Bài 13. Bài toán dân số

Năm học 2012 - 2013

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
Tác giả:
2. Tác phẩm:
Thái An
- Báo Giáo dục và Thời đại Chủ nhật số 28, 1995.
- Văn bản nhật dụng
- Bố cục:
Phần 1 (Mở bài):
“Có người bảo”…“s¸ng m¾t ra”: Nªu vÊn ®Ò d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh được đặt ra từ thời cổ đại.
Phần 2 (Thân bài):
“Đó là”…“« thø 34 cña bµn cê”: Tốc độ gia tăng dân số thế giới là hết sức nhanh chóng.
Phần 3 (Kết bài):
“Đừng để”…“chính loài người”: Lời kêu gọi hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số. Đó là con đường tồn tại của chính con người.
=> Bố cục chặt chẽ

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình:
Bài toán dân số: Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình. Vấn đề đó được đặt ra từ thời cổ đại.
- Dân số: số người sinh sống trong một lãnh thổ; gia tăng dân số ảnh hưởng đến sự tiến bộ xã hội
- KHHGĐ là những biện pháp hạn chế sự gia tăng dân số
-Sáng mắt ra vì bài toán dân số đã có từ thời cổ đại
=> Cách nêu vấn đề nhẹ nhàng, giản dị, thân mật, tạo sự bất ngờ, hấp dẫn, lôi cuốn sự chú ý của người đọc


Phố chật người đông
Nghèo đói
Thất nghiệp
Ô nhiễm môi trường

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
- Là tiền đề để tác giả so sánh với với sự gia tăng dân số theo cấp số nhân công bội là 2
16
32
8
128
64
Ba ý:
Ý 1: Bài toán dân số và đáp án của nó.
Ý 2: Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc.
Ý 3:Dân số tăng từ năng lực sinh sản tự nhiên của người phụ nữ.
Tổng số thóc bàn cờ có thể phủ khắp trái đất: Số thóc là con số quá lớn.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
- Tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng trên trái đất


16
32
8
128
33
34
64
7 tỉ

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
- Tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng trên trái đất
Biểu đồ thể hiện các mốc dân số qua các năm từ 1804
Các chuyên gia ví von dân số thế giới như một đoàn tàu, mặc dù hãm phanh nhưng sẽ mất một khoảng thời gian không nhỏ để hãm đà và ổn định. Người ta dự đoán dân số thế giới sẽ ngừng tăng vào năm 2075. 
7 tỉ người dựa vào nhau
cùng chung sống

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
- Tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng trên trái đất
Dân số trung bình của Việt Nam năm 2008 đã tăng 70.576 nghìn người so với năm 1921 hay cao gấp trên 5,5 lần, bình quân 1 năm tăng 811,2 nghìn người, tương đương mức tăng 1,98%/năm.
Với quy mô gần 86,2 triệu người, Việt Nam là nước đông dân thứ 12 trên thế giới sau Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Indonesia, Brazil, Pakistan, Bangladesh, Nigeria, Nhật Bản, Mexico, Philippines.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
c. Khả năng sinh sản của người phụ nữ và dự đoán tốc độ gia tăng dân số
- Tăng dân số là từ khả năng sinh sản tự nhiên của phụ nữ
- Cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn của của bùng nổ dân số
- Một phụ nữ có thể sinh rất nhiều con. Vì vậy, việc vận động một gia đình chỉ có từ 1 đến 2 con là hết sức khó khăn
- Tỉ lệ sinh ở các nước chậm phát triển rất cao

