Bài 12. Ôn dịch, thuốc lá

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Bao bì ni lông có những tác hại gì?
Câu 2: Theo em, có những cách nào để khắc phục tác hại của bao bì ni lông?
Quan sát những hình ảnh trên và cho biết những hình ảnh đó phản ánh hiện tượng gì trong đời sống xã hội hiện nay ?
Tiết 45
Văn bản : ÔN DỊCH, THUỐC LÁ Nguyễn Khắc Viện
1. Tác giả:
I. Tìm hiểu chung
- Giáo sư, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (1913 – 1997) là người am hiểu nhiều về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đặc biệt là y học. Ông là tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe con người.
- Nhiều tác phẩm của ông viết về phòng bệnh và chữa bệnh là bài học bổ ích cho mọi người.

2. Văn bản:
- Xuất xứ: trích từ bài “Từ thuốc lá đến ma túy – bệnh nghiện”.
- Kiểu văn bản: văn bản nhật dụng
- Phương thức biểu đạt: thuyết minh kết hợp với nghị luận.


Nêu xuất xứ của văn bản ?
Xác định kiểu văn bản và phương thức biểu đạt được sử dụng trong bài ?
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Đọc:
- Yêu cầu: Đọc rõ ràng, mạch lạc, chú ý những dòng chữ in nghiêng cần đọc chậm.
2. Chú thích:
* Đọc các chú thích sau trong sgk/121:
Ôn dịch
Niêm mạc
Nang phổi
Hắc ín
Vi khuẩn
Ni-cô-tin
3. Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu… nặng hơn cả AIDS .
 Thông báo nạn dịch thuốc lá.

Phần 2: Tiếp theo… con đường phạm pháp.
 Tác hại của thuốc lá.

Phần 3: Phần còn lại
 Kiến nghị chống thuốc lá.
Em hãy xác định bố cục của văn bản ?
Dấu phẩy (,):
+ Đặt giữa 2 từ để ngắt giọng,
+ Nhấn mạnh sắc thái biểu cảm, bộc lộ thái độ vừa căm tức vừa ghê sợ.
Thuốc lá! Mày là đồ ôn dịch!
“Ôn dịch, thuốc lá”
III. Tìm hiểu chi tiết văn bản
*Ý nghĩa nhan đề
Em hiểu “ôn dịch” là gì ? Vì sao nhan đề lại viết là “Ôn dịch, thuốc lá” ?
“ Ôn dịch”:
+ Bệnh lan truyền rộng
+ Tiếng chửi rủa
“thuốc lá”: cách
nói tắt của cụm từ
“ tệ nghiện thuốc lá”.
1/ Nêu vấn đề nạn dịch thuốc lá
- So sánh “Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.”
=> Vừa nêu, vừa chỉ ra tính chất nghiêm trọng của vấn đề -> ngắn gọn, chính xác, sử dụng phép so sánh và kết hợp sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế.
Ở phần mở đầu, tác giả đã đề cập đến những đại dịch nào? Trong đó đại dịch nào nguy hiểm nhất? Cách nêu vấn đề như vậy có tác dụng gì?
2/ Tác hại của thuốc lá



Để nhấn mạnh tác hại của thuốc lá, người viết đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
- Dẫn lời Trần Hưng Đạo : “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
-> So sánh việc thuốc lá tấn công loài người như giặc ngoại xâm đánh phá → Khói thuốc lá xâm nhập vào cơ thể con người từ từ, chắc chắn, khó mà biết được, không thể cứu chữa.
→ Tác hại ghê gớm của thuốc lá.
2/ Tác hại của thuốc lá:
Thảo luận nhóm ( 3 phút )
Quan sát các đoạn phim,kết hợp sách giáo khoa hãy nêu tác hại của thuốc lá đối với đời sống con người ?




Em có nhận xét gì về cách lập luận và đưa dẫn chứng của tác giả để chứng minh tác hại của tệ nạn hút thuốc lá?
Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng cụ thể, sinh động, phân tích dựa trên cơ sở khoa học.
> Tác hại ghê gớm của thuốc lá.
Bạn có biết
Trên thế giới : cứ 8 giây lại có một người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá . Mỗi năm, thế giới có khoảng 5 triệu người tử vong do thuốc lá gây ra, trong đó khoảng 600 nghìn người tử vong do hút thuốc lá thụ động. 
Tại Việt Nam, mỗi năm có 40.000 người tử vong do những nguyên nhân liên quan đến thuốc lá, gấp 3 lần số người chết do tai nạn giao thông. Một điều tra cho thấy trên 50% nam giới hút thuốc lá và 60% trẻ em Việt Nam độ tuổi 13-15 đã tiếp xúc với khói thuốc tại nhà.
- Vì sao tác giả lại so sánh biện pháp bài trừ tệ nạn thuốc lá ở các nước phát triển với nước ta trước khi đưa ra kiến nghị: “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này” ?
- Cách so sánh như vậy có tác dụng gì?
3/ Lời kêu gọi bài trừ tệ nạn thuốc lá :
“Ngày nay, đi các nước phát triển, đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống hút thuốc lá…” -> ngăn ngừa hút thuốc lá quyết liệt.
“Nước ta khác với các nước châu Âu…lại ôm thêm ôn dịch thuốc lá này.” -> Tình trạng hút thuốc lá còn nhiều, chưa có chiến dịch chống hút thuốc lá mạnh mẽ.
=> Lời kêu gọi: “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này”.
Theo em, làm thế nào để hạn chế và tiến tới bài trừ tệ nạn nghiện thuốc lá ra khỏi đời sống xã hội ?
Đăng các hình ảnh và thông tin cảnh báo trên vỏ bao thuốc lá .
Biển báo giao thông hình điếu thuốc nổi bật trên đường phố Brazil.
Tấm biển có nội dung “Pare”, đồng nghĩa với lời kêu gọi hãy ngừng hút thuốc.
Chỉ thị 12/2007/CT-TTg  ngày  10/5/2007 về việc tăng cường các hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá
HS-SV diễu hành chống thuốc lá trên các
đường phố lớn ở Hà Nội
Triển lãm tranh tuyên truyền chống thuốc lá
NO Smoking
Ngày 31 tháng 5: Ngày thế giới không hút thuốc lá
THÔNG ĐIỆP: KHÔNG KHÓI THUỐC LÁ
IV/ Tổng kết
1. Nghệ thuật :
- Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, sử dụng thủ pháp so sánh để thuyết minh một cách thuyết phục.
2.Ý nghĩa :
- Với những phân tích khoa học, tác giả đã chỉ ra tác hại của việc hút thuốc lá đối với đời sống con người, từ đó phê phán và kêu gọi mọi người ngăn ngừa tệ nạn hút thuốc lá.
- Gia đình, bạn bè em có người hút thuốc lá không? Nếu có, em sẽ làm gì để khuyên họ bỏ thuốc lá?


Hưuớng dẫn học bài:
- Học, nắm được nội dung, hình thức và ý nghĩa văn bản; sưu tầm tranh ảnh, tài liệu về tác hại của tệ nghiện hút thuốc lá và khói thuốc đối với sức khỏe con người và cộng đồng.

- Làm bài tập 2 SGK trang 122

- Soạn bài “Bài toán dân số”