Bài 13. Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm
Chia sẻ bởi Lê Mai Xuân |
Ngày 02/05/2019 |
27
Chia sẻ tài liệu: Bài 13. Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm thuộc Ngữ văn 8
Nội dung tài liệu:
GV: Hoàng Thị Cáp
Đơn vị THCS Mai Thủy
kính chào các thầy cô về dự giờ lớp 8b
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Giữa các vế trong câu ghép thường có những quan hệ về ý nghĩa như thế nào ?
Câu 2. Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép sau:
- Trời mưa to, nước dâng cao.
A. Nguyên nhân – kết quả
B. Điều kiện – kết quả
C. Tương phản
D. Bổ sung
Trả lời: Các vế câu ghép thường có những quan hệ: Nguyên nhân, điều kiện (giả thiết), tương phản, tăng tiến, lựa chọn, bổ sung, tiếp nối, đồng thời, giải thích.
TIẾT 53: TIẾNG VIỆT
Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm
Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”.
(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
b. Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon). (Theo Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)
c. Lí Bạch (701-762), nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc; lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).
( Ngữ văn 7, tập 1 )
Đánh dấu phần giải thích “họ” là những người bản xứ.
Đánh dấu thuyết minh về một loài động vật tên là ( Ba Khía )
được gọi tên cho một con kênh.
Đánh dấu bổ sung thông tin về năm sinh, năm mất của nhà thơ
Lí Bạch; cho biết thêm Miên Châu thuộc tỉnh Tứ Xuyên.
* Ví dụ:
1. Nam cao sinh năm 1915 (?) – 1951 nhưng có tài liệu ghi năm sinh của ông là 1917.
2. Trong tất cả những cố gắng của các nhà khai hoá nhằm bồi dưỡng cho dân tộc Việt Nam và dìu dắt họ trên con đường tiến bộ (?) thì phải kể việc bán rượu ti cưỡng bức (! )
(Nguyễn Ái Quốc)
3. AFP đưa tin theo cách ỡm ờ của AFP.
“…họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy…” (!?)
(Nguyễn Tuân)
Lưu ý:
- Dùng dấu ngoặc đơn với dấu chấm hỏi (?) để tỏ ý hoài nghi
- Dùng dấu ngoặc đơn với dấu chấm than (!) để tỏ ý mỉa mai
- Dấu ngoặc đơn dùng với cả dấu chấm hỏi và dấu chấm than (?!) để tỏ ý vừa hoài nghi vừa mỉa mai
Ghi nhớ 1:
D?u ngo?c don d�ng d? dânh
d?u ph?n ch� th�ch (gi?i th�ch,
thuy?t minh, b? sung thím).
a. Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo: - Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng: - Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang...
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
b. Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
Người xưa có câu : “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”. Tre là thẳng thắn, bất khuất ! ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam )
c. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. ( Thanh Tịnh, Tôi đi học )
Dấu hai chấm trong những đoạn trích sau dùng để làm gì?
Đánh dấu (báo trước) lời đối thoại của Dế Mèn nói với Dế Choắt và Dế Choắt nói với Dế Mèn
Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (Thép Mới dẫn lại lời của người xưa)
Đánh dấu (báo trước) phần giải thích lý do thay đổi tâm trạng của tác giả trong ngày đầu tiên đi học
D?u hai ch?m d�ng d?:
Dânh d?u (bâo tru?c) ph?n gi?i th�ch,
thuy?t minh cho m?t ph?n tru?c d�.
Dânh d?u (bâo tru?c) l?i d?n tr?c
ti?p (d�ng v?i d?u ngo?c kĩp) hay l?i
d?i tho?i (d�ng v?i d?u g?ch ngang).
Ghi nhớ 2:
Bài 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích sau:
a) Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác), “định phận tại thiên thư” (định phận tại sách trời), “hành khan thủ bại hư” (chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại), hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ?
(Ngữ văn 7, tập 1)
Đánh dấu phần giải thích ý nghĩa của các từ trong dấu ngoặc kép.
b) Chiều dài của cầu là 2290 m (kể cả phần cầu dẫn với chín nhịp dài và mười nhịp ngắn) (Thúy Lan, Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử)
Đánh dấu phần thuyết minh nhằm giúp người đọc hiểu rõ trong 2290 m chiều dài của cầu có tính cả phần cầu dẫn.
Đánh dấu (báo trước) phần giải thích cho ý: họ thách nặng quá.