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
c. Khả năng sinh sản của người phụ nữ và dự đoán tốc độ gia tăng dân số
Bà Valentina Vassilyeva ở Nga thế kỉ XVIII đã lập kỷ lục thế giới là bà mẹ có nhiều con nhất khi bà sinh được... 69 người con, trong đó có 16 lần sinh đôi, 7 lần sinh ba, 4 lần sinh tư. Và từ năm 1725 đến năm 1765 bà đã sinh 27 lần và 67 trong 69 người con của cô đều khỏe mạnh.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
c. Khả năng sinh sản của người phụ nữ và dự đoán tốc độ gia tăng dân số
- Tăng dân số là từ khả năng sinh sản tự nhiên của phụ nữ
- Cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn của của bùng nổ dân số
Các nước “thế giới thứ ba” là những nước chịu hậu quả sâu sắc về thảm họa địa cầu: biến đổi khí hậu, chiến tranh và đặc biệt là gia tăng dân số. Theo dự đoán, dân số thế giới sẽ đạt ngưỡng 9,3 tỷ người vào năm 2050, tức là thêm hẳn một đất nước Trung Quốc và Ấn Độ như hiện nay vào bản đồ dân số.
Báo cáo của Liên Hợp Quốc đã đưa ra một con số rất đáng báo động và suy ngẫm: trong thành phần dân số, khoảng 3 tỷ người đang ở độ tuổi dưới 25 - độ tuổi sinh sản. Niềm vui có được nguồn lao động dồi dào thì ít mà nỗi ám ảnh về bùng nổ dân số mới thật đáng ngại.
Tính riêng Ấn Độ, người ta ước đoán dân số nước này sẽ đạt đỉnh vào năm 2060, vượt cả dân số Trung Quốc. Một bang miền Bắc Ấn Độ là Uttar Pradesh sẽ có khoảng 200 triệu người dân, tương đương với quốc gia có dân số đông, đứng thứ 5 thế giới.
Dường như những biện pháp tránh thai có lẽ không mấy hiệu quả và quá đắt đỏ đối với người nghèo. Trung bình một phụ nữ Ấn Độ có tới 2,5 đứa con trong đời. Con số này chưa bằng một nửa tại Somalia, nơi một phụ nữ có tới hơn 6 đứa con là bình thường.
Hiện tại, khoảng cách giữa các nước ở “thế giới thứ ba” với phần còn lại đang ngày một xa. Tại Nigeria, chỉ có 8% phụ nữ biết và sử dụng các biện pháp tránh thai, bằng đúng 1/9 lần so với Mĩ.
Bất chấp đại dịch AIDS, sự nghèo đói, thảm họa thiên nhiên, dân số lục địa đen vẫn sẽ tăng thêm khoảng 1 tỷ người. Người ta đẻ nhiều con với mong muốn thoát nghèo, nhưng sự thật thì không phải như vậy.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
c. Khả năng sinh sản của người phụ nữ và dự đoán tốc độ gia tăng dân số
Cận cảnh hai vợ chồng người Ấn Độ Ramjee và Mamta. Họ lấy nhau khi anh Ramjee (11 tuổi) và chị Mamta mới 10 tuổi. Họ sinh con đầu lòng khi 13 tuổi và chắc chắn sẽ không dừng lại ở hai con. Ở rất nhiều vùng, người ta quan niệm rằng, sinh càng nhiều con là càng giàu, càng tốt. Chị Mamta chia sẻ:“Nếu có từ 10-15 người con trai thì đó quả thực là một điềm lành”.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
a. Câu chuyện về bài toán cổ
b. Sự gia tăng dân số giống như lượng thóc
c. Khả năng sinh sản của người phụ nữ và dự đoán tốc độ gia tăng dân số
* Hậu quả:
Dân số tăng chóng mặt chính là áp lực lớn nhất tại các quốc gia nghèo khổ. Từ những năm 1960 cho tới nay, dân số toàn cầu đã tăng gấp đôi, lên tới hơn 7 tỷ người. Trong đó theo thống kê, gần 1 tỷ người bị đói kinh niên và mỗi năm, có khoảng 8 triệu người chết vì thiếu lương thực, tập trung chủ yếu tại “thế giới thứ ba”.
Đất canh tác trên thế giới đang ngày càng giảm do sự mở rộng của các đô thị cũng như sa mạc hóa. Dân số gia tăng cũng đồng nghĩa với số lượng các khu ổ chuột, trại tị nạn, số người chết đói, suy dinh dưỡng… tăng lên từng ngày.
Trẻ em nghèo đói ở các nước Châu Phi


Trẻ em nghèo đói ở Việt Nam

Bùng nổ
dân số
Kinh tế kém
phát triển
Nghèo nàn,
lạc hậu
Dân trí thấp
-> Dân số tăng nhanh sẽ ảnh hưởng đến tương lai của dân tộc và nhân loại.

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
3. Con đường tồn tại và phát triển của nhân loại
- Hạn chế sinh đẻ, làm giảm sự bùng nổ và gia tăng dân số là con đường sống còn của nhân loại
- Biện pháp

- Tuyên truyền, vận động
- Đẩy mạnh giáo dục, đặc biệt là giáo dục phụ nữ. Trang bị cho người phụ nữ kiến thức là "hạ thấp tỉ lệ thụ thai cũng như tỉ lệ tử vong và tỉ lệ mắc bệnh". Người phụ nữ phải có quyền lựa chọn sinh đẻ. "Mà cái quyền này chỉ có thể là kết quả của việc giáo dục tốt hơn"

- Thái An -
i. TèM HI?U chung
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nêu vấn đề dân số và KHH gia đình
2. Chứng minh - giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số
3. Con đường tồn tại và phát triển của nhân loại
iii. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Sử dụng kết hợp các phương pháp so sánh, dùng số liệu, phân tích.
- Lập luận chặt chẽ.
- Ngôn ngữ khoa học, giàu sức thuyết phục.
2. N?i dung
- Mức độ gia tăng dân số là cực kì nhanh chóng theo cấp số nhân
- MQH qua lại giữa dân số và phát triển xã hội: càng nghèo nàn lạc hậu càng có tỉ lệ sinh cao. Tỉ lệ sinh càng cao, càng nghèo nàn lạc hậu
- Khống chế, giảm tỉ lệ tăn dân số là con đường sống còn của toàn nhân loại

Hướng dẫn T? H?C
* Bài cũ: Học bài, tự tìm hiểu, nghiên cứu tình hình dân số của địa phương, từ đó đề xuất giải pháp cho vấn đề này.
* Bài mới: Xem trước bài “Chương trình địa phương” (phần văn).
Lập bảng danh sách các nhà văn, nhà thơ địa phương (tỉnh Thái Bình).
- Sưu tầm và chép lại những bài thơ, bài văn, đoạn văn hay viết về địa phương Thái Bình.