Bài 12. Phương pháp thuyết minh

Ti?t 47:
Phương pháp thuyết minh
Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh.
1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh.

Tìm hiểu ví dụ: SGK - 126
Các VBTM sử dụng các loại tri thức:
lịch sử, khoa học, địa danh.
Phải quan sát, học tập, tích luỹ mới có tri thức.(có vai trò quan trọng).
- Tưởng tượng, suy luận không thể có tri thức để viết bài văn TM.
b, Kết luận:
Viết bài thuyết minh: phải quan sát, học tập, tích luỹ kiến thức.
2. Phương pháp thuyết minh.
Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
*VD: SGK


Trong các câu văn trên thường có từ"là"
+ Sau từ "là" câu 1: chỉ ra đặc điểm riêng của xứ Huế
+ Sau từ "là" câu 2: giải thích cụ thể về Nông Văn Vân .
Câu định nghĩa, giải thích phần lớn có vị trí ở đầu bài, đầu đoạn, giữ vai trò giới thiệu
b, Phương pháp liệt kê
*VD: SGK
Phương pháp liệt kê có tác dụng kể ra các thuộc tính, công dụng
-> Người đọc hình dung ra rất nhiều tính năng, công dụng của cây dừa Bình Định
c, Phương pháp nêu ví dụ.
VD: SGK
Ví dụ cụ thể, xác thực -> có sức thuyết phục
( Ví dụ được chọn phải khách quan, trình bày phải có thứ tự)
?
d. Phương pháp dùng số liệu
VD: SGK
Số liệu: dưỡng khí chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Một hécta cỏ: 900 kg thán khí, 600kg dưỡng khí -> Nếu không có số liệu cụ thể, không làm sáng tỏ được vai trò của cỏ trong thành phố
VD: Một tượng Phật ở Nhạc Sơn- Tứ Xuyên- Trung Quốc cao 71m, vai rộng 24m, trên mu bàn chân tượng có thể đỗ 20 chiếc xe con.
-> Có số liệu cụ thể người đọc hình dung được quy mô to lớn của tượng Phật
e. Phương pháp so sánh.
VD: SGK
So sánh như vậy để thấy diện tích rất lớn của Thái Bình Dương.

BT: Tìm những hình ảnh so sánh trong
VB"Ôn dịch thuốc lá".
- So sánh sự nguy hại của thuốc lá nặng hơn AIDS
- So sánh sự đáng sợ của thuốc lá với cái đáng sợ của giặc, gặm nhấm như tằm ăn dâu
-> Nói lên tác hại sâu xa tiềm ẩn của của thuốc lá
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
VD: SGK
Huế là trung tâm văn hoá, nghệ thuật
Huế là vẻ đẹp của sông núi
Huế nổi tiếng với công trình kiến trúc
Huế nổi tiếng với những sản phẩm độc đáo
Huế là thành phố đấu tranh kiên cường
-> Trình bày đặc điểm kết hợp phân tích
Ghi nhớ: SGK.
II. Luyện tập
Văn bản giới thiệu về vẻ đẹp của hoa sen, người viết sử dụng các pp :
liệt kê, giảng giải, phân tích , nêu ví dụ. Sự kết hợp các pp tạo cho vb
sinh động, hấp dẫn; lời văn tinh tế, gợi cảm.
III. Yêu cầu của việc vận dụng pp thuyết minh
? Tìm hiểu mục đích, phương pháp thuyết minh của vb2 về hoa sen ?
Kết luận:
Căn cứ vào mục đích TM mà lựa chọn phương pháp
TM phù hợp
-Ngoài việc cung cấp thông tinkhách quan, đầy đủ về đối
tượng tm, pptm còn góp phần sinh động hoá vb,
gây hứng thú cho người tiếp nhận.
IV. Luyện tập
HS xem một đoạn băng
? Trong đoạn băng trên vấn đề được TM
là gì? Tác giả đã sử dụng các cách thức
Nào khi tm? Đoạn băng có gây hứng
thú với em hay không?
Củng cố:
- Ghi nhớ sgk
- Muốn làm tốt văn TM cần có chuẩn bị kĩ càng
và sự vận dụng hài hoà các pp tm
Hướng dẫn học bài:
- Làm bài tập 1, 2 sgk
- Thuyết minh về di tích lịch sử đền Trần em sẽ sử dụng các pptm nào? Cụ thể?
- Soạn bài tiếp theo
Chân thành cảm ơn thầy cô và các em