Bài 12. Ôn dịch, thuốc lá

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI GIẢNG CẤP HUYỆN
Năm học 2012-2013
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN C?M GI�NG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ S? C?M PH�C

MÔN: NGỮ VĂN
LỚP 8 TRƯỜNG THCS CẨM PHÚC
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Câu 1: Việt Nam tham gia Ngày trái đất vào ngày, tháng, năm nào?
Câu 2 : Việt Nam tham gia ngày Trái đất với chủ đề:
a. Một ngày không sử dụng điện.
b. Một ngày không sử dụng nước.
c. Một ngày không sử dụng khí đốt.
d. Một ngày không sử dụng bao bì ni lông
Câu 3: Qua thông tin về Ngày trái đất năm 2000, em đã có những việc làm cụ thể nào góp phần bảo vệ môi trường nơi em sinh sống ?
b. 22/4/1999.
d. 22/4/2001.
c. 22/4/2000.
a. 22/4/1998.
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
- Ông là người am hiểu nhiều về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đặc biệt là y học, ông là tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe con người.
- Nhiều tác phẩm của ông viết về phòng bệnh và chữa bệnh là bài học bổ ích cho mọi người.
2. Tác phẩm:
- Văn bản “Ôn dịch, thuốc lá” trích trong bài “Từ thuốc lá đến ma tuý - Bệnh nghiện”, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1992.
- Kiểu loại : văn bản nhật dụng thuyết minh về một vấn đề khoa học xã hội ( thuyết minh về tác hại của thuốc lá).
- Phương thức biểu đạt: Thuyết minh kết hợp nghị luận.
(1913-1997)
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
- Nguyễn Khắc Viện
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
* Chú thích: 1, 3, 4, 8
2. Bố cục:
3 phần
Phần 1: Từ đầu ...“còn nặng hơn cả AIDS” =>Thông báo về nạn dịch thuốc lá.
Phần 2: Tiếp..“con đường phạm pháp” => Tác hại của thuốc lá.
Phần 3: Còn lại => Kiến nghị chống thuốc lá .
 Văn bản có bố cục chặt chẽ, trình tự lôgíc hợp lý về cấu trúc
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
 Từ ngữ ngành y khoa và phép so sánh đưa ra thông báo ngắn gọn, chính xác  nhấn mạnh hiểm họa ôn dịch thuốc lá.
b. Tác hại của thuốc lá:
- “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
- Ôn dịch thuốc lá ảnh hưởng sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.
Theo em tác giả có dụng ý gì khi trích dẫn lời của Trần Hưng Đạo: "Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu".
(Em hãy đánh dấu X vào trước ý kiến mà em cho là đúng nhất.)
A. Cảnh báo nạn nghiện thuốc lá đáng sợ vì nó giống như một
thứ ôn dịch

