Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cớ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có thể khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

( Kim Lân, Làng)
Thảo luận nhóm 2/2’
H: Điều kiện để một cuộc đối thoại diễn ra?
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cớ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có thể khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

( Kim Lân, Làng)

H: Phân biệt sự giống và khác nhau gi?a đối thoại và độc thoại ?
THảO LUậN NHóM (4/3 phỳt)
Đáp án
. Giống : - Đều có dấu gạch ngang đầu dòng.
- lời nói phát ra thành tiếng.
. Khác :

Đối thoại
Hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người .
Độc thoại
Lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cớ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có thể khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

( Kim Lân, Làng)
THảO LUậN NHóM
L?n (3 phỳt)
H: So sỏnh sự giống và khác nhau gi?a độc thoại và độc thoại nội tâm?
Đáp án

. Giống : Đều là lời của một người nào đó nói với
chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng . (2đ)
. Khác :
Độc thoại
- Nói thành lời . (2đ)

- Có gạch đầu dòng (2đ)
Độc thoại nội tâm
Không thành lời (2đ)

Không có gạch đầu dòng . (2đ)
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cớ mà?... (Đối thoại)
- Âý thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào… (Độc thoại)
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ hôm nay thấy bố có thể khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…(Độc thoại nội tâm) Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. (Độc thoại)

( Kim Lân, Làng)
Bài tập 1 ( SGK-178). Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngòi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo…Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm hàng ngày.
- Thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở bên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên:
- Biết rồi !
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
( Kim Lân, Làng)
Lời bà Hai
Lời ông Hai
- Này, thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Tôi thấy người ta đồn…
- ...
- Gỡ?
- Bi?t r?i !
Bài t?p nhanh:
Sáng nay trời rét, Nam dậy sớm hơn mọi ngày, cu cậu lò mò mãi mới ra được khỏi giường, vệ sinh cá nhân xong, cậu an sáng, vừa an vừa xoa tay xuýt xoa . Nam khoác cặp sách đi học, vừa mở cửa, Nam rên lên và nói to:
- Hà trời rét quá nhỉ .
Chả mấy chốc đã đi ra đến ngoài đường, cậu vừa đi vừa nghĩ giá như mà hôm nay l� ch? nh?t được nghỉ học thỡ hay biết mấy . Vừa lúc đó, Nam gặp Hùng.
- Nam à , đi học sớm vậy ?
- Hôm nay mà sớm à, trời rét tớ đi muộn hơn mọi hôm đấy.

Bài 2/ 179
Viết đoạn van kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hỡnh thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Gợi ý: + Hình thøc: Đo¹n văn cã sö dông c¸c hình thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m.
+ Néi dung: ĐÒ tµi tù chän
Các em có thể lựa chọn một trong các đề tài sau để viết:
- Tình bạn - Tình mẹ
- Học tập - Thầy cô
Tham kh?o
Sáng nay trời rét, Nam dậy sớm hơn mọi ngày, cu cậu lò mò mãi mới ra được khỏi giường, vệ sinh cá nhân xong, cậu an sáng, vừa an vừa xoa tay xuýt xoa . Nam khoác cặp sách đi học, vừa mở cửa, Nam rên lên và nói to :
- Hà trời rét quá nhỉ . ( độc thoại )
Chả mấy chốc đã đi ra đến ngoài đường, cậu vừa đi vừa nghĩ giá như mà hôm nay l� ch? nh?t được nghỉ học thỡ hay biết mấy . ( Dộc thoại nội tâm ) Vừa lúc đó, Nam gặp Hùng.
- Nam à , đi học sớm vậy ?
- Hôm nay mà sớm à, trời rét tớ đi muộn hơn mọi hôm đấy . (Dối thoại )
Hình thức ngôn ngữ bộc lộ
tính cách nhân vật trong
VBTS
Trước lời
trao,đáp có
gạch, đầu dòng
Phát ra thành
lời, có gạch
đầu dòng.
Tác dung: Người đọc dễ khám phá thế giới nội tâm
nhân vật…
không thành lời
Không có gạch
đầu dòng
Đối thoại
Độc thoại
Độc thoại nội tâm
Là hình thức đối thoại trò chuyện từ 2 người trở lên
Lời của một
người nào đó
Trong tt, nói
với chính
mình