Bài 13. Công cơ học

Kiểm tra bài cũ
1.Khi vật nổi trên nước thì lực đẩy Acsimet được tính như thế nào? Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu dưới đây:
A. Bằng trọng lượng của phần vật chìm trong nước.
B. Bằng trọng lượng của phần nước bị vật chiếm chỗ.
C. Bằng trọng lượng của vật.
D. Bằng trọng lượng riêng của nước nhân với thể tích của vật.

Trong đời sống hàng ngày, người ta quan niệm rằng người nông dân cấy lúa, người thợ xây nhà, em học sinh ngồi học, con bò đang kéo xe. đều là đang thực hiện công. Tóm lại mọi công sức bỏ ra để làm một việc đều thực hiện công. Nhưng không phải công trong các trường hợp này đều là công cơ học. Vậy trong các công đó thì công nào là công cơ học ?
Tiết 14: công cơ học
I - khi nào có công cơ học ?
-Con ngựa đang kéo một cái xe đi trên đường. Trong trường hợp này, người ta nói lực kéo của con ngựa đã thực hiện một công cơ học.
(Hình 1)
Hình 1
Hình 2
Người lực sĩ cử quả tạ ở tư thế thẳng đứng. Mặc dù rất mệt nhọc, tốn nhiều sức lực, nhưng trong trường hợp này người ta nói lực sĩ không thực hiệm công cơ học. (Hình 2)
C1: Từ các trường hợp trên em cho biết khi nào thì có công cơ học?
Chỉ có công cơ học khi có lực tác dụng vào vật làm cho vật chuyển dời.
C2: Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của kết luận sau:
- Chỉ có công cơ học khi có...(1)...tác dụng vào vật làm cho vật...(2)... .
- Công cơ học là công của lực (khi một vật tác dụng lực và lực này sinh công thì ta có thể nói công đó là công của vật).
- Công cơ học thường được gọi tắt là công.
lực
chuyển dời
C3:Trong những trường hợp dưới đây , trường hợp nào có công cơ học ?

A. Một người đang đẩy xe chuyển động trên đường.
C. Một người đang đi xe đạp trên đường
B. Một học sinh đang ngồi học
D. Một quả bưởi rơi từ trên cây xuống
C4: Trong các trường hợp có công cơ học ở các ví dụ trên, lực nào thực hiện công cơ học ?
A. Một người đang đẩy xe chuyển động.
-Lực đẩy của người đã thực hiện công cơ học.
C. Một người đang đi xe đạp trên đường.
-Lực ép của người lên bàn đạp đã thực hiện công cơ học.
D. Một quả bưởi rơi từ trên cây xuống.
- Lực hút của Trái Đất (trọng lực) đã thực hiện công cơ học.
II C«ng thøc tÝnh c«ng
1.c«ng thøc tÝnh c«ng
NÕu cã mét lùc F t¸c dôngvµo vËt , lµm vËt dÞch chuyÓn mét qu·ng ®­êng s theo ph­¬ng cña lùc th× c«ng cña lùc F ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
A= F.s
Trong ®ã: A lµ c«ng cña lùc F
F lµ lùc t¸c dông vµo vËt
s lµ qu·ng ®­êng vËt di chuyÓn
§¬n vÞ c«ng lµ jun, kÝ hiÖu lµ J (1J = 1Nm)
Chó ý : -NÕu mét vËt chuyÓn dêi kh«ng theo ph­¬ng cña lùc th× c«ng ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc kh¸c
-NÕu mét vËt chuyÓn dêi theo ph­¬ng vu«ng gãc víi ph­¬ng cña lùc th× c«ng cña lùc ®ã b»ng kh«ng.



2.Vận dụng
C5: Đầu tàu hoả kéo toa xe với lực F=5000 N làm toa xe đi được 1000 m. Tính công của lực kéo của đầu tàu.
Lời giải
Tóm tắt:
F = 5000 N
s = 1000 m Công của lực kéo của đầu tàu là
A = ? A = F.s = 5000N.1000m = 5 000 000 (J)

F
v
C6: Một quả dừa có khối lượng 2kg rơi từ trên cây cách mặt đất 6m. Tính công của trọng lực.
Lời giải
Tóm tắt:
m = 2kg P = 20N
h = 6m
A = ? Công của trọng lực là:
A = P.h = 20N.6m =120 (J)
P
v
C7: Tại sao không có công cơ học của trọng lực trong trường hợp hòn bi chuyển động trên mặt sàn nằm ngang ?
Trả lời:

Trọng lực có phương thẳng đứng, vuông góc với phương chuyển động của hòn bi nên không có công cơ học.
P
v
Ghi nhớ:
Thuật ngữ công cơ học chỉ dùng trong trường hợp có lực tác dụng vào vật làm vật chuyển dời.
Công cơ học phụ thuộc hai yếu tố : Lực tác dụng vào vật và quãng đường vật dịch chuyển .
Công thức tính công cơ học khi lực F làm vật dịch chuyển một quãng đường s theo phương của lực :
A = F.s
Đơn vị công là jun ,(kí hiệu là J). 1J = 1Nm.
Có thể em chưa biết
Bằng các phép đo và phép tính người ta xác định công của trái tim . Trung bình, mỗi giây trái tim của người bình thường thực hiện một công khoảng 0,12 J để bơm khoảng 90 máu nuôi cơ thể.
Các em đừng vội nghĩ công của trái tim là quá bé nhỏ ! Vì trái timphải làm việc liên tục không ngừng nên trong một ngày , trung bình nó thực hiện một công lên tới 10 368 J để bơm
7 776 lít máu nuôi cơ thể. Nếu một người chỉ sống có 70 năm thôi thì trái tim người đó đã thực hiện một công không dưới 260 000 000J để bơm khoảng 200 000 000 lít máu nuôi cơ thể.
Nếu biết với công 260 000 000 J người ta có thể nâng một chiếc ôtô 2,5 tấn lên cao 10 000 m (10km), thì các em sẽ thấy trái tim của chúng ta "vất vả" biết chừng nào !