B. Cảnh báo nạn nghiện thuốc lá đáng sợ vì nó gặm nhấm
sức khỏe con người nên không dễ kịp thời nhận biết.

C. Cảnh báo nạn nghiện thuốc lá đáng sợ vì nó gây tổn thất
lớn cho sức khỏe và tính mạng của con người

D. Tất cả các ý kiến trên đều đúng

X
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
 Từ ngữ ngành y khoa và phép so sánh đưa ra thông báo ngắn gọn, chính xác  nhấn mạnh hiểm họa ôn dịch thuốc lá.
b. Tác hại của thuốc lá:
- “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
 So sánh nhằm gây ấn tượng mạnh, làm nổi bật vấn đề về tác hại ghê gớm của thuốc lá. .
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
- Ôn dịch thuốc lá ảnh hưởng sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.
THẢO LUẬN NHÓM
1/ Để thuyết minh về tác hại của thuốc lá sức khỏe người hút, tác giả đã đưa ra những chứng cứ nào ? Em hãy chỉ ra các biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng ? Những biện pháp nghệ thuật ấy nhằm để nhấn mạnh điều gì ?
2/ Nêu những tác hại của thuốc lá đối với cộng đồng xung quanh ( Gia đình, đồng nghiệp...) ? Em hãy nêu các biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng ? Những biện pháp nghệ thuật ấy nhằm để nhấn mạnh điều gì ?
3/ Thuốc lá còn ảnh hưởng như thế nào về kinh tế, xã hội ? Tìm các dẫn chứng minh họa ?
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
 Từ ngữ ngành y khoa và phép so sánh đưa ra thông báo ngắn gọn, chính xác  nhấn mạnh hiểm họa ôn dịch thuốc lá.
b. Tác hại của thuốc lá:
- “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
 So sánh nhằm gây ấn tượng mạnh, làm nổi bật vấn đề về tác hại ghê gớm của thuốc lá. .
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
- Ôn dịch thuốc lá ảnh hưởng sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.
b1. Đối với người hút thuốc:
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
b. Đối với người hút thuốc:
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
Chất nicôtin đóng lại
trong phổi
Chất hắc-ín dính và phổi
UNG THƯ VÒM HỌNG
UNG THƯ MIỆNG
Ngón tay bị hoại tử do tắc mạch vì thuốc lá
SƠ ĐỒ TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ
Khói thuốc lá chứa hơn 4000 chất độc. Trong đó, có một số chất rất độc hại
Làm tê liệt lông mao → bụi, vi khuẩn tích tụ → ho hen → viêm phế quản.
Thấm vào tế bào → ung thư vòm họng, phổi…
- Thấm vào máu → hồng cầu không tiếp cận ô-xy → sức khỏe giảm sút.
Làm các động mạch co thắt lại
→ Gây huyết áp cao, tắt động mạch, nhồi máu cơ tim…
Hắc ín
Ô-xít Các-bon
Ni-cô-tin
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
b1. Đối với người hút thuốc:
+Nặng: Tắc động mạch, ung thư
 Hủy hoại nghiêm trọng sức khỏe con người, là nguyên nhân của nhiều cái chết.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
+ Nhẹ: Ho hen, viêm phế quản
 Liệt kê, chứng cứ khoa học thuyết phục
b2. Đối với cộng đồng
Phụ nữ mang thai hút thuốc hay hít phải khói thuốc lá có nguy cơ sẩy thai, sinh con thiếu tháng, kém thông minh…
Trẻ em hít khói thuốc lá dễ viêm nhiễm đường hô hấp, viêm tai giữa, hen suyễn. Trẻ sơ sinh hít khói thuốc có thể chết đột ngột
THAI CHẾT LƯU
b2. Đối với cộng đồng:
Khói thuốc
Đầu độc cộng đồng
Gia đình
Phụ nữ có thai
Đau tim mạch, viêm phế quản, ung thư, thai nhiễm độc, đẻ non, con yếu, là tội ác.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
Cơ quan, đồng nghiệp
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
b1. Đối với người hút thuốc:
+ Nặng: Tắc động mạch, ung thư
 Hủy hoại nghiêm trọng sức khỏe con người, là nguyên nhân của nhiều cái chết.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
+ Nhẹ: Ho hen, viêm phế quản
 Liệt kê, chứng cứ khoa học thuyết phục
b2. Đối với cộng đồng
- Cũng bị nhiễm các bệnh như người hút.
- Là tội ác đối với bà mẹ mang thai và thai nhi.
 Sử dụng thuyết minh kết hợp với nghị luận, biểu cảm, dẫn chứng sinh động, phân tích, phân loại, liệt kê có tính khoa học, phép so sánh để nêu bật tác hại ghê gớm của khói thuốc lá.
 Thuốc lá - kẻ thù nguy hiểm của mọi người và xã hội
b3. Đối với kinh tế, xã hội.
Âu - Mĩ
=
Việt Nam
Một gói
thuốc 555 = 1đô la so với thanh thiếu niên Âu–Mĩ là nhỏ.
Một gói
thuốc 555 = 15.000 đồng với thanh thiếu niên VN là rất lớn.
TỐN KÉM LÃNG PHÍ

Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
b1. Đối với người hút thuốc:
+Nặng: Tắc động mạch, ung thư
 Hủy hoại nghiêm trọng sức khỏe con người, là nguyên nhân của nhiều cái chết.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
- Về sức khỏe:
+ Nhẹ: Ho hen, viêm phế quản
 Liệt kê, chứng cứ khoa học thuyết phục
b2. Đối với cộng đồng
- Cũng bị nhiễm bệnh như người hút.
- Là tội ác đối với bà mẹ mang thai và thai nhi.
Ô nhiễm môi trường  sức khỏe  cộng đồng.
 Sử dụng thuyết minh kết hợp với nghị luận, biểu cảm, dẫn chứng sinh động, phân tích, phân loại, liệt kê có tính khoa học, phép so sánh để nêu bật tác hại ghê gớm của khói thuốc lá.
 Thuốc lá - kẻ thù nguy hiểm của mọi người và xã hội
b3. Đối với kinh tế, xã hội.
Về kinh tế tốn kém, lãng phí, mất nhiều ngày công lao động
Đạo đức: Nêu gương xấu cho trẻ
- Là con đường dẫn đến phạm pháp.
 Thuốc lá sẽ hủy hoại kinh tế, đạo đức, lối sống con người Việt Nam và là con đường dẫn tới phạm pháp, nhất là thanh thiếu niên.
c. Kiến nghị chống thuốc lá
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
c. Kiến nghị chống thuốc lá
- Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn Ôn dịch, thuốc lá.
 Thái độ dứt khoát, quyết tâm ngăn ngừa, chống lại Ôn dịch, thuốc lá.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
III. Tổng kết
- Cấm hút thuốc lá ở những nơi công cộng.
- Phạt nặng những người vi phạm.
- Cấm quảng cáo thuốc lá.
- Mọi người đứng lên chống lại.
- Cấm trồng và buôn bán thuốc lá.
- Ngày 31- 5 hàng năm: Thế giới không khói thuốc lá.
Bài tập trắc nghiệm