Bài 2: Giải thích công dụng dấu hai chấm trong những đoạn trích:
a) Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu… cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này:
- Thôi, tôi ốm yếu quá rồi chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.
Đánh dấu (báo trước) lời đối thoại (Dế Choắt nói với Dế Mèn) và phần thuyết minh nội dung Dế Choắt khuyên Dế Mèn.
Bài 4. Quan sát câu sau và trả lời câu hỏi.
Phong Nha gồm có hai bộ phận: Động khô và Động nước .
( Trần Hoàng)
- Có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không? Nếu thay thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ?
Trả lời : Nếu viết lại là Phong Nha gồm: Động khô và Động nước. thì không thể thay được. Vì vế Động khô và Động nước không thể coi là phần chú thích.
Trả lời : Có thể thay được: Khi thay nghĩa cơ bản của câu không thay đổi, bộ phận trong dấu ngoặc đơn chỉ mang ý nghĩa giải thích đi kèm.
- Nếu viết lại là Phong Nha gồm: Động khô và Động nước thì có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không ? Vì sao?
Bài 6:
D?a v�o n?i dung dó h?c ? van b?n B�i toỏn dõn s?, hóy vi?t m?t do?n van ng?n v? s? c?n thi?t ph?i h?n ch? vi?c gia tang dõn s?, trong do?n van cú dựng d?u ngo?c don ho?c d?u hai ch?m.
*Hướng dẫn thực hiện: Khi viết chú ý
- Dấu hiệu về hình thức của đoạn văn:
- Cách trình bày nội dung trong đoạn văn:
BÀI VIẾT THAM KHẢO
Chưa bao giờ vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình lại trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhân loại như bây giờ. Sự bùng nổ dân số đã dẫn đến nhiều hậu quả: nghèo đói, lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, giáo dục không được đầu tư… Nếu con người không nhanh chóng kiểm soát tỉ lệ sinh thì chẳng bao lâu nữa (theo Thái An trong bài “Bài toán dân số”): “… mỗi con người trên trái đất này chỉ còn diện tích một hạt thóc”. Vì vậy hạn chế gia tăng dân số là con đường tồn tại của chính loài người.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc hai ghi nhớ sách giáo khoa.
Làm các bài tập còn lại
Viết một đoạn văn ngắn (chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm phù hợp
Soạn bài: Dấu ngoặc kép
Đơn vị THCS Mai Thủy
kính chào các thầy cô về dự giờ lớp 8b
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Giữa các vế trong câu ghép thường có những quan hệ về ý nghĩa như thế nào ?
Câu 2. Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép sau:
- Trời mưa to, nước dâng cao.
A. Nguyên nhân – kết quả
B. Điều kiện – kết quả
C. Tương phản
D. Bổ sung
Trả lời: Các vế câu ghép thường có những quan hệ: Nguyên nhân, điều kiện (giả thiết), tương phản, tăng tiến, lựa chọn, bổ sung, tiếp nối, đồng thời, giải thích.
TIẾT 53: TIẾNG VIỆT
Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm
Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”.
(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
b. Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon). (Theo Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)
c. Lí Bạch (701-762), nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc; lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).
( Ngữ văn 7, tập 1 )
Đánh dấu phần giải thích “họ” là những người bản xứ.
Đánh dấu thuyết minh về một loài động vật tên là ( Ba Khía )
được gọi tên cho một con kênh.
Đánh dấu bổ sung thông tin về năm sinh, năm mất của nhà thơ
Lí Bạch; cho biết thêm Miên Châu thuộc tỉnh Tứ Xuyên.
* Ví dụ:
1. Nam cao sinh năm 1915 (?) – 1951 nhưng có tài liệu ghi năm sinh của ông là 1917.
2. Trong tất cả những cố gắng của các nhà khai hoá nhằm bồi dưỡng cho dân tộc Việt Nam và dìu dắt họ trên con đường tiến bộ (?) thì phải kể việc bán rượu ti cưỡng bức (! )
(Nguyễn Ái Quốc)
3. AFP đưa tin theo cách ỡm ờ của AFP.
“…họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy…” (!?)
(Nguyễn Tuân)
Lưu ý:
- Dùng dấu ngoặc đơn với dấu chấm hỏi (?) để tỏ ý hoài nghi
- Dùng dấu ngoặc đơn với dấu chấm than (!) để tỏ ý mỉa mai
- Dấu ngoặc đơn dùng với cả dấu chấm hỏi và dấu chấm than (?!) để tỏ ý vừa hoài nghi vừa mỉa mai
Ghi nhớ 1:
D?u ngo?c don d�ng d? dânh
d?u ph?n ch� th�ch (gi?i th�ch,
thuy?t minh, b? sung thím).
a. Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo: - Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng: - Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang...
