Bài 12. Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp)

Bài cũ
Thế nào là so sánh, ẩn dụ và nhân hóa?
Cho ví dụ.
Tiết 59
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( Luyện tập tổng hợp)
Bài 1: Theo em nội dung của bài cd là gì?
Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon.
Râu tôm nấu với ruột bù,
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon
1.Bài 1
- Nội dung:
Bài cd biểu thị thái độ lạc quan
khi cùng ăn món ăn đạm bạc
của đôi vợ chồng nghèo.
Em giải thích nghĩa của từ
“ gật đầu”, “ gật gù”?
Nhận xét: Gật gù diễn tả
cảm xúc chính xác hơn.
2.Bài 2
Bài 2:
Ý của người chồng nói là gì?
Người vợ hiểu như thế nào?
- Chồng nói: một chân sút
( một tiền đạo giỏi)
- Vợ hiểu: người chỉ có một chân
( cụ thể ) gây cười.
Câu người chồng nói
dùng cách tu từ gì?
Tiết 59
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( Luyện tập tổng hợp)
Bài 3:
Các từ vai, miệng, chân, tay, đầu
trong đoạn thơ sau
từ nào dùng theo nghĩa gốc?
Từ nào dùng theo nghĩa chuyển?
vì sao em biết?
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm bàn tay.
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
3.Bài 3
- Nghĩa gốc:
- Nghĩa chuyển:
miệng, chân, tay
vai ( hoán dụ)
đầu ( ẩn dụ)
Tiết 59
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( Luyện tập tổng hợp)
Bài 4:
Nêu yêu cầu bài tập 4
Những từ:- Đỏ, xanh, ánh, hồng
Lửa, cháy, tro, nằm trong những
trường từ vựng nào?
Áo đỏ em đi giữa phố đông
Cây xanh như cũng ánh theo hồng
Em đi lửa cháy trong bao mắt
Anh biến thành tro, em biết không?
( Vũ Quần Phương )
4.Bài 4
Các từ: tạo thành hai TTV: TTV chỉ màu sắc và
TTV chỉ lửa, những sự vật, hiện tượng có quan hệ liên tưởng với lửa.
* Nhận xét: Những từ ngữ đó đã gây ấn tượng mạnh, thể hiện một tình yêu mãnh liệt và cháy bỏng.
Tiết 59
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( Luyện tập tổng hợp)
Bài 5:
Các tên gọi đó được đặt theo cách nào? Các từ “ mái giầm, bọ mắt” là dt gì?
5.Bài 5
Dùng từ ngữ cũ để gọi tên mới:
danh từ chung - danh từ riêng.
Vd: Một số sự vật được gọi tên
theo đặc điểm riêng.
- Cà tím - s. Hồng
- Cá kim - s. Hương
- Cá Kìm - s.Cửu Long
- Chim lợn - sò mặt qủy
- Cá Mực - sò tay phật
6.bài 6
Phê phán thói
sính dùng từ nước ngoài.
Thi tiếp sức giữa 4 tổ:
Lên liệt kê các sự vật
được gọi tên theo
đặc điểm riêng.
( mỗi người liệt kê
từ 1 đến 2 tên, không
liệt kê những tên đã kể rồi )
Củng cố
1. Ẩn dụ là gì? Cho ví dụ và phân tích.
2. Hoán dụ là gì? Cho ví dụ và phân tích.
3. Thế nào là trường từ vựng ? Cho ví dụ.
Ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng.
VD: Thuyền về có nhớ bến trăng,
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi.
VD: Tôi kể ngày xưa chuyện Mỵ Châu,
Trái tim lầm lỡ để lên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu. ( Tố Hữu )

Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét trung về nghĩa.
VD: Trắng, xanh, đỏ, tím, vàng… => TTV chỉ màu sắc.

DẶN DÒ
1. Về nhà xem kĩ lại các bài tập.
2. Soạn bài “ Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận”.
3. Làm đề 1 mục II. Viết đoạn văn kể lại buổi sinh hoạt lớp. Trong buổi sinh hoạt đó, em đã phát biểu ý kiến để chứng minh nam là một người bạn tốt.
BÀI 2
Chồng vừa ngồi xem bóng đá vừa nói:
Đội này chỉ có một chân sút, thành ra mấy lần bỏ lỡ cơ hội ghi bàn.
Vợ nghe thấy thế liền than thở:
- Rõ khổ! Có một chân thì còn chơi bóng làm gì cơ chứ!
GỌI TÊN SỰ VẬT THEO ĐẶC ĐIỂM RIÊNG