Bài 12. Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp)

Kính chào các thầy, cô giáo
Tuần:12. Tiết :61
Tiếng Việt






( LUYỆN TẬP TỔNG HỢP )
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
1. Ki?m tra băi cu :
-Th? năo lă t? tu?ng thanh, t? tu?ng h�nh ? Cho v� d?.
* Lăm băi t?p s? 3 : SGK /147.



a/ C�n tr?i c�n nu?c c�n non
C�n c� bân ru?u anh c�n say sua.
Di?p t? ( c�n) , t? da nghia (say sua) : chăng trai th? hi?n t�nh c?m m?nh m? k�n dâo .



b/ Guom măi dâ, dâ n�i cung m�n
Voi u?ng nu?c, nu?c s�ng ph?i c?n.
N�i quâ : S? l?n m?nh c?a nghia quđn Lam Son .
c/ Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
* So sánh : miêu tả sắc nét và sinh
động âm thanh của tiếng suối và
cảnh rừng đêm trăng .
d. Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
* Nhân hoá : thiên nhiên trở nên sống động, có hồn hơn và gắn bó với cuộc sống.
e. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng.
*Ẩn dụ : Sự gắn bó giữa đứa con và người mẹ.
2. Băi m?i : T?NG K?T V? T? V?NG
Băi t?p 1: SGK/ 158. Xâc d?nh t? ng? ph� h?p.
- Th?o lu?n c�ng băn.
? Băi ca dao di?n t? n?i dung g� ?



? So sânh hai d? b?n c?a cđu ca dao. Hai t? g?t d?u vă g?t g� c� g� khâc nhau ?
? Trong tru?ng h?p năy d�ng t? g?t d?u hay g?t g� ph� h?p v?i ng? c?nh van b?n hon ? V� sao ?

Băi ca dao bi?u th? thâi d? vui v?, d?ng t�nh khi c�ng nhau thu?ng th?c m�n an d?m b?c.
- G?t d?u : m?t d?ng tâc c�i - ng?ng.
- G?t g� : g?t nh? nhi?u l?n, d?ng t�nh,
tân thu?ng.
* D�ng t? g?t g� ph� h?p hon, c� �
khen ng?i, tân thu?ng, sât v?i khen ngon.
Bài tập 2: SGK/ 158.
HS đọc bài tập. Thảo luận cùng bàn.
Chồng vừa xem bóng đá vừa nói :
- Đội này chỉ có một chân sút, thành ra mấy lần bỏ lỡ cơ hội ghi bàn.
Vợ nghe thấy thế liền than thở :
- Rõ khổ ! Có một chân thì còn chơi bóng làm gì cơ chứ.
* Người vợ không hiểu nghĩa của cách nói chỉ có một chân sút. Cách nói này có nghĩa là cả đội bóng chỉ có một người giỏi ghi bàn thôi.
Bài tập 3 : SGK /158.
* HS đọc bài tập. Thảo luận nhóm. Làm bài tập bảng phụ.
? Trong các từ : Vai, miệng, chân, tay, đầu của đoạn thơ, từ nào được dùng theo nghĩa gốc? Từ nào dùng theo nghĩa chuyển?
? Nghĩa chuyển nào được dùng theo phương thức ẩn dụ? Nghĩa chuyển nào được dùng theo phương thức hoán dụ ?
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo
* Những từ dùng theo nghĩa gốc: Miệng, chân, tay
* Những từ được dùng theo nghĩa chuyển: Vai ( hoán dụ ), đầu ( ẩn dụ ).
? Em hãy nhắc lại khái niệm về từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ ?

vai
Đầu
Từ có thể có một
nghĩa hay nhiều
nghĩa.
Ví dụ :
- Từ một nghĩa :
Xe đạp, máy bơm.
-Từ nhiều nghĩa :
chân, mũi, xuân.

Băi t?p 4. SGK / 159. Th?o lu?n nh�m, tr? l?i.
Âo d? em di gi?a ph? d�ng
Cđy xanh nhu cung ânh theo h?ng
Em di l?a chây trong bao m?t
Anh d?ng thănh tro, em bi?t kh�ng ?
( Vu Qu?n Phuong, Âo d? )
? V?n d?ng ki?n th?c dê h?c v? tru?ng t? v?ng d? phđn t�ch câi hay trong câch d�ng t? c?a do?n tho ?

* Âo d?, cđy xanh, ânh h?ng - L?a, chây, tro.
* Nh?ng t? ng? trín t?o thănh 2 tru?ng t? v?ng ( so sânh liín tu?ng) :
a.Tru?ng t? v?ng mău s?c.
b.Tru?ng t? v?ng s? v?t. ( câc s? v?t, hi?n tu?ng liín quan d?n l?a)
* Mău âo d? c?a c� gâi th?p lín m?t chăng trai ng?n l?a lăm anh ngđy ng?t, say d?m. Qua d� th? hi?n m?t t�nh yíu chây b?ng, mênh li?t.
* Nh? so sânh liín tu?ng nhu v?y t?o nín câi hay, câi d?p cho h�nh ?nh tho.
Băi t?p 5. SGK / 159
* HS d?c băi t?p trong
* Phât hi?n tín câc kính, r?ch c� d�ng d?c di?m riíng bi?t c?a s? v?t. Nh?n xĩt v? câch c?u t?o ?y.

* Câc s? v?t vă hi?n tu?ng trín du?c d?t tín theo
câch :
+ D�ng t? ng? c� s?n v?i n?i dung m?i : r?ch, r?ch Mâi Gi?m.
+ D?a văo d?c di?m c?a s? v?t, hi?n tu?ng du?c g?i tín : kính B? M?t, kính Ba Kh�a.
* Nh?ng s? v?t, hi?n tu?ng du?c g?i tín theo câch d?a văo d?c di?m riíng bi?t c?a ch�ng :
( H�n Ch?ng, h�n Tr?ng Mâi, Gh?nh Dia, Ch�a M?t C?t, H? Hoăn Ki?m, Ngu Hănh Son, H�n V?ng Phu, ?t ch? thiín, kh? m?t ng?a...)
Băi t?p 6: SGK / 159, 160
- HS d?c băi t?p.
? Truy?n phí phân di?u g�?
? Theo em, d�ng t? năo cho th�ch h?p? V� sao cđu n�i c?a ngu?i ch?ng l?i gđy cu?i?
+ Truy?n phí phân th�i s�nh d�ng t? nu?c ngoăi c?a m?t s? ngu?i.
+ D�ng t? Bâc si lă ph� h?p.
+ Cđu n�i c?a ngu?i ch?ng gđy cu?i v� d�ng t? kh�ng d�ng ng? c?nh, lăm m?t di s? trong sâng c?a ti?ng Vi?t.

? Em r�t ra du?c băi h?c g� khi d�ng t? mu?n ?
* Ch? d�ng t? mu?n khi c?n thi?t, d?c bi?t luu � d�ng d�ng ng? c?nh, trânh l?m d?ng t? mu?n, d? gđy cu?i.
3. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP :
- Ôn lại những kiến thức về từ vựng đã học.
- Về nhà xem lại các bài tập đã làm.
- Tập viết một đoạn văn ngắn không quá 5 câu, trong đó em có sử dụng các phép tu từ từ vựng.
Do?n van tham kh?o :
T�nh c?m gia d�nh lă m?t trong nh?ng t�nh c?m sđu s?c, thiíng liíng c?a con ngu?i Vi?t Nam. T�nh c?m ?y c�ng v?i cânh c� tr?ng trín d?ng xanh qua l?i ru c?a m?, cđu hât c?a bă vă ti?ng v�ng m�a thu dê th?m sđu văo tđm h?n tu?i tho, tr? thănh hănh trang cho ta s?c m?nh vă nhi?u mo u?c d? lín r?ng xu?ng bi?n . L?i ru c?a m?, cđu hât c?a bă v?n v?ng v? nam thâng d? ta nh?, ta yíu :
C�ng cha nhu n�i Thâi Son
Nghia m? nhu nu?c trong ngu?n ch?y ra
M?t l�ng th? m? k�nh cha
Cho tr�n ch? hi?u m?i lă d?o con .
Dđy lă m?t trong nh?ng băi ca dao hay nh?t n�i v? c�ng cha to l?n, nghia m? sđu n?ng vă kh?ng d?nh ch? hi?u c?a d?o lăm con mă kh�ng m?t ngu?i Vi?t Nam năo kh�ng bi?t d?n .
lên rừng
xuống biển.