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
b. Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
Người xưa có câu : “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”. Tre là thẳng thắn, bất khuất ! ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam )
c. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. ( Thanh Tịnh, Tôi đi học )
Dấu hai chấm trong những đoạn trích sau dùng để làm gì?
Đánh dấu (báo trước) lời đối thoại của Dế Mèn nói với Dế Choắt và Dế Choắt nói với Dế Mèn
Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (Thép Mới dẫn lại lời của người xưa)
Đánh dấu (báo trước) phần giải thích lý do thay đổi tâm trạng của tác giả trong ngày đầu tiên đi học
D?u hai ch?m d�ng d?:
Dânh d?u (bâo tru?c) ph?n gi?i th�ch,
thuy?t minh cho m?t ph?n tru?c d�.
Dânh d?u (bâo tru?c) l?i d?n tr?c
ti?p (d�ng v?i d?u ngo?c kĩp) hay l?i
d?i tho?i (d�ng v?i d?u g?ch ngang).
Ghi nhớ 2:
Bài 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích sau:
a) Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác), “định phận tại thiên thư” (định phận tại sách trời), “hành khan thủ bại hư” (chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại), hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ?
(Ngữ văn 7, tập 1)
Đánh dấu phần giải thích ý nghĩa của các từ trong dấu ngoặc kép.
b) Chiều dài của cầu là 2290 m (kể cả phần cầu dẫn với chín nhịp dài và mười nhịp ngắn) (Thúy Lan, Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử)
Đánh dấu phần thuyết minh nhằm giúp người đọc hiểu rõ trong 2290 m chiều dài của cầu có tính cả phần cầu dẫn.
Đánh dấu (báo trước) phần giải thích cho ý: họ thách nặng quá.
Bài 2: Giải thích công dụng dấu hai chấm trong những đoạn trích:
a) Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu… cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này:
- Thôi, tôi ốm yếu quá rồi chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.
Đánh dấu (báo trước) lời đối thoại (Dế Choắt nói với Dế Mèn) và phần thuyết minh nội dung Dế Choắt khuyên Dế Mèn.
Bài 4. Quan sát câu sau và trả lời câu hỏi.
Phong Nha gồm có hai bộ phận: Động khô và Động nước .
( Trần Hoàng)
- Có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không? Nếu thay thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ?
Trả lời : Nếu viết lại là Phong Nha gồm: Động khô và Động nước. thì không thể thay được. Vì vế Động khô và Động nước không thể coi là phần chú thích.
Trả lời : Có thể thay được: Khi thay nghĩa cơ bản của câu không thay đổi, bộ phận trong dấu ngoặc đơn chỉ mang ý nghĩa giải thích đi kèm.
- Nếu viết lại là Phong Nha gồm: Động khô và Động nước thì có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không ? Vì sao?
Bài 6:
D?a v�o n?i dung dó h?c ? van b?n B�i toỏn dõn s?, hóy vi?t m?t do?n van ng?n v? s? c?n thi?t ph?i h?n ch? vi?c gia tang dõn s?, trong do?n van cú dựng d?u ngo?c don ho?c d?u hai ch?m.
*Hướng dẫn thực hiện: Khi viết chú ý
- Dấu hiệu về hình thức của đoạn văn:
- Cách trình bày nội dung trong đoạn văn:
BÀI VIẾT THAM KHẢO
Chưa bao giờ vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình lại trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhân loại như bây giờ. Sự bùng nổ dân số đã dẫn đến nhiều hậu quả: nghèo đói, lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, giáo dục không được đầu tư… Nếu con người không nhanh chóng kiểm soát tỉ lệ sinh thì chẳng bao lâu nữa (theo Thái An trong bài “Bài toán dân số”): “… mỗi con người trên trái đất này chỉ còn diện tích một hạt thóc”. Vì vậy hạn chế gia tăng dân số là con đường tồn tại của chính loài người.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc hai ghi nhớ sách giáo khoa.
Làm các bài tập còn lại
Viết một đoạn văn ngắn (chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm phù hợp
Soạn bài: Dấu ngoặc kép
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Lê Mai Xuân
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)