Bài 13. Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt)

Tiết 144 CHƯƠNG TRÌNH ĐIẠ PHƯƠNG
1. Bài tập 1
a. Đọc đoạn thơ sau và hãy chỉ ra các từ địa phương. Nêu các từ toàn dân tương ứng?
Kiểng tiềng Lao Bảo chộ xeng xeng
Động mạ rào con nác chảy queng
Cà Lơ (*) răng xuốc cươi phơi ló  
Eng tù đau bẻ nác đa xeng.
* Cà Lơ: Vân Kiều.
- Bài thơ ấy là của nhà báo Hồng Chương, một nhà báo quê Quảng Trị, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, từng có thời gian bị thực dân Pháp cầm tù lại Lao Bảo.
Kiểng tiềng Lao Bảo chộ xeng xeng
Động mạ rào con nác chảy queng
Cà Lơ (*) răng xuốc cươi phơi ló  
Eng tù đau bẻ nác đa xeng.
Cảnh tình Lao Bảo thấy xanh xanh
Núi mẹ sông con nước chảy quanh 
Cô Kiều đang quét sân phơi lúa
Anh tù sốt rét nước da xanh.
b. Đọc câu sau và chuyển sang tiếng toàn dân tương ứng: Mấy ả mần răng cho tui mạn cấy vá tui múc vá mói tui nêm tréc keng bù để bơng cho mệ tui một đọi húp mát rọt!”...
Nhà thơ Ngô Minh kể, hồi anh ở lính, một đêm mùa mưa năm 1973, đơn vị hành quân từ Campuchia về Lộc Ninh, gặp mấy chị em tù chính trị quê Quảng Trị vừa được địch trao trả ở đó. Chị em gặp nhau giới thiệu quê Quảng Trị, mấy chị hỏi: “Mấy út nói mấy út người Quảng Trị miềng mấy ả mờng hung, rứa răng nỏ út mô nói tiếng quê miềng cả? Út mô nói một câu chi thiệt dài rặt Quảng Trị cho ả nghe?”. Ngô Minh vốn mạ Quảng Trị, bố Quảng Bình, đi học lâu ở Hà Nội nên không dám xuất chiêu nhưng bạn anh - một chàng trai quê Vĩnh Linh nói ngay: Mấy ả mần răng cho tui mạn cấy vá tui múc vá mói tui nêm tréc keng bù để bơng cho mệ tui một đọi húp mát rọt!”...
→ Mấy chị làm sao cho em mượn cái muôi, múc một muôi muối để nêm nếm vào nồi canh bầu, bưng cho bà một tô canh ăn cho mát ruột.
Cầu Đakrông
Đài tưởng niệm ở Cầu Thạch Hãn
Tượng đài chiến thắng Khe Sanh