Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

VỀ DỰ HỘI GIẢNG LỚP 9/1
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Thế nào là nghị luận trong văn bản tự sự?
VĂN BẢN TỰ SỰ
NHÂN VẬT
SỰ VIỆC
LAI LỊCH
NGOẠI HÌNH
HÀNH ĐỘNG
NGÔN NGỮ
Đối
thoại
Độc
thoại
Độc
thoại
nội
tâm
Tiết 63:
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI, ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người
ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ
Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Tiết 63: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI, ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- S? ngu?i tham gia: Hai ho?c nhi?u ngu?i.
- Được đánh dấu: dấu gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp
Có người hỏi:
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Lời trao
Lời đáp
- Nội dung: hu?ng t?i ngu?i ti?p chuy?n.
- Hình thức: đối đáp, trò chuyện
Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hay nhiều người. Trong văn bản, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
I. Bài học:
1. Đối thoại:
Tiết 63:
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người
ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ
Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Làng – Kim Lân)
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
- Hà, nắng gớm, về nào...
- Hà, nắng gớm, về nào.
- Nói với chính mình.
- Nói ra thành lời.
- Có dấu gạch đầu dòng.
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người
ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ
Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Làng – Kim Lân)
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

- Hà, nắng gớm, về nào.
Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chỳng bay an mi?ng com hay mi?ng gỡ v�o m?m m� di l�m cỏi gi?ng Vi?t gian bỏn nu?c d? nh?c nhó th? n�y?
- Nói với chính mình.
- Nói ra thành lời.
- Có dấu gạch đầu dòng.
- Có dấu gạch d?u dũng
- Nói với bọn Việt gian trong tưởng tượng.
- Nói ra thành lời
Tiết 63

I. Bài học:
1. Đối thoại:
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
2. Độc thoại:
Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc
với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi độc thoại
được nói thành lời thì phía trước của lời độc thoại có dấu gạch
đầu dòng.
So sánh đối thoại và độc thoại?
Giống nhau
Khác nhau
- Đều là lời nói của nhân vật.
- Được đánh dấu bằng bởi dấu gạch đầu dòng.
Đối thoại là lời của hai nhân vật nói với nhau.
- Độc thoại là lời của một nhân vật nói với chính mình hoặc nói với một người trong tưởng tượng.
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người
ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Làng – Kim Lân)
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị ngưuời ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
- Không có dấu gạch đầu dòng.
- Ông Hai hỏi chính mình
- Ý nghĩ của nhân vật
=> Thể hiện tâm trạng đau đớn, dằn vặt của ông Hai.
=> Khắc họa nội tâm của nhân vật.
Tiết 63:

I. Bài học:
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Đối thoại:
2. Độc thoại:
3. Độc thoại nội tâm:
Độc thoại nội tâm cũng là độc thoại nhưng không nói thành lời.
Trong văn bản tự sự, độc thoại nội tâm không có gạch đầu dòng.
So sánh độc thoại và độc thoại nội tâm?
Giống nhau
Khác nhau
- Đều chỉ có một nhân vật tham gia giao tiếp.
Độc thoại thì phát ra thành lời, được đánh dấu bằng dấu gạch đầu dòng.
- Độc thoại nội tâm không phát ra thành lời, không được đánh dấu bằng dấu gạch đầu dòng.
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
Có người hỏi:
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Hình thức đối thoại trên có tác dụng gì trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện?
 Tạo câu chuyện có không khí như cuộc sống thật
 Thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với làng Chợ Dầu.
Thể hiện thái độ gì của những người tản cư trong buổi trưa ông Hai gặp họ?
- Hà, nắng gớm, về nào.
Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chỳng bay an mi?ng com hay mi?ng gỡ v�o m?m m� di l�m cỏi gi?ng Vi?t gian bỏn nu?c d? nh?c nhó th? n�y?
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị ngưuời ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
Độc thoại, độc thoại nội tâm đã giúp cho nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí nhân vật ông Hai như thế nào?
Hình thức độc thoại, độc thoại nội tâm giúp nhà văn khắc họa được sâu sắc tâm trạng đau đớn của nhân vật ông Hai.
Vậy tóm lại, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm có vai trò gì trong văn bản tự sự?
I. B�i h?c:
Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm đều là ngôn ngữ của nhân vật, là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong tác phẩm
Tiết 63: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. D?i tho?i:
2. D?c tho?i:
3. D?c tho?i nụi tõm:
4. Tác dụng:
HỆ THỐNG BÀI HỌC
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp
châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ,
tiền kẹo… vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên:
- Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
(Kim Lân, Làng)
Bài tập 1:
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích:
II. LUYỆN TẬP
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích:
Bài tập 1:
STT
Bà Hai (lời trao)
Ông Hai (lời đáp)
1
- Này, thầy nó ạ.
- …
2
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
3
- Tôi thấy người ta đồn ...
- Biết rồi!
* Tâm trạng chán chường, buồn bực, đau khổ, thất vọng của ông Hai
khi nghe tin làng mình theo giặc.
Tiết 63: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Luyện tập:
Tôi đứng lại một minh với bao cảm xúc khó tả.Tại sao Hà lại giận minh nhỉ? Nếu minh đưua bài cho Hà thi sẽ vi phạm qui định khi kiểm tra. Hơn n?a, minh làm thế là tốt cho Hà mà. Hà ơi! Rồi cậu sẽ hiểu minh.
.Trong giờ kiểm tra Toán, Hà gọi tôi:
- Mai ơi! Xong bài chuưa? Cho t? xem v?i!
Tôi trả lời:
- Cậu tự làm đi.
Nói rồi tôi tập trung làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần n?a nhuưng tôi im l?ng.Thực lòng, tôi muốn để Hà tự vưuơn lên bằng khả nang của minh. Tan buổi học, Hà gặp tôi giận dỗi: "Bảo đưua bài cho tớ sao cậu không đuưa? Dồ ích kỉ!" Dứt lời, Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi...
TÌNH HUỐNG
Tôi vừa phải nằm viện một tuần vi bị ốm. Hôm nay là ngày tôi dược ra viện. Trên đường về nhà, xen với nỗi vui mừng là nỗi lo. Lo vi không biết phải xoay xở sao đây để bù đắp bài vở trong nh?ng ngày qua. Tôi vừa b?ớc vào nhà thi bé Hoa, em tôi, nhảy cẫng ra và bi bô:
- Anh Hưung ơi! Có chị nào nho nhỏ, chị nói với bố là bạn của anh. Ngày nào chị ấy cũng đến lấy vở về chép bài cho anh. Chị ấy còn cho em kẹo n?a cơ đấy!
- ừ.
Rồi không kịp nhin nhung viên kẹo trên tay em, tôi lao ngay vào phòng học.Tay tôi run run giở vội nhung tờ giấy trắng. Không lẽ lại là cái Hà? Có phải là Hà không nhỉ? Thôi đúng Hà rồi.Tôi lặng đi.Chính Hà đã âm thầm giúp tôi trong nhung ngày qua. Vậy mà đã có lúc tôi nghĩ xấu về Hà. Lúc này tự dưng trong lòng tôi dâng lên một niềm cảm xúc khó tả. Không thể kim nén nổi lòng minh, tôi thốt lên:
- Hà ơi! Cảm ơn bạn nhé!
Tôi vừa phải nằm viện một tuần vi bị ốm. Hôm nay là ngày tôi dược ra viện. Trên đường về nhà, xen với nỗi vui mừng là nỗi lo. Lo vi không biết phải xoay xở sao đây để bù đắp bài vở trong nh?ng ngày qua. Tôi vừa buớc vào nhà thi bé Hoa, em tôi, nhảy cẫng ra và bi bô:
- Anh Hưung ơi! Có chị nào nho nhỏ, chị nói với bố là bạn của anh. Ngày nào chị ấy cũng đến lấy vở về chép bài cho anh.Chị ấy còn cho em kẹo n?a cơ đấy!
- ừ.
Rồi không kịp nhin nh?ng viên kẹo trên tay em, tôi lao ngay vào phòng học.Tay tôi run run giở vội nh?ng tờ giấy trắng. Không lẽ lại là cái Hà? Có phải là Hà không nhỉ? Thôi đúng Hà rồi. Tôi lặng đi.Chính Hà đã âm thầm giúp tôi trong nh?ng ngày qua. Vậy mà đã có lúc tôi nghĩ xấu về Hà. Lúc này tự dưng trong lòng tôi dâng lên một niềm cảm xúc khó tả. Không thể kim nén nổi lòng minh, tôi thốt lên
- Hà ơi! Cảm ơn bạn nhé!
DẶN DÒ
,- Hoàn thiện bài tập số 2 ( SGK)
- Chuẩn bị bài : Luyện nói