Bài 12. Phương pháp thuyết minh

Tiết 47
Phương Pháp Thuyết Minh
Nguyễn Phương Thắm
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
Cho biết các văn bản : Cây dừa, Tại sao lá cây có màu xanh lục? Huế, Khởi nghĩa Nông Văn Vân, Con giun đất đã sử dụng các loại tri thức gì?
Tri thức về ích lợi thực tế, về khoa học, về lịch sử, về văn hoá, .
Làm thế nào để có các tri thức ấy? Vai trò của quan sát, học tập, tích luỹ ở đây như thế nào?
Phải quan sát, học tập, tích luỹ kiến thức
Quan sát : nhìn ra sự vật có những đặc trưng gì, có những bộ phận nào
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
- Tri thức về ích lợi thực tế, về khoa học, về lịch sử, về văn hoá, .
- Phải quan sát, học tập, tích luỹ kiến thức
Quan sát : nhìn ra sự vật có những đặc trưng gì, có những bộ phận nào,
- Học tập : đọc sách, tra cứu tài liệu, tham quan tìm hiểu,.giúp ta có những kiến thức đúng đắn về sự vật.
-Tích luỹ: ghi nhớ hoặc ghi chép những kiến thức đã có làm tư liệu.
Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức để làm bài văn thuyết minh không?
**Không thể làm bài văn thuyết minh bằng tưởng tượng, suy luận.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
Trong các câu văn ở BT 2.a ta thường gặp từ gì? Sau từ ấy, người ta cung cấp một kiến thức như thế nào?
Thường có từ là biểu thị sự phán đoán để xác định đối tượng thuộc loại sự vật, hiện tượng gì, có những đặc điểm riêng nổi bật nào,.
Hãy nêu vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh ?
Các câu này thường có vị trí như thế nào trong văn bản thuyết minh?
Liệt kê là gì? Có tác dụng gì?
Thường giữ vai trò giới thiệu ở phần mở bài hoặc mở đoạn.
Kể ra lần lượt các đặc điểm, tính chất,. của sự vật theo một trật tự nào đó.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
Đọc BT 2.b Chỉ ra các ví dụ và nêu tác dụng của nó đối với việc trình bày sự vật, sự việc.
Giúp người đọc hiểu sâu sắc, toàn diện và có ấn tượng về nội dung thuyết minh.
c. Phương pháp nêu ví dụ
Đọc BT 2.c
Tạo nên những căn cứ chân thực, xác đáng làm cho vấn đề trừu tượng trở nên cụ thể, dễ nắm bắt và có sức thuyết phục, dễ liên hệ thực tế nên cảm nhận vấn đề sâu sắc hơn.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
Đọc BT 2. Đoạn văn cung cấp những số liệu nào? Nếu không có số liệu có thể làm sáng tỏ sự việc không?
Các số liệu : 20%, 3%, 500 năm, 900kg thán khí, 600kg dưỡng khí ?giúp người đọc tin vào nội dung thuyết minh, không cho rằng người viết suy diễn.
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
Đọc BT 2.e Nêu tác dụng của phương pháp so sánh.
Hình thức so sánh đối chiếu giữa sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác nhằm làm nổi bật bản chất vấn đề đang được thuyết minh.
e. Phương pháp so sánh.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
e. Phương pháp so sánh.
BT 2.g Hãy cho biết bài Huế đã trình bày các đặc điểm của thành phố Huế theo những mặt nào?
Các đặc điểm của Huế được trình bày theo các mặt : sự hài hoà của núi sông biển, công trình kiến trúc, sản phẩm đặc biệt, món ăn, đấu tranh kiên cường ? làm cho nội dung thuyết minh được trình bày một cách rõ ràng, mạch lạc, tránh tình trạng quá chung chung hoặc quá tỉ mỉ.
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
e. Phương pháp so sánh.
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
II. Luyện tập :
BT1 tr.128 SGK.
1. Phạm vi tìm hiểu vấn đề:
- Kiến thức về khoa học: tác hại của thuốc lá đối với mọi người.
- Kiến thức về xã hội : tâm lí lệch lạc coi việc hút thuốc lá là lịch sự.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
e. Phương pháp so sánh.
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
II. Luyện tập :
BT1 tr.128 SGK.
BT2 tr.128 SGK.
2. Các phương pháp được sử dụng : so sánh, phân tích, nêu số liệu
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
e. Phương pháp so sánh.
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
II. Luyện tập :
BT1 tr.128 SGK.
BT2 tr.128 SGK.
BT3 tr.129 SGK.
3. - Kiến thức : lịch sử, quân sự, thực tế cuộc sống.
- Phương pháp : dùng số liệu, sự kiện cụ thể.
I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:




















1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:
2. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
b. Phương pháp liệt kê.
c. Phương pháp nêu ví dụ
d. Phương pháp dùng số liệu (con số).
e. Phương pháp so sánh.
g. Phương pháp phân loại, phân tích.
II. Luyện tập :
BT1 tr.128 SGK.
BT2 tr.128 SGK.
BT3 tr.129 SGK.
BT4 tr.129 SGK.
4. Cách phân tích, phân loại hợp lí.
Chào
Tạm
Biệt