Bài 12. Ôn dịch, thuốc lá

Ôn dịch , thuốc lá
Tiết 45: Văn bản:
(Nguyễn Khắc Viện)






I. Tiếp xúc văn bản:
1. §äc:
- Yêu cầu:
rõ ràng, rành mạch từng câu, từng chữ. Đọc đúng các từ phiên âm tiếng latinh. Đọc nhấn mạnh cụm từ "Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi" "Xin đáp lại: Hút thuốc lá là quyền của anh,.."
2. T×m hiÓu chó thÝch:
* T¸c gi¶:
BS - Nh� v�n ho� Nguyễn Khắc Viện
I. Tiếp xúc văn bản:
1. §äc:
2. T×m hiÓu chó thÝch:
* T¸c gi¶:
Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện - tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ và chăm lo sức khoẻ cho con người. Ông có nhiều cống hiến ở lĩnh vực y học.
Những tác phẩm của ông viết về phòng bệnh và chữa bệnh, là bài học bổ ích cho mọi người.
I. Tiếp xúc văn bản:
1. §äc:
2. T×m hiÓu chó thÝch:
* T¸c gi¶:
* Tác phẩm:
-Trích trong tác phẩm " Từ thuốc lá đến
ma tuý - Bệnh nghiện"
* Từ khó: 1, 2, 3, 5, 6, 9
3. Bố cục:
Bố cục của văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
Phần 1: Từ đầu đến "nặng hơn cả AIDS" : Thông báo về nạn dịch thuốc lá.

Phần 2: Tiếp -> "con đường phạm pháp": Tác hại của thuốc lá.

Phần 3: Còn lại: Kiến nghị chống thuốc lá.
* ThÓ lo¹i:
Văn bản Nhật dụng, thuyết minh 1 vấn đề KHXH
*ý nghĩa của nhan đề: "Ôn dịch, thuốc lá"
Ôn dịch: + Chỉ chung các loại bệnh nguy hiểm lây lan rộng .
+ Là 1 tiếng chửi rủa (Đồ ôn dịch).
-Thuốc lá: Cách nói tắt của tệ nghiện thuốc lá.
* Ôn dịch,thuốc lá: có 2 nghĩa:
. Chỉ tệ nghiện thuốc lá.
. Tỏ thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch bệnh này.
*ý nghĩa của nhan đề: "Ôn dịch, thuốc lá"
Thuốc lá là một loại ôn dịch
Thuốc lá là một loại bệnh lây lan
Ôn dịch thuốc lá
Loại bệnh lây lan do thuốc lá gây ra
Ôn dịch, thuốc lá
Thuốc lá! mày là đồ ôn dịch
Em có nhận xét gì về ba cách nói này?
Sắc thái bình thường, trung tính, mang ý nghĩa thông báo
Nhấn mạnh đến tác hại của thuốc lá
Mang sắc thái biểu cảm mạnh: vừa căm tức, vừa ghê tởm
=>Dấu phẩy ngăn cách được sử dụng theo lối tu từ nhấn mạnh sắc thái biểu cảm: vừa căm tức vừa ghê tởm thuốc lá. Hai từ đều nổi bật và khắc sâu vào cảm nhận của người đọc.
II. Phân tích văn bản:
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
Những tin tức nào được thông báo trong phần mở đầu của văn bản? Thông tin nào mang chủ đề của văn bản
-Loài người đã diệt trừ loại dịch hạch, thổ tả.
Xuất hiện nạn AIDS.
Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người -> nặng hơn cả AIDS.
Em có nhận xét gì về đặc điểm lời văn thuyết minh trong các thông tin mở đầu?
-Từ ngữ chuyên môn của ngành y tế.
-Lời văn ngắn gọn.
- Biện pháp so sánh, thông tin chính xác.
=> Nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn của loại dịch này.
2. Tác hại của thuốc lá:
Tại sao người viết lại dẫn lời của Trần Hưng Đạo trước khi nêu tác hại của thuốc lá? Điều đó có tác dụng gì trong lập luận?
"Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu".
( Dẫn lời của Trần Hưng Đạo)
Thảo luận nhóm: Cách dùng hình ảnh "tằm ăn dâu"?
- H×nh ¶nh so s¸nh:
L¸ d©u: vÝ nh­ con ng­êi, søc khoÎ con ng­êi.
T»m: khãi thuèc l¸.
GIẶC GẶM NHẤM: Là cách tấn công từ từ mà chắc chắn.
=>T»m ¨n l¸ d©u dï chËm vÉn nh×n thÊy.Cßn khãi thuèc l¸ kh«ng thÊy t¸c h¹i cña nã ngay.
 Khoùi thuoác laù xaâm nhaäp vaøo cô theå con ngöôøi töø töø, chaéc chaén, khoù maø bieát ñöôïc, khoâng phöông cöùu chöõa.
Em có nhận xét gì về hình ảnh so sánh mà tác giả sử dụng?
Cách so sánh sáng tạo, làm cho lập luận chặt chẽ, tạo ra sự liên tưởng thú vị, nhấn mạnh, gây ấn tượng cho người đọc thuốc lá làm cộng đồng suy kiệt một cách từ từ như tằm ăn dâu, nhưng hậu quả rất khủng khiếp, vô phương cứu chữa.
Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào?
Thảo luận nhóm:
Nhóm 1: Đối với sức khoẻ?
Nhóm 2: Đối với kinh tế-xã hội?
Nhóm 3: Đối với đạo đức?
* Đối với sức khoẻ:
- Đối với người hút:
XUẤT HUYẾT NÃO
THẬN DI CĂN PHỔI
Chất ni-cô-tin đóng lại trong phổi
chÊt h¾c - Ýn dÝnh vµo phæi
ung th­ vßm häng
- Khói thuốc chứa > 4000 chất hoá học có khả năng gây bệnh hiểm nghèo. Các chất ô-xít các-bon, hắc-ín,nicôtin thấm vào cơ thể (Vòm họng, phế quản, phổi) thấm vào máu gây ung thư phổi, các bệnh nghiêm trọng: co thắt động mạch, nhồi máu cơ tim, huyết áp cao.
Sơ đồ tác hại của thuốc lá.
Khói thuốc lá chứa hơn 4000 chất hóa học. Trong đó, một số chất khi thấm vào cơ thể
Làm tê liệt lông mao ? bụi , vi khuẩn tích tụ ? ho hen ? viêm phế quản.
Thấm vào tế bào ? ung thư : họng, phổi, .
- Thấm vào máu ? hồng cầu không tiếp cận ô-xy ? sức khỏe giảm sút.
- Làm động mạch co thắt lại?huyết áp cao, tắt động mạch, nhồi máu cơ tim.
Hắc - ín
Ô-xít các-bon
Ni-cô-tin
- Đối với người xung quanh:
THAI CHẾT LƯU
ung th­ vßm häng
ung th­ miÖng
- Đối với người xung quanh:
Em có nhận xét gì về câu nói "Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi" Người viết có đồng ý với lời nói đó không?
Theo tác giả, hút thuốc lá có ảnh hưởng gì đối với mọi người xung quanh?
- Khói thuốc làm cho vợ, con, người làm việc cùng phòng cũng mắc bệnh hiểm nghèo như người hút.
- Thai nhi trong bụng mẹ cũng nhiễm độc: đẻ non, suy yếu
Em có nhận xét gì về các dẫn chứng mà tác giả dùng để thuyết minh trong đoạn này?
* Đối với kinh tế - xã hội:
1 người chi 700.000đ/1năm cho hút thuốc. Chi phí này cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần chi cho quần áo, gấp 2 lần chi cho khám bệnh.
- mất nhiều ngày công lao động, tổn hao sức khoẻ cộng đồng.
Vì sao ở đây tác giả lại lấy bệnh "viêm phế quản". Bệnh nhẹ nhất do khói thuốc lá gây ra làm dẫn chứng?
Em có nhận xét gì về các tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người và kinh tế-xã hội?
=>Huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người, là nguyên nhân của nhiều căn bệnh nguy hiểm dẫn tới tử vong, gây tác hại, tốn kém về kinh tế cho xã hội.
* Đối với đạo đức:
Trong đoạn văn thuyết minh về những ảnh hưởng xấu của thuốc lá đến đạo đức con người có những thông tin nào nổi bật?
Làm gương xấu cho trẻ em, dẫn đến ma tuý->tội phạm.
Tỉ lệ thanh thiếu niên nước ta hút ngang tầm với các nước Âu-Mĩ.
- Sinh ra trộm cắp->nghiện thuốc->ma tuý.
Tác giả đã sử dụng phương pháp so sánh như thế nào? Tác dụng?
Thuốc lá có ảnh hưởng như thế nào đến đạo đức con người?
=> Huỷ hoại lối sống nhân cách của con người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ dẫn tới sự băng hoại đạo đức của xã hội.
3. Kiến nghị chống thuốc lá:
- Ti?n hành chiến dịch chống thuốc lá.
- Cấm hút thuốc nơi công cộng.
- Phạt nặng người vi phạm.( Singapo,.)
- Cấm quảng cáo thuốc lá trên phương tiện thông tin đại chúng.
Em có nhận xét gì về cách thuyết minh của tác giả ở phần cuối?
=> Dùng số liệu thống kê, so sánh->làm rõ hơn tính đúng đắn của vấn đề
Thái độ của tác giả khi nêu kiến nghị chống thuốc lá?
* Những biện pháp ngăn ngừa hút thuốc lá ở các nước âu - mĩ
Các nước đã có những biện pháp nào hạn chế ôn dịch, thuốc lá?

