Bài 12. Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp)

BÀI 12
Tiếng Việt 59
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
Kiểm tra bài cũ
1.Nối từ ở cột A với nội dung ở cột B cho phù hợp?

Điền từ vào ô trống để thể hiện tính cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
Hoa hồng
Hoa cúc
Cây keo
Cây sầu đâu
Cỏ chỉ
Cỏ gấu
Hoa
Cây
Cỏ
Thực vật
Nghĩa rộng
Vừa hẹp vừa rộng
Nghĩa hẹp
Tiếng Việt Tiết 59
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
(Luyện tập tổng hợp)
So sánh dị bản hai câu ca dao.
- Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon
- Râu tôm nấu với ruột bù
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon.
? Dùng từ “ gật đầu” hay “ gật gù” thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt?
Cúi xuống rồi ngẩng lên ngay, thường để chào hỏi hay đồng ý.
Không thích hợp
Từ tượng hình mô phỏng tư thế của 2 vợ chồng: gật nhẹ và nhiều lần - chỉ sự tán thưởng của đôi vợ chồng nghèo với món ăn dân dã, đạm bạc; họ ăn ngon miệng vì họ biết chia sẻ niềm vui đơn sơ trong C/s
Thích hợp hơn
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
? Em hiểu như thế nào về hai từ "gật đầu" và "gật gù" ?
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Gật đầu
Thường để chào hỏi hay đồng ý
Gật gù
chỉ sự tán thưởng
?
Tiếng Việt
Nhận xét cách hiểu nghĩa từ ngữ trong truyện cười
Chồng vừa ngồi xem bóng đá vừa nói:
- Đội này chỉ có 1 chân sút, thành ra mấy lần bỏ lỡ cơ hội ghi bàn.
Vợ nghe thấy liền than thở:
- Rõ khổ! Có một chân thì còn chơi bóng làm gì cơ chứ!
Vợ hiểu
Cầu thủ chỉ còn một chân
Hiểu sai
Ý chồng
Cả đội bóng chỉ có một người giỏi ghi bàn
? Người vợ vi phạm phương châm hội thoại nào?
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
?
Một chân sút
Có một chân
Vi phạm
phương châm quan hệ
Tiếng Việt
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
( Chính Hữu – Đồng chí)
Đọc đoạn thơ
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Các từ: miệng, chân, tay, vai, đầu. từ nào được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển? Chuyển theo phương thức nào?
Dùng theo nghĩa chuyển:
- Vai
- Đầu
Dùng theo nghĩa gốc:
Miệng, chân, tay
Nhận xét cách dùng từ, cách chuyển
Hoán dụ
Ẩn dụ
Tiếng Việt
? Nhận xét cách dùng từ, cách chuyển
Từ dùng theo nghĩa gốc
Từ dùng theo nghĩa chuyển
Vai( hoán dụ)
Đầu ( ẩn dụ)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Miệng, chân, tay
Vai, đầu
?
Tiếng Việt
Có hai trường
từ vựng
Các từ trong 2 trường từ vựng liên quan chặt chẽ với nhau: màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai và bao người khác ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan tỏa trong con người anh, làm anh đắm say ngây ngất( đến mức có thể hóa thành tro) và lan ra cả kgian, làm kgian cũng biến sắc( cây xanh như cũng ánh theo hồng) – bài thơ xdùng được những h/ả gây ấn tượng mạnh với người đọc, qua đó thể hiện 1 t/yªu mãnh liệt, cháy bỏng.
Áo đỏ em đi giữa phố đông
Cây xanh như cũng ánh theo hồng
Em đi lửa cháy trong bao mắt
Anh đứng thành tro, em biết không?
( Vũ Quần Phương- Áo đỏ)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1
Bài tập 2
Bài tập 3
Bài tập 4
Chỉ màu sắc:
®á, xanh, hång

Chỉ lửa và svËt, ht­îng liªn quan ®Õn löa:
lửa,cháy, tro

Thảo luận nhóm:
? Chỉ ra các trường từ vựng?
? Các trường từ vựng có liên quan đến nhau không?
? ý nghĩa biểu đạt của các từ trong bài thơ?
?
Liên quan chặt chẽ
Thể hiện một tình yêu mãnh liệt, cháy bỏng
Tiếng Việt
5)BT5/159 - Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Các sự vật và hiện tượng trên đặt tên theo cách nào (đặt từ ngữ mới để gọi riêng sự vật, hiện tượng đó hay dùng từ ngữ đã có sẵn theo một nội dung mới)? Hãy tìm năm ví dụ về những sự vật, hiện tượng được gọi tên theo cách dựa vào đặc điểm riêng biệt của chúng.

Ở đây, người ta gọi tên đất, tên sông không phải bằng những danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên. Chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ, trên chỉ xòa ra độc một cái lá xanh hình chiếc bơi chèo nhỏ; gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ, ta bị nó đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đó ngứa ngáy nổi mẫn đỏ tấy lên; gọi kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (Ba Khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tìm đỏ, làm mắm xé tỏi trộn ớt ăn rất ngon).
(Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)
5)BT5/159 - Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
-Các SVHT trên được đặt tên theo cách dùng từ ngữ có sẵn theo nội dung mới dựa vào đặc điểm của SVHT được gọi tên.

Ở đây, người ta gọi tên đất, tên sông không phải bằng những danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên. Chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ, trên chỉ xòa ra độc một cái lá xanh hình chiếc bơi chèo nhỏ; gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ, ta bị nó đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đó ngứa ngáy nổi mẫn đỏ tấy lên; gọi kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (Ba Khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tìm đỏ, làm mắm xé tỏi trộn ớt ăn rất ngon).
(Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)
-Năm ví dụ: cà tím, cá kiếm, chuột đồng, mực, ớt chỉ thiên.
Truyện phê phán điều gì?
Truyện phê phán thói
lạm dụng từ nước ngoài của một số người.
Bác sĩ
Đốc tờ
Một ông sính chữ bất chợt
lên cơn đau ruột thừa.
Bà vợ hốt hoảng bảo con:
Mau đi gọi bác sĩ ngay!
Trong cơn đau quằn quại,
ông ta vẫn gượng dậy nói với theo:
Đừng…
..đừng gọi bác sĩ, gọi cho bố đốc tờ!
( Theo Truyện cười Việt Nam)
Tiết 59
Tổng kết từ vựng
(Luyện tập tổng hợp)
Bài tập 1,2,3,4,5
Bài tập 6
Đọc truyện

Tõ?p viờ?t doa?n van co? su? du?ng mụ?t trong sụ? ca?c phe?p tu tu` :
so sa?nh, õ?n du?, nhõn ho?a, hoa?n du?, no?i qua?, no?i gia?m, no?i tra?nh,
diờ?p ngu~, choi chu~.
- Chuẩn bị ba`i mo?i
Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận.
* Cu?ng cụ? kiờ?n thu?c vờ` : su? viờ?c duo?c kờ?, nguo`i kờ?, ngụi kờ?, thu? tu? kờ?
* Vai tro` cu?a yờ?u tụ? nghi? luõ?n trong van tu? su?
Hướng dẫn về nhà: