Bài 12. Sự nổi

Hoàng Văn Lĩnh
Trường THCS Hoàng Văn Thụ
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ DỰ THI
THÁNG 11 NĂM 2009
Tiết 14 - Bài 12
Kiểm tra bài cũ
? Thế nào là lực đẩy Ác-si-mét?
? Công thức tính lực đẩy Ác-si-mét? Nêu rõ tên, đơn vị của các đại lượng trong công thức?
* Một vật nhúng vào chất lỏng bị chất lỏng đẩy thẳng đứng từ dưới lên với một lực có độ lớn bằng trọng lượng của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ. Lực này gọi là lực đẩy Ác-si-mét.
Trả lời
* Công Thức: FA= d.V
Trong đó: FA: Lực đẩy Ác-si-mét (N)
d: Trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3)
V: Là thể tích của phần chất lỏng bị vật chiếm chổ (m3)
Tại sao khi thả vào nước thì bi gỗ nổi, còn bi sắt lại chìm?
Vì bi gỗ nhẹ hơn.
?!
Thế tại sao con tàu bằng thép nặng hơn hòn bi thép lại nổi còn bi thép lại chìm?
S?t
G?
Tiết 14 – Bài 12: SỰ NỔI
I. Điều kiện để vật nổi, vật chìm.
C1: Một vật nằm trong lòng chất lỏng chịu tác dụng của trọng lực P và lực đẩy Ác-si-mét FA.
C1: Một vật nằm trong lòng chất lỏng chịu tác dụng của những lực nào?
? Các lực này có phương chiều như thế nào?
Hai lực này cùng phương, ngược chiều.
Trọng lực P: hướng từ trên xuống.
Lực FA: hướng từ dưới lên.
C2: Nếu xét về độ lớn thì hai đại lượng P và FA có thể xẩy ra những trường hợp nào?
b) P = FA
a) P > FA
c) P < FA
C2
? Vẽ các véc tơ lực tương ứng với 3 trường hợp a,b,c và chọn cụm từ thích hợp trong các cụm từ sau điền vào chỗ trống:
(1) Chuyển động lên trên ( nổi lên mặt thoáng )
(2) Chuyển động xuống dưới ( chìm xuống đáy bình)
(3) Đứng yên ( lơ lửng trong chất lỏng )
Em hãy biểu diễn hai lực này?
FA
P
Vật sẽ:......
Vật sẽ:......
Vật sẽ:......
Tiết 14 – SỰ NỔI
I- Điều kiện để vật nổi, vật chìm.


C2
p
fA
p
fA
P
fA
a) P > FA
Vật sẽ:
Chuyển động xuống phía dưới (chìm xuống đáy bình)
b) P = FA
Vật sẽ:
Đứng yên (lơ lửng trong chất lỏng)
c) P < FA
Vật sẽ:
Chuyển động lên trên ( nổi lên mặt thoáng)
Từ kiến thức đã thu thập được ở câu C2 nêu kết luận về điều kiện vật nổi, vật chìm, vật lơ lửng?
- Vật chìm:
- Vật lơ lửng:
- Vật nổi:
P > FA
P = FA
P < FA
Trả lời
Tiết 14 – SỰ NỔI
I- Điều kiện để vật nổi, vật chìm.


Khi nhúng vật vào trong chất lỏng thì:
- Vật chìm:
- Vật lơ lủng:
- Vật nổi:
P > FA
P = FA
P < FA
II- Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng.
C3: Tại sao miếng gỗ thả vào nước lại nổi?
C3: Miếng gỗ thả vào nước lại nổi vì trọng lượng riêng của miếng gỗ nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước.
C4: Khi miếng gỗ đã nổi trên mặt nước, trọng lượng P của nó và lực đẩy Ác si mét FA có bằng nhau không? Tại sao?
C4: Khi miếng gỗ nổi trên mặt nước, trọng lượng P và lực đẩy Ác-si-mét FA cân bằng nhau, vì vật đứng yên thì hai lực này là hai lực cân bằng.
C5: Độ lớn của lực đẩy Ác si mét được tính bằng biểu thức: FA = d.V, trong đó d là trọng lượng riêng của chất lỏng, còn V là gi? Trong các câu trả lời sau đây câu nào là không đúng?
A. V là thể tích của phần nước bị miếng gỗ chiếm chổ.
B. V là thể tích của cả miếng gỗ.
C. V là thể tích của phần miếng gỗ chìm trong nước.
D. V là thể tích được gạch chéo trong hình.
C5: B
Vậy khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét được tính như thế nào?

Kết Luận:
Khi vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét: FA = d.V
Trong đó: V là thể tích của phần vật chìm trong chất lỏng,(không phải là thể tích của vật), d là trọng lượng riêng của chất lỏng.
Tiết 14 – SỰ NỔI
I- Điều kiện để vật nổi, vật chìm.


