Bài 12. Sự nổi

*Lực đẩy A�c-si-mét có phương và chiều như thế nào? và được tính bằng công thức nào? Nói rõ ý nghiã các đại lượng vật lý có trong công thức .
* Công thức tính lực đẩy Ác-si-mét: FA = d.V Trong đó : d là trọng lượng riêng của chất lỏng , V là thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.
Kiểm tra kiến thức cũ
* Lực hút của trái đất tác dụng vào một vật gọi là gì ?, có phương và chiều như thế nào?
-Lực hút của trái đất tác dụng vào vật gọi là trọng lực hay còn goị là trọng lượng của vật. Có phương thẳng đứng ,chiều từ trên xuống.
Từ công thức P = d.V hãy suy ra công thức tính trọng lượng riêng của một chất ?
*Các công thức sau công thức nào dùng để tính trọng lượng của vật ?
An : Tại sao khi thả vào nước thì hòn bi gỗ nổi còn hòn bi sắt lại chìm ?
Bình : Vì hòn bi gỗ nhẹ hơn
An : Thế tại sao con tàu bằng thép nặng hơn hòn bi thép lại nổi còn hòn bi thép thì chìm ?
Bình : ? !
14
Bài 12
SỰ NỔI
I ) ĐIỀU KIỆN ĐỂ VẬT NỔI, VẬT CHÌM
Thí nghiệm 1 :
Bỏ ống đựng cát vào chậu nước quan sát ,thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
C1 : Một vật ở trong lòng chất lỏng chịu tác dụng của những lực nào , phương và chiều của chúng có giống nhau không ?
*Ở trong lòng chất lỏng vật chịu tác dụng của hai lực: -lực đẩy Ác-si-mét và trọng lực của vật .
-Hai lực này cùng phương thẳng đứng nhưng ngược chiều nhau .
6
Thí nghiệm 2:
Tiếp tục bỏ miếng kim loại và thanh gỗ vào chậu nước quan sát ,thảo luận và trả lời câu hỏi sau .
C2 : Có thể xảy ra ba trường hợp sau đây đối với trọng lượng P của vật và độ lớn FA của lực đẩy A�c-si-mét:
* Hãy vẽ các vectơ lực tương ứng với ba trường hợp trên .
5
1phút
10 s
9 s
8 s
7 s
6 s
5 s
4 s
3 s
2 s
1 s
dừng
dừng
dừng
Đứng yên
(Lơ lửng trong chất lỏng)
Chuyển động xuống dưới
(chìm xuống đáy bình)
Chuyển động lên trên
(nổi lên mặt thoáng)
3
2
c) P < FA
Vật sẽ....
b) P = FA
Vật sẽ....
Vật sẽ....
P > FA
II ) ĐỘ LỚN CỦA LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
KHI VẬT NỔI TRÊN MẶT THOÁNG CHẤT LỎNG
C3 : Tại sao miếng gỗ thả vào nước lại nổi ?
Miếng gỗ nổi trong nươc� vì :
Vậy : Miếng gỗ thả vào nước lại nổi vì trọng lượng riêng của miếng gỗ nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước .
P = dG .V
FA= dL .V
? dG dL
P < FA
Mà
?
dG .V
dL .V
<
<
Khi miếng gỗ nổi trên mặt nước ,trọng lượng của nó và lực đẩy Ac-si-met cân bằng nhau,vì vật đứng yên thì hai lực này là hai lực cân bằng.
II ) ĐỘ LỚN CỦA LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
KHI VẬT NỔI TRÊN MẶT THOÁNG CHẤT LỎNG
*Khi vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy A�c-si-mét là :
FA = d.V
trong đó V là thể tích của phần vật chìm trong chất lỏng ( không phải là thể tích của vật )
d là trọng lượng riêng củachất lỏng
III) VẬN DỤNG :
C6) Biết P= dV .V trong đó ( dV là trọng lượng riêng của chất làm vật V là thể tích của vật ) FA = dL .V (dL là trọng lượng riêng của chất lỏng)
Hãy chứng minh rằng nếu vật là một khối đặc nhúng ngập vào trong chất lỏng thì : *Vật sẽ chìm xuống khi : dV > dL *Vật sẽ lơ lửng trong chất lỏng khi : dV = dL *Vật sẽ nổi lên mặt chất lỏng khi : dV < dL
Vật chìm xuống khi :
? dV.V dL.V
dV dL
Vật lơ lửng trong chất lỏng khi: P = FA
? dV.V dL.V
?dV dL
CM :
Vật nổi lên mặt chất lỏng khi : P < FA
? dV.V < dL.V
? dV < dL
?
P > FA
>
>
=
=
MÔ HÌNH TÀU NGẦM
Người ta có thể làm thay đổi lượng nước chứa trong các khoang rỗng.
Khi làm thay đổi lượng nước chưá trong cac� khoang rỗng thì trọng lượng riêng của tàu có thay đổi không?
Khi lượng nước trong các khoang rỗng thay đổi thì trọng lượng của tàu thay đổi nhưng thể tích tàu không thay đổi ,do đó trọng lượng riêng của tàu cũng thay đổi .
C7: Hãy giúp Bình trả lời An trong phần mở bài , biết rằng con tàu không phải là một khối thép đặc mà có nhiều khoảng rỗng.
Hòn bi làm bằng thép có trọng lượng riêng lớn hơn trọng lượng riêng của nước nên bị chìm .
Tàu làm bằng thép nhưng người ta thiết kế sao cho các khoảng rỗng để trọng lượng riêng của cả con tàu nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước , nên con tàu có thể nổi trên mặt nước .
4
C8 : Thả một hòn bi thép xuống thuỷ ngân thì bi nổi hay chìm ? Tại sao ?
Thả hòn bi thép vào thuỷ ngân thì bi thép sẽ nổi vì trọng lượng riêng của thép nhỏ hơn trọng lượng riêng của thuỷ ngân . (dthép < dthuỷ ngân )
Biết dthép = 78 000 N/m3
dthuỷ ngân =136 000 N/m3
Hãy chọn dấu " = " ; "<" ; ">" thích hợp cho các ô trống :
=
<
=
>
Dặn dò về nhà
Đọc phần "CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT" ở sách Giáo khoa
Trả lời các câu hỏi từ C1 đến C9 vào vở bài tập.
3) Làm các bài tập từ 12.1đến 12.6 sách bài tập.
4) Đọc thuộc phần ghi nhớ bài 12 "SỰ NỔI"
5) Chuẩn bị bài 13 "CÔNG CƠ HỌC"

CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