Bài 13. Bài toán dân số

NGỮ VĂN 8
BÀI 13 - TIẾT 49:
BÀI TOÁN DÂN SỐ
Thái An
Qua văn bản Ôn dịch thuốc lá em cho biết tác hại của việc hút thuốc lá? Em đã làm gì để hưởng ứng lời kêu gọi của tác giả?
-Thuốc lá đe dọa đến sức khỏe và tính mạng loài người.
-Thuốc lá không chỉ làm hại đến sức khoẻ mà còn gây ảnh hưởng xấu về đạo đức.
Lập luận kết hợp tự sự

Ngữ văn 8
Tiết 49
BÀI TOÁN DÂN SỐ
Thái An
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc và tìm hiểu chú thích.
2. Thể loại:
- Văn bản nhật dụng
a.Tác giả: Thái An
b. Xuất xứ: Trích Báo Giáo dục & Thời đại
- Phương thức biểu đạt:
Bố cục:
+ Đoạn 1: Từ đầu đến “ sáng mắt ra”: Nêu vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình.
+ Đoạn 2: Tiếp đến “ ô thứ 31 của bàn cờ”: Làm rõ thực trạng vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình.
+ Đoạn 3: Còn lại: Tác giả bày tỏ thái độ và giải pháp về vấn đề này.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
1. Nội dung:
Dân số là số người sinh sống trên phạm vi một quốc gia, một châu lục hay toàn cầu.
Gia tăng dân số ảnh hưởng đến tiến bộ xã hội và là nguyên nhân của đói nghèo, lạc hậu.
- Dân số và kế hoạch hoá gia đình là vấn đề đã và đang được quan tâm trên toàn thế giới.
- Cách đặt vấn đề hấp dẫn, tự nhiên, lôi cuốn sự chú ý của người đọc.
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
- Được đặt ra từ thời cổ đại =>tác giả “ sáng mắt ra”.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
b.Thực trạng vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ. (Đó là câu chuyện…kinh khủng biết nhường nào!)
* Vấn đề dân số được tính toán từ một chuyện trong Kinh Thánh. (Bây giờ…không quá 5%)
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của con người. (Trong thực tế …ô thứ 31 của bàn cờ)
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
- Được đặt ra từ thời cổ đại =>tác giả “ sáng mắt ra”.
- Cách đặt vấn đề hấp dẫn, tự nhiên, lôi cuốn sự chú ý của người đọc.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
b. Thực trạng vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình.
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ.
- Có một bàn cờ gồm 64 ô.
- Đặt 1 hạt thóc vào ô thứ nhất, ô thứ hai đặt 2 hạt, các ô tiếp theo cứ thế nhân đôi.
- Tổng số thóc được tính ra nhiều đến mức có thể phủ khắp bề mặt Trái đất.
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình.
16
32
64
128
?
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
b. Thực trạng vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
*Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ.
*Vấn đề dân số được tính toán từ một chuyện trong Kinh Thánh.
- Lúc đầu Trái đất chỉ có hai người (A-đam và E-va).
- Nếu mỗi gia đình chỉ sinh hai con thì đến năm 1995 dân số Trái đất là 5,63 tỉ.
- So với bài toán cổ con số này đã xấp xỉ ở ô thứ 30 của bàn cờ.
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
- Câu chuyện kén rễ là tiền đề để so sánh với sự bùng nổ dân số tăng theo cấp số nhân, công bội là 2, một con số khủng khiếp.
16
32
64
128
5,63 tỉ
30
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
b. Làm rõ vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ.
* Vấn đề dân số được tính toán từ một chuyện trong Kinh Thánh.
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của con người.
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
TỶ LỆ SINH CON CỦA PHỤ NỮ MỘT SỐ NƯỚC
=> Những nước có tỷ lệ sinh con cao.
5,63 tỉ
30
31
7 tỉ
16
32
64
128
Trả lời: Mức độ gia tăng dân số nhanh chóng trên trái đất, một con số khủng khiếp.
Từ câu chuyện kén rễ đến câu chuyện trong
kinh thánh và tỉ lệ sinh con của phụ nữ ở
một số nước, tác giả cho người đọc biết
được điều gì?
Thảo luận:

Theo em, dân số tăng nhanh sẽ có tác động như thế nào đến sự phát triển của xã hội?
.
.
TỶ LỆ SINH CON CỦA PHỤ NỮ MỘT SỐ NƯỚC
=> Những nước có tỷ lệ sinh con cao thuộc Châu Phi, Châu Á (Trong đó có Việt Nam).
Nghèo đói
Đất chật, người đông
Chất lượng cuộc sống thấp

Thất học, thất nghiệp
Những thành phố
chìm trong khói bụi
ùn tắc giao thông
Nghèo đói, bệnh tật sẽ còn dai dẳng theo đuổi, nếu các quốc gia này không có biện pháp hữu hiệu để kìm hãm sự bùng nổ dân số…
Trả lời:

Sự bùng nổ dân số đi kèm với nghèo nàn, lạc hậu, kinh tế kém phát triển, văn hóa, giáo dục không được nâng cao…Kìm hãm sự phát triển của xã hội.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
b. Thực trạng vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
c. Thái độ và giải pháp của tác giả
Nếu con người sinh sôi trên trái đất theo cấp số nhân của bài toán cổ thì đến một lúc sẽ không còn đất sống.
Không có cách nào khác, phải hành động tự giác, hạn chế sinh đẻ để làm giảm bớt sự bùng nổ và gia tăng dân số.
a. Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
- Thực trạng về tình hình dân số thế giới và Việt Nam phát triển nhanh và mất cân đối sẽ ảnh hưởng đến tương lai của các dân tộc và nhân loại.
- Dân số tăng quá nhanh sẽ kìm hãm sự phát triển của xã hội, là nguyên nhân dẫn đến đói nghèo, lạc hậu.
I.Tìm hiểu chung:
2. Ý nghĩa văn bản:
- Sử dụng kết hợp các phương pháp so sánh, dùng số liệu, phân tích..
Lập luận chặt chẽ, ngắn gọn.
- Ngôn ngữ khoa học, giàu sức thuyết phục.
- Văn bản nêu lên vấn đề thời sự của đời sống hiện đại: Dân số và tương lai của dân tộc, nhân loại.
II.Tìm hiểu văn bản:
III. Tổng kết:
1.Hình thức:
BÀI CA DAO

Gái một con trông mòn con mắt
Gái hai con con mắt liếc ngang
Ba con cổ ngẳng răng vàng
Bốn con quần áo đi ngang khét mù
Năm con tóc rối tổ cu
Sáu con yếm trụt váy dù vặn ngang.
Dân số Việt Nam hiện nay ước tính khoảng hơn 85,2 triệu người; trung bình mỗi năm tăng khoảng 1,1 triệu người. Theo ước tính, đến năm 2024, dân số nước ta có khoảng 100 triệu người; đến năm 2050, có khoảng 115 triệu người.
-Khi thế giới có 3 tỷ người thì Việt Nam mới có hơn 30 triệu người, nay thế giới có 7 tỷ người thì Việt Nam đã có 87,3 triệu người. Nghĩa là trong vòng 50 năm, dân số thế giới tăng gấp 2,33 lần, còn dân số Việt Nam tăng gấp 2,91 lần.
Do phát triển dân số nhanh hơn như nói ở trên nên nước ta đã xếp vào nhóm 5 nước có mật độ dân số trung bình cao nhất thế giới (Trong khi đó, Trung Quốc có dân số 1 tỷ 340 triệu dân nhưng không thuộc nhóm 5 nước này).
* Việt Nam là nước đông dân đứng thứ 13 trên thế giới, đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á. Mật độ dân số nước ta là 254 người/km2, cao gấp 5 lần mật độ dân số các nước phát triển và cao gấp 2 lần mật độ dân số Trung Quốc - nước đông dân nhất thế giới.
* Các chuyên gia cho rằng, dù các biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng tăng dân số sẽ được áp dụng mạnh mẽ, quyết liệt hơn trên toàn cầu nhưng, theo dự báo, dân số thế giới năm 2012 sẽ là khoảng 7 tỉ người và vào năm 2050, sẽ tăng lên khoảng 9 tỉ người.
IV. Luyện tập:
Bài tập1: Con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế gia tăng dân số? Vì sao?
- Đẩy mạnh giáo dục là con đường tốt nhất để hạn chế gia tăng dân số vì chỉ có thể bằng con đường giáo dục mới giúp con người có ý thức và thực hiện một cách tự giác.
Bài tập2: Vì sao sự gia tăng dân số có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc còn nghèo nàn, lạc hậu?
- Gia tăng dân số dẫn đến đói nghèo, lạc hậu nhất là ở các nước giáo dục kém phát triển nên gia tăng dân số nhanh, tạo ra nghèo đói, lạc hậu. Đó là cái vòng lẩn quẩn.
Bùng nổ
dân số
Kinh tế kém
phát triển
Nghèo nàn,
lạc hậu
Dân trí thấp
THỐNG KÊ VÀ DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂN SỐ THẾ GIỚI
TỪ NĂM 1950  2050
Bài tập 3:

Dựa vào số liệu về sự gia tăng dân số thế giới đã nêu trong phần Đọc thêm, hãy tính từ năm 2000 đến tháng 9 - 2003 xem số người trên thế giới đã tăng bao nhiêu và gấp khoảng bao nhiêu lần dân số của Việt Nam hiện nay?
- Từ năm 2000 đến 9 - 2003 (45 tháng) số dân trên thế giới đã tăng: 240.673.967 người.
- Số dân đó gấp khoảng ~ 3 lần số dân Việt Nam hiện nay.
- Từ số liệu trên, có thể tính được tốc độ gia tăng dân số mỗi ngày, mỗi giờ:
+ Mỗi ngày tăng khoảng 178.277 người.
+ Mỗi giờ tăng khoảng 7.428 người.
 Tốc độ gia tăng dân số rất nhanh.
Đất đai không sinh thêm, con người lại ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình.Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đã đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển.
GHI NHỚ

A. Do khả năng sinh con của người phụ nữ là rất lớn.
B. Do kinh tế thấp kém.
C. Do không có biện pháp kế hoạch hóa gia đình.
D. Do con người. Nhất là người phụ nữ chưa được hưởng quyền lợi giáo dục.

Nguyên nhân chính của sự gia tăng dân số là gì?

A. Sự “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người.
B. Nền kinh tế thế giới bị giảm sút.
C. Mất ổn định chính trị trên toàn cầu.
D. Nền giáo dục của các nước nghèo nàn, lạc hậu.
Ý NÀO NÓI ĐÚNG NHẤT HẬU QUẢ CỦA SỰ GIA TĂNG DÂN SỐ THẾ GIỚI?
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học bài, chuẩn bị bài soạn tiếp theo.
- Sưu tầm tục ngữ, ca dao nói về kế hoach hóa gia đình.
Kính chúc các thầy giáo, cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi !