Bài 13. Bài toán dân số

Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 -11
Nhiệt liệt chào mừng
Quý thầy cô giáo và các em
học sinh đến tham dự tiết học!
BÀI TOÁN DÂN SỐ
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Qua văn bản “Ôn dịch, thuốc lá”, em nhận thức được điều gì?
I. TÌM HIỂUCHUNG:
1. Tác giả: Thái An
3. Thể loại: Văn bản nhật dụng dưới dạng thuyết minh, tự sự, lập luận (nghị luận) một vấn đề khoa học xã hội.
2. Xuất xứ: Báo Giáo dục & Thời đại
BÀI TOÁN DÂN SỐ
Bố cục:
- Phần 1 (MB): Từ đầu đến…sáng mắt ra.
Bài toán dân số và kế hoạch hoá gia đình được đặt ra từ thời cổ đại

- Phần 2 (TB): Tiếp theo…“ô 31 của bàn cờ”.
Tốc độ gia tăng dân số thế giới là hết sức nhanh chóng.

- Phần 3 (KB): Còn lại.
Lời khuyến nghị khẩn thiết.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
@
1. Nêu vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình:
- Không tin
> <
“Sáng mắt ra”
 Lập luận tương phản, bất ngờ, lôi cuốn sự chú ý của người đọc.
+ Ý 1: Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ. (Đó là câu chuyện…con số kinh khủng biết nhường nào!)
+ Ý 2: Bài toán dân số theo kinh thánh. (Bây giờ… không quá 5%)...
+ Ý 3: Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của con người. (Trong thực tế… ô thứ 31 của bàn cờ).

Tóm tắt bài toán cổ: Có một bàn cờ gồm 64 ô. Đặt 1 hạt thóc vào ô thứ nhất, ô thứ hai đặt 2 hạt. Các ô tiếp theo cứ thế nhân đôi  tổng số thóc thu được có thể phủ kín khắp bề mặt Trái đất.
2.Tốc độ gia tăng dân số là hết sức
nhanh chóng:
*) Câu chuyện kén rể:
- Số hạt thóc trong bàn cờ tăng theo cấp số nhân.
 Số hạt thóc phủ kín bề mặt Trái đất.
 Sự bùng nổ và gia tăng dân số trên thế giới là hết sức nhanh chóng
@
 Ñöa ra con soá cuï theå, so saùnh laøm noåi baät vaán ñeà troïng taâm: Gia taêng daân soá laø heát söùc nhanh choùng.
BÀI TOÁN CỔ
BÀI TOÁN DÂN SỐ
- Khởi điểm: 1 hạt thóc.
- Chỉ có hai người (A-đam và Ê-va).
- Năm 1995: Dân số trái đất: 5,63 tỉ.
? Xấp xỉ ô thứ 30 của bàn cờ.
- Số thóc tăng theo cấp số nhân ? phủ khắp bề mặt trái đất.
- Năm 2015: 7 tỉ người ? ô thứ 31 của bàn cờ.
*) Câu chuyện kén rể:
 Töôûng ít maø laïi raát nhieàu
*) Thực tế về khả năng sinh con của phụ nữ:
Tỉ lệ sinh con của phụ nữ một số nước:
 Tỷ lệ sinh con ở phụ nữ là rất cao.

 Tất cả đều rơi vào những nước kém phát triển và chậm phát triển, thuộc châu Á và châu Phi.

*) Hậu quả của sự bùng nổ dân số:
thảo luận nhóm:
Dựa vào số liệu về sự gia tăng dân số thế giới đã nêu trong phần Đọc thêm, hãy tính từ năm 2000 đến tháng 9 - 2003 xem số người trên thế giới đã tăng bao nhiêu và gấp khoảng bao nhiêu lần dân số của Việt Nam hiện nay?
- Từ năm 2000 đến 9 - 2003 (45 tháng) số dân trên thế giới đã tăng: 240.673.967 người.
Số dân đó gấp khoảng 3 lần số dân Việt Nam hiện nay.
- Từ số liệu trên, có thể tính được tốc độ gia tăng dân số mỗi ngày, mỗi giờ:
+ Mỗi ngày tăng khoảng 178.277 người.
+ Mỗi giờ tăng khoảng 7.428 người.
 Tốc độ gia tăng rất nhanh.

Thảo luận:
Theo em, dân số tăng nhanh sẽ có tác động như thế nào đến sự phát triển của xã hội?
Ô nhiễm
môi trường
Kinh tế kém
phát triển
Nghèo nàn,
lạc hậu
Dân trí thấp
Nghèo đói
Đất chật, người đông

Thất học, thất nghiệp
Chất lượngcuộc sống thấp
Những thành phố
chìm trong khói bụi
ùn tắc giao thông
Bệnh tật,
suy dinh dưỡng
Nghèo đói, bệnh tật sẽ còn dai dẳng theo đuổi, nếu các quốc gia này không có biện pháp hữu hiệu để kìm hãm sự bùng nổ dân số…
*) Hậu quả của sự bùng nổ dân số:
Gây khó khăn chỗ ở, lương thực, ô nhiễm môi trường, kìm hãm sự phát triển của xã hội…
 Nghèo đói, bệnh tật, lạc hậu...

3. Thái độ của tác giả:

- Trân trọng cuộc sống tốt đẹp của con người.

- Kêu gọi, khuyến cáo loài người muốn tồn tại phải hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số.

Thảo luận:
Theo em con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? Vì sao?

Trả lời:
Đẩy mạnh giáo dục là con đường tốt nhất để hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số bởi lẽ nó giúp mọi người hiểu ra nguy cơ mà bùng nổ và gia tăng dân số đem lại.
III. GHI NHỚ:

1. Nội dung:
Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình.

2. Nghệ thuật:
Lập luận chặt chẽ, giản dị, dễ hiểu qua yếu tố tự sự, số liệu và hình tượng...

3. Ghi nhớ: (SGK /132)

Đất đai không sinh thêm, con người ngày lại càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình. Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đã đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển.
Ý nào không đúng về chủ đề bao trùm được đặt ra trong văn bản này?
Thế giới đang đứng trước nguy cơ bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh.
A
Bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh là một hiểm họa cần báo động.
Khống chế được sự bùng nổ dân số là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người.
B
C
Cần đẻ nhiều để có thêm nhiều lao động cho đất nước.
D
Ý nào nói đúng nhất về hậu quả của sự gia tăng dân số?
Ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại hay không tồn tại của chính loài người.
A
Mất ổn định về chính trị trên toàn cầu.
B
C
D
Nền kinh tế thế giới bị giảm sút.
Nền giáo dục của các nước còn nghèo nàn, lạc hậu.
Đẩy mạnh sự phát triển giáo dục, nhất là giáo dục đối với phụ nữ.
Đẩy mạnh sự phát triển văn hóa, xã hội của các quốc gia, châu lục.
Theo em trong thực tế, đâu là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số ?
Đẩy mạnh sự phát triển kinh tế của các quốc gia, các châu lục.
A
Tạo nên sự ổn định về chính trị của các quốc gia, châu lục.
B
C
D
Lời kêu gọi loài người cần hạn chế sự gia tăng dân số.
Tác giả cho rằng trong một thời gian nữa, chỗ ở của mỗi con người chỉ bằng diện tích của một hạt thóc.
Ý nào nói đúng nhất nội dung phần kết của văn bản ?
Sự bất bình của tác giả trước sự gia tăng dân số quá nhanh.
A
Tác giả đưa ra những giải pháp để hạn chế sự gia tăng dân số thế giới.
B
C
D
Lập luận kết hợp với tự sự, thuyế minh.
Văn bản được viết theo phương thức biểu đạt chính nào ?
Lập luận kết hợp với thuyết minh.
A
Lập luận kết hợp với miêu tả.
B
C
D
Lập luận kết hợp với biểu cảm.
Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị cho nội dung bài sau:
- Học bài theo nội dung bài học và nội dung ghi nhớ, xem lại toàn bộ nội dung bài học.
- Làm các bài tập trong phần luyện tập.
- Tìm hiểu về tình hình gia tăng dân số cũng như hậu quả của việc gia tăng dân số ở địa phương em.
- Chuẩn bị tốt nội dung bài “Chương trình địa phương” (Phần Văn).