Hóy khoanh trũn v�o ch? cỏi ? d?u cõu tr? l?i dỳng du?i dõy:
1) N?i dung van b?n ễn d?ch, thu?c lỏ l�:
A. Nờu lờn tỏc h?i nhi?u m?t c?a thu?c lỏ v?i cỏ nhõn, c?ng d?ng.
B. Kờu g?i m?i ngu?i hóy quy?t tõm phũng ch?ng n?n hỳt thu?c lỏ.
C. Ch? cho m?i ngu?i th?y tỏc h?i c?a ụn d?ch, thu?c lỏ.
D. C? A, B v� C d?u dỳng.
2) Dũng n�o nờu dỳng ngh? thu?t c?a van b?n ễn d?ch, thu?c lỏ:
A. S? d?ng phuong th?c ngh? lu?n, thuy?t minh; bi?n phỏp so sỏnh, li?t kờ.
B. S? d?ng phuong th?c thuy?t minh; cỏc ki?u cõu linh ho?t.
C. K?t h?p phuong th?c thuy?t minh, ngh? lu?n, bi?u c?m v� m?t s? bi?n phỏp ngh? thu?t khỏc.
D. K?t h?p t?t c? cỏc phuong th?c bi?u d?t.
Các phương pháp thuyết minh
Thông
báo
Nêu ví dụ
Phân tích
Phân loại
So sánh
Dịch
hạch,
thổ tả,
ỉa chảy
nạn
AIDS,
sốt rét
phong
lao
…

Ở Bỉ,
từ năm
1987,
vi phạm
lần thứ
nhất phạt
40 đô,
tái phạm
phạt
500 đô
Phân tích
các tác
hại của
thuốc lá
đối với:
cá nhân,
cộng
đồng,
thiếu
niên
Lời
Trần
Hưng
Đạo
căn dặn
nhà vua
với tác
hại
thuốc
lá
Nêu
số liệu

Số tiền
1 đô
với thanh
niên
Châu Âu
và
15.000
với
thanh
niên VN
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
c. Kiến nghị chống thuốc lá
Nội dung:
Nghệ thuật:
- Tác hại do thuốc lá gây ra vô cùng nghiêm trọng, dễ lây lan.
- Chúng ta phải có ý thức, trách nhiệm và quyêt tâm cao để chống lại nạn nghiện thuốc lá
- Thuyết minh kết hợp với lập luận; dẫn chứng phong phú, sinh động; nêu số liệu xác thực, khách quan; nghệ thuật so sánh; sử dụng linh hoạt các kiểu câu.
III. Tổng kết - (Ghi nhớ):
IV. Luyện tập.
1. Bài tập 2:
Ghi nhớ
Giống như ôn dịch , nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây những tổn thất to lớn cho sức khỏe và tính mạng con người.Song nạn nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch: nó gặm nhấm sức khỏe con người nên không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với cuộc sống gia đình và xã hội.Bởi vậy, muốn chống lại nó, cần phải có quyết tâm cao hơn và biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch.
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
b. Tác hại của thuốc lá:
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
c. Kiến nghị chống thuốc
lá
III. Tổng kết (Ghi nhớ):
IV. Luyện tập.
1. Bài tập 2:
Dùng năm dòng để ghi lại cảm nghĩ của mình sau khi đọc bản tin của báo Sài Gòn tiếp thị trích in ở bài đọc thêm số 2:
Từ thuốc lá đến ma túy, bệnh nghiện đều dẫn đến kết cục bi thảm không phân biệt địa vị xã hội. Gia đình giàu có cần quan tâm đến con em mình hơn, đừng để hối hận muộn màng. Hãy cùng nhau tránh xa tác hại ghê gớm của thuốc lá bằng cách: Ngăn ngừa, chống lại nạn “ôn dịch, thuốc lá”.
THẢO LUẬN

- Thực tế em thấy ở Việt Nam đã có những biện pháp gì để hưởng ứng việc chống lại nạn hút thuốc lá?

- Trong nhà trường ta hiện nay có một số em hút thuốc lá. Vậy em có ý tưởng gì để khuyên các bạn đó?
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện
Phòng chống thuốc lá
Phòng chống thuốc lá tại Việt Nam
Ôn dịch, thuốc lá
Thông báo về nạn dịch thuốc lá
Tác hại của thuốc lá
Đối với sức khỏe
con người hút
Đối với cộng đồng
Đối với
Kinh tế, xã hội
Kiến nghị chống thuốc lá
NO Smoking
Ngày 31 tháng 5: Ngày thế giới không hút thuốc lá
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Nắm nội dung chính của văn bản “Ôn dịch, thuốc lá”.
- Nhận xét phương pháp thuyết minh trong văn bản này với văn bản “Thông tin về Ngày Trái đất năm 2000”.
- Học thuộc ghi nhớ sgk/ 122. Làm bài tập 1 phần luyện tập sgk/ 122.
- Chuẩn bị bài mới: Câu ghép (Tiếp theo).
+ Đọc kĩ các ví dụ và trả lời câu hỏi trong sgk/ 123.
+ Tự giải quyết trước các bài tập phần luyện tập
sgk/ 124, 125.
Tiết 45: Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ - Nguyễn Khắc Viện