Bài 12. Phương pháp thuyết minh

Nhiệt liệt chào mừng
CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
GV: NGUYỄN THỊ THẮM
Kiểm tra bài cũ:
Câu 2: Trong các văn bản sau, những văn bản nào sử dụng phuơng thức thuyết minh? Vì sao?

C- Cô bé bán diêm.
D- Lão Hạc.
B - Ôn dịch, thuốc lá.
A- Tôi đi học.
B
TIẾT 48
PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1a) Nèi tªn bµi ë cét A víi c¸c lo¹i tri thøc ë cét B cho phï hîp:
1c) ? Có ý kiến cho rằng: Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức để làm bài văn thuyết minh? Theo em ý kiến đó đúng hay sai? Tại sao?
Câu hỏi thảo luận nhóm 2 em:
* Văn bản thuyết minh đảm bảo những yêu cầu sau, đúng hay sai?
- Tính khách quan.
- Tính chính xác.
- Tính rõ ràng.
A, Đúng B, Sai.
A
? Không thể suy luận, tưởng tượng để có tri thức khách quan đưa vào bài văn thuyết minh.
? Hãy đọc các ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi.
- Huế là một trong những trung tâm văn hoá, nghệ thuật lớn của Việt Nam.
(Huế)
- Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc (Cao Bằng )
(Khởi nghĩa Nông Văn Vân)
=> Phuong phỏp nờu d?nh nghia, gi?i thớch: ch? ra b?n ch?t c?a d?i tu?ng thuy?t minh b?ng l?i van rừ r�ng, ng?n g?n, chớnh xỏc.
2. Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh:
Thân cây làm máng.
Cọng lá làm chổi.
Lá làm nhà tranh.
Nước dừa để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo.
Liệt kê các bộ phận cùa cây dừa : thân, cành, lá, gốc…
11
Phương pháp liệt kê : lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.
Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông bị vứt xuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng ngập lụt của các đô thị vào mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải.
( Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000).
lẫn vào đất
vứt xuống cống
trôi ra biển
Ngày nay, đi các nước phát triển, đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống thuốc lá. Người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm ( ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la ).
- Phương pháp nêu ví dụ.
( ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ
nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la ).
Các nhà khoa học cho biết trong không khí, dưỡng khí chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Nếu không có bổ sung thì trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ dùng hết số dưỡng khí ấy, đồng thời số thán khí không ngừng gia tăng. Vậy vì sao đến nay dưỡng khí vẫn còn ? Đó là nhờ thực vật. Thực vật khi quang hợp hút thán khí và nhả ra dưỡng khí. Một héc- ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900kg thán khí và nhả ra 600kg dưỡng khí. Vì thế trồng cây xanh và thảm cỏ trong thành phố có ý nghĩa cực kì to lớn.
( Nói về cỏ )
- Phương pháp dùng số liệu: dẫn ra các con số cụ thể để thuyết minh, làm cho văn bản thêm tin cậy.
chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%
Một héc- ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp
thụ 900kg thán khí và nhả ra 600kg dưỡng khí.
dưỡng khí
Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất.
Phương pháp so sánh: đối chiếu hai hoặc hơn hai sự vật để làm nổi bật tính chất của đối tượng thuyết minh.
Các công trình, kiến trúc
Sông Huong
Tru?ng Quốc Học Huế
Đường Hồ Chí Minh
qua Huế
Đưuờng vào kinh thành
Huế
Khu lăng tẩm
Đồi Thiên Mụ
Văn hoá
Cầu Tràng Tiền
Khu chùa chiền
Chợ Huế
Cố đô
Di tích văn hoá
Cơm hến
bánh bèo Huế
bún bò Huế
Món ăn đặc sản Huế
Sản phẩm - nón lá Huế
18
- Phương pháp phân loại, phân tích: chia đối tượng ra từng loại, từng mặt để thuyết minh làm cho đối tượng trở nên cụ thể, rõ ràng hơn.
Ghi nhớ:
Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh, người viết phải quan sát, tìm hiểu sự vật, hiện tượng cần thuyết minh, nhất là phải nắm bất được bản chất, đặc trưng của chúng, để tránh sa vào trình bày các biểu hiện không tiêu biểu, không quan trọng.
Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người ta có thể sử dụng phối hợp nhiều phương pháp thuyết minh như: nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân tích, phân loại,…
Phương pháp thuyết minh
nêu định nghĩa
dùng số liệu
so sánh
liệt kê
phân tích, phân loại.
Nêu ví dụ
Hướng dẫn tự học ở nhà:
+ Học bài.
Sưu tầm, đọc thêm các văn bản thuyết minh sử dụng phong phú các phương pháp để học tập.
Đọc kĩ một số đoạn văn thuyết minh.
+ Soạn bài : Làm tất cả các bài tập 1, 2, 3, 4 / 128 và 129.
+ ChuÈn bÞ bµi: Đề văn thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi văn thuyÕt minh.
.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT.
CẢM ƠN QUÝ THẦY, CÔ