Khi nhúng vật vào trong chất lỏng thì:
- Vật chìm:
- Vật lơ lửng:
- Vật nổi:
P > FA
P = FA
P < FA
II- Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng.
III. Vận dụng
C6: Biết P = dv.V (trong đó dv là trọng lượng riêng của chất làm vật, V là thể tích của vật) và FA = dl .V (trong đó dl là trọng lượng riêng của chất lỏng), hãy chứng minh rằng nếu vật là một khối đặc nhúng ngập vào trong chất lỏng thì:
Vật sẽ chìm xuống khi: dv > dl
- Vật sẽ lơ lửng trong chất lỏng khi: dv = dl
- Vật sẽ nổi lên mặt chất lỏng khi: dv < dl.
C6:
C6: Kết quả:
1: dv > dl : vật chìm xuống khi:
P > F → dv . Vvật > dl .Vc.lỏng mà Vvật = Vc.lỏng → dv > dl
2: dv = dl : vật lơ lửng trong chất lỏng khi:
P = F → dv . Vvật = dl .Vc.lỏng mà Vvật = Vc.lỏng → dv = dl
3: dv < dl : vật nổi lên trên mặt chất lỏng khi:
P < F → dv . Vvật < dl .Vc.lỏng mà Vvật = Vc.lỏng → dv < dl
C7
Tiết 14 – SỰ NỔI
Kết Luận: Khi vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét: FA = d.V
Trong đó: V là thể tích của phần vật chìm trong chất lỏng,(không phải là thể tích của vật, d là trọng lượng riêng của chất lỏng.
Tàu nổi
Bi thép chìm
Thế tại sao con tàu bằng thép nặng hơn hòn bi thép lại nổi còn bi thép lại chìm? Biết rằng tàu không phải là một khối thép đặc mà có nhiều khoảng rỗng.
* Con tàu nổi được là do nó không phải là một khối thép đặc, bên trong tàu có nhiều khoảng trống nên trọng lượng riêng của cả con tàu nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước.
* Hòn bi thép đặc chìm là do trọng lượng riêng của thép lớn hơn trọng lượng riêng của nước.
C7
Trả lời
Tiết 14 – SỰ NỔI
I- Điều kiện để vật nổi, vật chìm.
Khi nhúng vật vào trong chất lỏng thì:
- Vật chìm:
- Vật lơ lửng:
- Vật nổi:
P > FA
P = FA
P < FA
II- Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng.
C3:
C4:
C5: B
III- Vận dụng
C6:
C7:
C8:
C8: Thả một hòn bi thép vào thủy ngân thì bi nổi hay chìm? Tại sao?
Thả hòn bi thép vào thủy ngân thì hòn bi thép sẽ nổi vì trọng lượng riêng của thép nhỏ hơn trọng lượng riêng của thủy ngân.
dthép = 78000N/m3
dHg = 136000N/m3

Tiết 14 – SỰ NỔI
dthép < dHg
Khí cầu bay được lên cao là nhờ đâu?
Do được bơm khí nhẹ nên trọng lượng riêng của khí cầu nhỏ hơn trọng lượng riêng của không khí. Khí cầu dễ dàng bay lên.
Hiện tượng nổi,lơ lửng,chìm cũng xảy ra khi các chất lỏng hay chất khí không hòa tan với nhau được trộn lẫn.
Cho ddầu = 8000N/m3
dnước = 10000N/m3
Nếu trộn lẫn dầu với nước (dầu không hòa tan vào nước), thì sẽ có hiện tượng gì xảy ra?
Dầu sẽ nổi trên mặt nước.
Dầu thô tràn lên bờ gây ô nhiễm môi trường.
Các sinh vật biển chết do ô nhiễm dầu tràn
Tiết 14 – SỰ NỔI
I- Điều kiện để vật nổi, vật chìm.


Khi nhúng vật vào trong chất lỏng thì:
- Vật chìm:
- Vật lơ lủng:
- Vật nổi:
P > FA
P = FA
P < FA
II. Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng:
C3:
C4:
C5: B
III. Vận dụng
C6:
C7:
C8:
C9:
C9: Hai vật M và N có cùng thể tích được nhúng ngập trong nước. Vật M chìm xuống đáy bình còn vật N lơ lửng trong chất lỏng . Gọi PM, là trọng lượng và lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên vật M; PN, là trọng lượng và lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên vật N. Hãy chọn dấu “=“; “<“; “>” thích hợp cho các ô trống.
Trả lời
PM
PN
PM
PN
=
<
=
>
Tiết 14 – SỰ NỔI
Tàu ngầm là loại tàu có thể chạy ngầm dưới mặt nước. Phần đáy tàu có nhiều ngăn, có thể dùng máy bơm để bơm nước vào hoặc đẩy nước ra. Nhờ đó, người ta có thể làm thay đổi trọng lượng riêng của tàu để cho tàu lặn xuống, lơ lửng hoặc nổi lên trên mặt nước.
* Có thể em chưa biết
Các em hãy xem phim tàu ngầm có thể lặn xuống hoặc nổi lên theo nguyên lý của sự nổi
* Nhúng một vật vào chất lỏng thì:
+Vật chìm xuống khi trọng lượng P lớn hơn lực đẩy Ác-si-mét FA:P > FA
+Vật nổi lên khi: P < FA
+Vật lơ lửng khi: P = FA
* Các vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét được tính bằng công thức: FA = d.V. Trong đó:
+ V là thể tích của phần vật chìm trong chất lỏng (không phải là thể tích vật)
+ d là trọng lượng riêng của chất lỏng.
Học bài theo vở ghi và SGK
- Làm bài tập từ 12.1 - 12.7 ( SBT/17)
Dặn dò