IN NHÃN CẢNH BÁO TRÊN
BAO BÌ THUỐC LÁ
Nước ta có những biện pháp nào ngăn ngừa nạn dịch thuốc lá?
(Thảo luận)
Chỉ thị 12/2007/CT-TTg  ngày  10/5/2007 VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG CÁC HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ
Ông Đỗ Quý Doãn Thứ trưởng bộ văn hoáthôngtin
HS-SV di?u h�nh trên các đường phố lớn H� N?i
Cu?c thi sáng tác âm nhạc v? hút thuốc lá
Triển lãm tranh
NO Smoking
Ngày 31 tháng 5: Ngày thế giới không hút thuốc lá
III. Tổng kết- ghi nhớ:
1. Nội dung:
Thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng của loài người. Thuốc lá không chỉ làm hại đến sức khoẻ mà còn gây ảnh hưởng xấu về đạo đức.
2. Nghệ thuật:
- Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, thuyết minh cụ thể, phân tích trên cơ sở khoa học.
- Sử dụng thủ pháp so sánh để thuyết minh.
III. Tổng kết- ghi nhớ:
3. ý nghĩa văn bản:
Với những phân tích khoa học, tác giả đã chỉ ra tác hại của việc hút thuốc lá đối với đời sống con người, từ đó phê phán và kêu gọi mọi người ngăn ngừa tệ nạn hút thuốc lá.
Em hiểu gì về
thuốc lá sau khi học xong văn bản này?
IV. Luyện tập
ý nào không nói đến tác hại của thuốc lá được tác giả đề cập trong bài viết?
Gây ho hen, đờm dãi và sau nhiều năm gây viêm phế quản.
Gây ung thư vòm họng và ung thư phổi.
Gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu.
Làm tăng huyết áp, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim.
Làm cho thai nhi bị nhiễm độc, mẹ đẻ non và con sinh ra suy yếu.
Người lớn hút thuốc vừa đầu độc con em vừa nêu gương xấu cho con em họ.
0
Lựa chọn câu trả lời đúng
Nhận định nào nói lên quan điểm của tác giả về việc hút thuốc lá và tác hại của thuốc lá trên phương diện xã hội?
A. Lµ “mét téi ¸c”;
B. Là "quyền của anh";
C. Là "một cử chỉ cho biểu tượng quí trọng"
D. Là một loại
"ôn dịch"
Lựa chọn câu trả lời đúng
M?t s? hỡnh ?nh v? tỏc h?i c?a thu?c lỏ d?i v?i s?c kho? con ngu?i
Eo ôi! Răng miệng gì mà khiếp thế !
Hút thuốc lá tăng nguy cơ thai chết
Phổi bị huỷ hoại bởi thuốc lá
IV.Củng cố, dặn dò
* Củng cố:
-Thuốc lá gây ra những tác hại gì? -Để chống lại nạn dịch thuốc lá, cần có những biện pháp nào?
* Dặn dò:
- Điều tra, thống kê tỉ lệ người hút thuốc lá ở địa phương em.
- Nêu suy nghĩ của em về vấn đề này.
- Làm bài tập 2 SGK
- Soạn bài " Bài toán dân số"
Kính chúc thầy cô mạnh khoẻ.
Chúc các em chăm ngoan,học giỏi!