Bài 12. Phương pháp thuyết minh

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
Em hãy cho biết các văn thuyết minh Cây dừa Bình Định,Tại sao lá cây có màu xanh lục, , Huế, Khởi nghĩa Nông Văn Vân, Con giun đất đã sử dụng những loại tri thức nào?

Làm thế nào để có tri thức ấy? Vai trò của quan sát, học tập, tích lũy ở đây như thế nào ?

Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức đề làm bài văn thuyết minh không?
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
Vậy muốn có tri thức để làm bài văn thuyết minh, ta phải làm gì?
Muốn có tri thức để làm bài văn thuyết minh, ta phải quan sát tìm hiểu sự vật hiện tượng,không ngừng học tập, tích lũy kiến thức .
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
Quan sát, tìm hiểu về sự vật

HỌC TẬP
TÍCH LŨY KIẾN THỨC
Tri thức
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
Ví dụ:
- Huế là một trong những trung tâm văn hoá, nghệ thuật lớn của Việt Nam.
(Huế)
- Nông Văn Vân là tù trưởng của dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc (Cao Bằng).
(Khởi nghĩa Nông Văn Vân)
Trong các câu văn trên ta thường gặp từ gì? Sau từ ấy người ta cung cấp một kiến thức như thế nào?
Hãy nêu vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh?
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
Là chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, chính xác.
b.Phương pháp liệt kê:
Phương pháp liệt kê.
Ví dụ:
Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt,nấu canh, làm nước mắm.
(Cây dừa Bình Định)
Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao ni lông bị vứt xuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải.
(Thông tin về Ngày trái đất năm 2000)
Em hiểu thế nào là phương pháp liệt kê?
Phương pháp liệt kê có tác dụng gì?
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
Chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, chính xác.
b.Phương pháp liệt kê:
Là lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất …của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, nhằm giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.
c.Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ:
Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ
Ví dụ:
Các nhà khoa học cho biết trong không khí, dưỡng khí chỉ chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Nếu không có bổ sung thì trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ dùng hết số dưỡng khí ấy, đồng thời số thán khí không ngừng gia tăng.Vậy vì sao đến nay dưỡng khí vẫn còn? Đó là nhờ thực vật. Thực vật khi quang hợp hút thán khí và nhả ra dưỡng khí. Một héc-ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900 kg thán khí và nhả ra 600 kg dưỡng khí. Vì thế trồng cây xanh và thảm cỏ trong thành phố có ý nghĩa cực kì to lớn.
( Nói về cỏ)
Những số liệu, ví dụ đó có tác dụng gì?
Hai đoạn văn đã cung cấp những số liệu, những ví dụ nào?
Thế nào là phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ? Tác dụng của phương pháp này?
Ngày nay, đi các nước phát triển. đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống thuốc lá. Người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng, những người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đôla, tái phạm phạt 500 đôla)
(Ôn dịch thuốc lá)
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
Chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, chính xác.
b.Phương pháp liệt kê:
Là lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất …của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, nhằm giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.
c.Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ :
Là dẫn ra các con số, ví dụ cụ thể để thuyết minh , làm cho văn bản thêm tin cậy.
d.Phương pháp so sánh:
Phương pháp so sánh.
Ví dụ:
Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng 3 đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích biển Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất.

Thế nào là phương pháp so sánh ? So sánh có tác dụng gì?
Biển Thái Bình Dương được so sánh như thế nào? So sánh như thế có tác dụng gì?
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
Chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, chính xác.
b.Phương pháp liệt kê:
Là lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất …của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, nhằm giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.
c.Phương pháp dùng số liệu:
Là dẫn ra các con số cụ thể để thuyết minh , làm cho văn bản thêm tin cậy.
d.Phương pháp so sánh:
Là đối chiếu đối tượng cần thuyết minh với hai hoặc hơn hai sự vật nhằm làm nổi bật tính chất đối tượng thuyết minh.
e.Phương pháp phân loại phân tích:
Phương pháp phân loại, phân tích.
Khi thuyết minh về “Huế” người viết đã trình bày, phân tích các đặc điểm của thành phố Huế theo những mặt nào?
Lịch sử đấu tranh

Những đặc sản nổi tiếng
Công trình kiến trúc.
Vẻ đẹp thiên nhiên : núi, sông,biển…

HUẾ
Em hiểu thế nào là phương pháp phân loại, phân tích? Phương pháp này có tác dụng gì?
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
Chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, chính xác.
b.Phương pháp liệt kê:
Là lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất …của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, nhằm giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.
c.Phương pháp dùng số liệu:
Là dẫn ra các con số cụ thể để thuyết minh , làm cho văn bản thêm tin cậy.
d.Phương pháp so sánh:
Là đối chiếu đối tượng cần thuyết minh với hai hoặc hơn 2 sự vật nhằm làm nổi bật tính chất đối tượng thuyết minh.
e.Phương pháp phân loại phân tích:
Là chia đối tượng ra từng loại, từng mặt để thuyết minh , làm cho đối tượng trở nên cụ thể, rõ ràng hơn.
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
b.Phương pháp liệt kê:
c.Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ:
c.Phương pháp so sánh:
d.Phương pháp phân loại phân tích:
III. LUYỆN TẬP:
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
b.Phương pháp liệt kê:
c.Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ:
d.Phương pháp so sánh:
e.Phương pháp phân loại phân tích:
II. LUYỆN TẬP:
1. Tác giả Ôn dịch thuốc lá đã quan sát nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu lên yêu cầu chống nạn hút thuốc lá. Em hãy chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết.
Phạm vi tìm hiểu:
-Y học( Kiến thức của 1 bác sĩ)
-Đời sống tâm lí xã hội
TIẾT 47: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Quan sát, học tập tích lũy tri thức để làm bài thuyết minh.
2. Phương pháp thuyết minh.
a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích:
b.Phương pháp liệt kê:
c.Phương pháp dùng số liệu, nêu ví dụ:
d.Phương pháp so sánh:
e.Phương pháp phân loại phân tích:
II. LUYỆN TẬP:
2. Bài viết đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá?
Phạm vi tìm hiểu:
-Y học( Kiến thức của 1 bác sĩ)
-Đời sống tâm lí xã hội
2. Bài viết đã sử dụng phương pháp thuyết minh: so sánh, phân loại phân tích, nêu số liệu để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá.
3. Chuẩn bị tìm hiểu , học tập, tích lũy kiến thức để thuyết minh về: kính đeo mắt, cái bút, chiếc nón lá.
Về nhà học bài nắm vững các phương pháp thuyết minh.
Soạn bài : Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP