3 năm mà chưa thấy anh đọc sách, thầy Tăng Tử ngạc nhiên lắm.
Một hôm thầy gọi trò đến hỏi:
- Ngươi đến nhà ta thụ giáo, mà ta chẳng thấy ngươi đọc sách bao giờ?
Nghe thầy nói người học trò lễ phép thưa:
-Thưa thầy con vẫn đọc đấy ạ.
Em hãy tìm những câu
đối thoại trong đoạn
văn trên?
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Điều kiện để đối thoại diễn ra:
- Phải có hoàn cảnh giao tiếp.
- Phải có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp(2 người trở lên).
- Giữa 2 người phải có nhu cầu trao đổi thông tin.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
Câu "Hà, nắng gớm, về nào..`` Ông Hai nói với ai? Đây có phải là câu đối thoại không? Vì sao?
- Không phải là lời đối thoại:
+ Không hướng tới một đối tượng cụ thể nào cả(nói giữa trời)
+ Không liên quan gì đến chủ đề mà 2 người đàn bà tản cư đang nói.
Sau câu nói đó cũng chẳng có ai đáp lại.
+ Nói bâng quơ để thoát lui.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
Trong đoạn trích còn có những câu kiểu như vậy không? Em haừy d?n ra caực caõu ủoự?
"Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này``
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
Đó người ta gọi là độc thoại.?Vậy độc thoại là gì?
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi độc thoại du?c nói thành lời thì phía trước c?a l?i d?c tho?i có gạch đầu dòng.
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi độc thoại du?c nói thành lời thì phía trước c?a l?i d?c tho?i có gạch đầu dòng.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. D?c thoại.
o
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi độc thoại du?c nói thành lời thì phía trước c?a l?i d?c tho?i có gạch đầu dòng.
Điều kiện để có lời độc thoại:
- Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ nội tâm.
- Không cần có sự hiện diện của người tham giao giao tiếp với nhân vật, hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
Những câu : `Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu." l� nh?ng cõu ai hỏi ai? T?i sao tru?c nh?ng cõu n�y khụng cú g?ch d?u dũng nhu nh?ng cõu ? trờn?
Ông Hai hỏi chính mình. Nh?ng cõu n�y khụng cú g?ch d?u dũng vỡ dõy l� suy nghi c?a ụng Hai.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
Đó là những câu độc thoại nội tâm. Vậy độc thoại nội tâm là gì?
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
Đọc bài tập sau: Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra``
(Cổng trường mở ra-Lí Lan)
Xác định lời độc thoại, và cho biết đó là lời độc thoại hay độc thoại nội tâm?
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
Độc thoại nội tâm: Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra.
Em hãy so sánh sự giống và khác nhau giữa độc thoại và độc thoại nội tâm?
Giống : đều là lời của một người nào đó nói với
chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng .
Khác :
Độc thoại Độc thoại nội tâm
- Nói thành lời . - Không thành lời ( suy nghĩ ).
- Câu nói có gạch - Không có gạch đầu dòng .
đầu dòng.

Cõu h?i th?o lu?n (2p):
Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến của câu truyện và thái độ của những người tản cư trong buổi trưa ông Hai gặp họ?
Đặc biệt chúng đã giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai như thế nào?

Tác dụng:
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
- Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là ngôn ngữ của nhân vật, là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong tác phẩm tự sự.
- Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
-Độc thoại l� l�i cđa m�t ng��i n�o �� n�i víi ch�nh m�nh hoỈc n�i víi m�t ai �� trong t��ng t�ỵng. Trong v�n b�n t� s�, khi ��c tho�i du?c n�i th�nh l�i th� ph�a tr�íc c?a l?i d?c tho?i c� g�ch ��u d�ng; khi độc thoại không thành lời thì đó là độc thoại nội tâm. Trong văn bản tự sự, độc thoại nội tâm không có gạch đầu dòng.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
II. LUYE�N TA�P

Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích(SGK).
Có mấy lời trao (lời của bà Hai)? Có bao nhiêu lời đáp?
Có 3 lời trao(lời của bà Hai). Chỉ có 2 lời đáp (lời của ông Hai).
-Tác dụng: tái hiện lại cuộc đối thoại này tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 62
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại.
2. DO�C thoại.
o
3. ẹO�C thoại NO�I TA�M
II. LUYE�N TA�P

Bài tập 2: Viết đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Đối với bài học ở tiết này:
Nắm các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Liên hệ thực tế sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm và rút ra bài học sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm một cách hiểu biết, hiệu quả.
Đối với bài học ở tiết sau: HDTH: Người kể chuyện trong văn bản tự sự.
Xem lại ngôi kể.
Tìm hiểu vai trò của người kể chuyện.
Hướng dẫn học tập
Chúc các em chăm ngoan - học giỏi !