Bài 12. Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp)

Giáo án điện tử - Ngữ văn 9
Người thực hiện: Bùi Văn Hiển
Trường Trung học cơ sở Tiến Thiết
? Kể tên một số kiến thức từ vựng
đã học ?
Phiếu học tập
? Kể tên một số kiến thức từ vựng
đã học ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
So sánh dị bản hai câu ca dao.
- Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon
- Râu tôm nấu với ruột bù
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon.
? Dùng từ “ gật đầu” hay “ gật gù” thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt?
Cúi xuống rồi ngẩng lên ngay, thường để chào hỏi hay đồng ý.
Không thích hợp
Từ tượng hình mô phỏng tư thế của 2 vợ chồng: gật nhẹ và nhiều lần - chỉ sự tán thưởng của đôi vợ chồng nghèo với món ăn dân dã, đạm bạc; họ ăn ngon miệng vì họ biết chia sẻ niềm vui đơn sơ trong C/s
Thích hợp hơn
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
? Em hiểu như thế nào về hai từ "gật đầu" và "gật gù" ?
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Gật đầu
Thường để chào hỏi hay đồng ý
Gật gù
chỉ sự tán thưởng
?
Nhận xét cách hiểu nghĩa từ ngữ trong truyện cười
Chồng vừa ngồi xem bóng đá vừa nói:
- Đội này chỉ có 1 chân sút, thành ra mấy lần bỏ lỡ cơ hội ghi bàn.
Vợ nghe thấy liền than thở:
- Rõ khổ! Có một chân thì còn chơi bóng làm gì cơ chứ!
Vợ hiểu
Cầu thủ chỉ còn một chân
Hiểu sai
Ý chồng
Cả đội bóng chỉ có một người giỏi ghi bàn
? Người vợ vi phạm phương châm hội thoại nào?
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
?
Một chân sút
Có một chân
Vi phạm
phương châm quan hệ
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
( Chính Hữu – Đồng chí)
Đọc đoạn thơ
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Các từ: miệng, chân, tay, vai, đầu. từ nào được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển? Chuyển theo phương thức nào?
Dùng theo nghĩa chuyển:
- Vai (hoán dụ)
- Đầu (ẩn dụ)
Dùng theo nghĩa gốc:
Miệng, chân, tay
? Nhận xét cách dùng từ, cách chuyển
Từ dùng theo nghĩa gốc
Từ dùng theo nghĩa chuyển
Vai( hoán dụ)
Đầu ( ẩn dụ)
Miệng
chân
tay
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Miệng, chân, tay
Vai, đầu
?
Có hai trường
từ vựng
Các từ trong 2 trường từ vựng liên quan chặt chẽ với nhau: màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai và bao người khác ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan tỏa trong con người anh, làm anh đắm say ngây ngất( đến mức có thể hóa thành tro) và lan ra cả kgian, làm kgian cũng biến sắc( cây xanh như cũng ánh theo hồng) – bài thơ xdùng được những h/ả gây ấn tượng mạnh với người đọc, qua đó thể hiện 1 t/yªu mãnh liệt, cháy bỏng.
Áo đỏ em đi giữa phố đông
Cây xanh như cũng ánh theo hồng
Em đi lửa cháy trong bao mắt
Anh đứng thành tro, em biết không?
( Vũ Quần Phương- Áo đỏ)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Bài tập 4
Chỉ màu sắc:
®á, xanh, hång

Chỉ lửa và svËt, ht­îng liªn quan ®Õn löa:
lửa,cháy, tro

Thảo luận nhóm:
? Chỉ ra các trường từ vựng?
? Các trường từ vựng có liên quan đến nhau không?
? ý nghĩa biểu đạt của các từ trong bài thơ?
?
Liên quan chặt chẽ
Thể hiện một tình yêu mãnh liệt, cháy bỏng
Các em hãy ®äc vµ chó ý vµo c¸c tæ hîp tõ g¹ch ch©n.
Ở đây, người ta gọi tên đất, tên sông không phải bằng danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên. Chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ, trên chỉ xòa ra độc một cái lá xanh hình chiếc bơi chèo nhỏ; gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ, ta bị nó đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đó ngứa ngáy nổi mẩn đỏ tấy lên; gọi kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con Ba Khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây ( Ba Khía là một loại còng biển lai cua, càng tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon).
( Đoàn Giỏi – Đất rừng phương Nam)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Bài tập 4
Bài tập 5
Các sự vật và hiện tượng được đặt tên theo cách nào?
Dùng từ có sẵn (rạch, kênh )với nội dung mới
Dựa vào đặc điểm của sự vật hiện tượng để đặt tên: kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía, rạch Mái Giầm
Cà tím, cá kiếm, cá kìm, chè móc câu, chuột đồng, ong ruồi, ớt chỉ thiên, dưa bở…
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 5
Các
sự vật
được
đặt tên
theo cách
Hãy tìm ví dụ về
những sự vật, hiện tượng
được gọi tên theo cách
dựa vào dặc điểm riêng của chúng?
Ví dụ:
- Cà tím : Màu sắc bên ngoài màu tím hoặc nửa tím, nửa trắng
- Cá kiếm: Cá cảnh nhiệt đới cỡ nhỏ,đuôi và đầu nhọn như cái kiếm
- Cá kim : Cá biển có mỏ dài, nhọn như cái kim.
ớt chỉ thiên : Quả nhỏ, quả chỉ thẳng lên trời
........
?
Truyện phê phán điều gì?
Truyện phê phán thói
sính dùng từ nước ngoài của một số người.
Bác sĩ
Đốc tờ
Một ông sính chữ bất chợt
lên cơn đau ruột thừa.
Bà vợ hốt hoảng bảo con:
Mau đi gọi bác sĩ ngay!
Trong cơn đau quằn quại,
ông ta vẫn gượng dậy nói với theo:
Đừng…
..đừng gọi bác sĩ, gọi cho bố đốc tờ!
( Theo Truyện cười Việt Nam)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1,2,3,4,5
Bài tập 6
Đọc truyện

- Ôn lại những kiến thức về từ vựng.
- Chuẩn bị:
Luyện tập viết đoạn văn tự sự
có sử dụng yếu tố nghị luận.

Hướng dẫn về nhà:
chúc các em học giỏi !
chµo mõng ngµy nhµ gi¸o viÖt nam 20/11/2009
Kính chúc quý thầy cô
mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Cơn gió vô tình thổi mạnh sáng nay
Con bỗng thấy tóc thầy bạc trắng
Cứ tự nhủ rằng đó là bụi phấn
Mà sao lòng xao xuyến mãi không nguôi
Bao năm rồi ? Đã bao năm rồi hở ? Thầy ơi ...
Lớp học trò ra đi, còn thầy ở lại
Mái chèo đó là những viên phấn trắng
Và thầy là người đưa đò cần mẫn
Cho chúng con định hướng tương lai
Mai thầy về, mùa gọi nắng lên cao
Vai áo bạc như màu trang vở cũ
Con muốn gọi sao lòng đau nghẹn ứ
Đã bao lần con ngỗ nghịch thầy ơi!