Bài 12. Ôn dịch, thuốc lá

các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh
về dự hội thi giáo viên dạy giỏi - môn ngữ văn 8
Năm học 2006 - 2007
Nhiệt liệt chào mừng


Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006

Kiểm tra bài cũ
H: Văn bản " Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000" thuộc kiểu văn bản gì?
Văn bản đề cập đến vấn đề gì?


Văn bản "Thông tin ngày trái đất năm 2000"
thuộc kiểu văn bản nhật dụng thuyết minh về tác hại
của bao bì ni lông và vấn đề bảo vệ môi trường.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Hiện tượng hút thuốc lá
Tác hại của hút thuốc lá đến sức khoẻ của con người
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản
I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
H: Hãy phân tích cách trình bày và ý nghĩa của nhan đề văn bản?
+ "Thuốc lá" là cách gọi tắt của cum từ nào ?

+ "Ôn dịch" được hiểu như thế nào?

+ Việc dùng dấu phẩy trong " Ôn dịch,
thuốc lá" có tác dụng gì?
H: Có thể sửa thành " Ôn dịch thuốc lá" hoặc
" Thuốc lá là một loại ôn dịch được không"?
Vì sao?
H: Vậy có thể hiểu ý nghĩa của nhan đề văn bản như thế nào?

+ Thuèc l¸: c¸ch gäi t¾t cña “tÖ nghiÖn thuèc l¸”
+ ¤n dÞch:-Mét thø bÖnh lan truyÒn réng
-Th­êng dïng lµm tiÕng chöi rña
+ DÊu phÈy:nhÊn m¹nh s¾c th¸i biÓu c¶m võa c¨m tøc, võa ghª tëm

+ Kh«ng, v× mÊt s¾c th¸i biÓu c¶m.

+ “¤n dÞch , thuèc l¸” cã hai nghÜa:
- ChØ dÞch thuèc l¸
- Tá th¸i ®é nguyÒn rña tÈy chay dÞch bÖnh nµy

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:





- Kiểu văn bản nhật dụng
- Thuyết minh về một vấn đề khoa học - xã hội

H: Văn bản thuyết minh về vấn đề gì?



H: Em hãy xác định kiểu văn bản và phương thức biểuđạt? Giống văn bản nào đã học?

Thuyết minh về tác hại của thuốc lá để bạn đọc nhận thức
và biết cách đề phòng
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:

H: Xác định bố cục của văn bản? Nội dung từng phần
Bố cục: Ba phần







1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
H: Những tin tức nào được thông báo trong phần mở đầu của văn bản " Ôn dịch, thuốc lá
Có những ôn dịch mới xuất hiện vào cuối thế kỉ này, đặc biệt là nạn AIDS và ôn dịch thuốc lá
H : Trong đó thông tin nào được nêu thành chủ đề cho văn bản này?
Thông tin chủ đề: Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng con người
H: Nhận xét đặc điểm lời văn thuyết minh trong các thông tin trên? Tác dụng?
- Đặc điểm lời thuyết minh:
+ Sử dụng các thuật ngữ của ngành y tế
+ Dùng phép so sánh: " Ôn dịch....AIDS"
- Tác dụng: Thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá. Nhấn mạnh tác hại to lớn của dịch này
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12 : bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản


I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:


H: Qua phần mở đầu giúp em nắm được thông tin nào quan trọng?
Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người nặng hơn cả AIDS
H: Sau phần mở bài nói về hiểm họa của ôn dịch thuốc lá trong xã hội ngày nay, tác giả viết: " Ngày trước Trần Hưng Đạo căn dặn " Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu". ?
Viết như thế có ý nghĩa gì? Có phải bàn về binh pháp? ở đây "Tằm"; " Dâu" được ví với những cái gì?
Tác giả mượn lời người xưa bàn về binh pháp để nhấn mạnh mức độ nguy hiểm và kiểu, cách phá hoại của tệ nghiện thuốc lá.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản


I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:


1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:



H: Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào?







Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:


Sức khoẻ
Lối sống đạo đức của cá nhân, cộng đồng
Hai phương diện:



H: Theo dõi đoạn văn " Ngày trước... quả là một tội ác" trong văn bản và quan sát 2 hai bức tranh sau hãy cho biết: Tác động của thuốc lá đến sức khoẻ con người theo những con đường nào?
Trực tiếp
Gián tiếp
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người


H: Sự huỷ hoại của thuốc lá đến bản thân người hút được phân tích trên những chứng cớ nào?
Chất hắc ín làm tê liệt các lông mao ở vòm họng, phế quản, nang phổi, tích tụ lại gây ho hen, viêm phế quản, ung thư vòm họng và phổi
Chất ô-xít các -bon thấm vào máu không cho tiếp nhận ôxi khiến sức khoẻ giảm sút
- Chất Ni - cô - tin làm co thắt các động mạch, gây bệnh huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim, có thể tử vong
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người


H: Vì sao tác giả lại lấy bệnh viêm phế quản, bệnh nhẹ nhất do khói thuốc gây ra làm dẫn chứng?
(Câu hỏi thảo luận)
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người


Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
H: Có người bảo: "Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!". Vậy em sẽ phản bác lại người đó như thế nào? Hãy trình bày lập luận của em?

H: Tác giả nói: " Hút thuốc lá cạnh một người đàn bà có thai quả là một tội ác". Em có đồng ý không? Vì sao?
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
H: Em có nhận biết gì các chứng cớ và cách lập luận mà tác giả dùng để thuyết minh trong phần văn bản vừa tìm hiểu trên?

Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, xác thực có căn cứ rõ ràng
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
H: Các tư liệu thuyết minh trên cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đến sức khoẻ con người như thế nào?
- Huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ của cả người hút và người xung quanh ( đặc biệt là phụ nữ và trẻ em)
- Là nguyên nhân của nhiều cái chết bệnh

Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
H: Theo dõi tiếp đoạn từ: "Bố và anh hút ... con đường phạm pháp". Cho biết: những thông tin nổi bật của đoạn này là gì?
- Tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở các thành phố lớn nước ta ngang với tỷ lệ các thành phố Âu - Mĩ.
- Để có tiền hút thuốc lá sang ? thiếu niên ta sinh ra trộm cắp
Từ nghiện thuốc lá có thể dẫn tới nghiện ma tuý
Người lớn hút nêu gương xấu cho trẻ ...
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
Bình là một nông dân, đã hút thuốc lá mỗi ngày một bao trong nhiều năm. Huy, cậu con trai 14 tuổi gần đây cũng đã bắt đầu hút thuốc. Khi Huy còn nhỏ cậu thường bị ho mỗi khi Bình hút thuốc ở nhà. Huy cũng ốm yếu. Cậu thường bị viêm họng, sụt sịt mũi và bị viêm tai. Bác sỹ có khuyên Lệ (mẹ của Huy) cho cậu ăn thức ăn tốt hơn. Nhưng Lệ không có đủ tiền để mua thực phẩm cho gia đình hàng tháng. Năm nay, Huy đã phải bỏ học vì cha cậu thường hay bị ốm và không thể kiếm đủ tiền. Thậm chí giờ đây Bình vẫn tiêu tiền mà Huy kiếm được để mua thuốc lá.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
H: ở đoạn này, tác giả dùng phương pháp nghệ thuật gì? với dụng ý gì?
Dùng phép so sánh tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu niên các thành phố lớn Việt Nam với các thành phố Âu - Mĩ
So sánh số tiền nhỏ ( 1 đô la để mua 1 bao 555 của thanh niên Mĩ) và số tiền lớn ( 15 000đ để mua bao thuốc đó ở Việt Nam)
? Dụng ý: Cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc lá ở nước ta, từ đó nảy sinh ra khác tệ nạn khác.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
3. Kiến nghị chống thuốc lá
H: Điều đó cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đến đạo đức con người như thế nào?
Huỷ hoại lối sống nhân cách con người, nhất là thanh thiếu niên .
H: Toàn bộ thông tin ở phần hai văn bản cho em những hiểu biết gì về thuốc lá?
- Là một thứ độc hại ghê gớm đối với sức khoẻ cá nhân và cộng đồng
- Có thể huỷ hoại nhân cách tuổi trẻ.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
3. Kiến nghị chống thuốc lá
H: Quan sát nhứng thông tin ở phần cuối văn bản cho biết: Trong số những thông tin về chiến dịch chống thuốc lá, em chú ý nhiều đến thông tin nào?
H: Em có nhận xét gì về cách thuyết minh ở đoạn cuối ? Tác dụng?
- Cách thuyết minh: Dùng các ví dụ, số liệu thống kê và so sánh.
? Tác dụng: Thuyết phục người đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch chống thuốc lá, làm rõ hơn tính đúng đắn của những điều đã thuyết minh ở trên
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
a. Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
b. ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người.
3. Kiến nghị chống thuốc lá
H: Toàn bộ những ví dụ, số liệu thống kê, so sánh trên nhằm dẫn đến lời kêu gọi nào của tác giả?
Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa " Ôn dịch, thuốc lá"
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
3. Kiến nghị chống thuốc lá
III/ Tổng kết văn bản:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung
H: Em hãy khái quát những nét chính trong nghệ thuật diễn đạt của văn bản " Ôn dịch, thuốc lá"?
- Cách dùng từ đặt câu khá tinh tế , so sánh độc đáo, xen kẽ câu biểu cảm
- Bài văn viết theo phương thức thuyết minh có bố cục rõ ràng trình tự hợp lý dùng các ví dụ, số liệu thống kê và so sánh chính xác, cụ thể có tính thuyết phục cao
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
3. Kiến nghị chống thuốc lá
III/ Tổng kết văn bản:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
H: Từ những nghệ thuật diễn đạt đó, văn bản đã cung cấp cho người đọc nhứng điều gì đáng ghi nhớ?
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá:
2. Tác hại của thuốc lá:
3. Kiến nghị chống thuốc lá
III/ Tổng kết văn bản:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
H: Đọc văn bản, em nhận thấy tác giả có tâm trạng thái độ như thế nảo khi viết văn bản này?
H: ở gia đình và địa phương nơi em sống có nhiều người hút thuốc lá không?
H: Nếu người thân em hút thuốc lá em sẽ có thái độ như thế nào?
H: Em có đồng thái độ với tác giả không?
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
III/ Tổng kết văn bản:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
H: ở phần cuối văn bản, cho thấy các nước phát triển chống thuốc lá bằng rất nhiều biện pháp kiên quyết, triệt để ... Còn ở Việt Nam, em đánh giá như thế nảo về chiến dịch chống thuốc lá?
- Đã có phương pháp nào chưa?
- Kết quả ra sao?
.Hằng năm có ngày không hút thuốc lá
.Lời cảnh báo trên bao thuốc: " Hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ".
? Chưa có tác dụng hữu hiệu, chưa kiên quyết, triệt để
H: Vậy nếu là một tuyên truyền viên trong chiến dịch chống thuốc lá ở địa phương em, em sẽ làm gì?


Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
III/ Tổng kết văn bản:
IV/ Luyện tập
Bài tập1 : Văn bản Ôn dịch, thuốc lá có sự kết hợpchặt chẽ giữa hai phương thức tạo lập văn bản nào?
A. Lập luận và thuyết minh. C. Tự sự và biểu cảm.
B. Thuyết minh và tự sự D. Biểu cảm và thuyết minh.
Bài tập 2: ý nào nói đúng nhất tác dụng của việc dùng dấu phẩy trong nhan đề ôn dịch, thuốc lá của văn bản?
A. Dùng để ngăn cách hai bộ phận "Ôn dịch" và "Thuốc lá" trong nhan đề của văn bản.
B. Dùng theo lối tu từ để nhấn mạnh sắc thái biểu cảm: Vừa căm tức, vừa ghê tởm đối với thuốc lá
C. Dùng bộ phận " Thuốc lá" để chú thích cho bộ phận " Ôn dịch"
D. Cả A, B, C đều sai.
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
III/ Tổng kết văn bản:
IV/ Luyện tập
Bài tập 3: Nhận định nào nói đúng nhất nội dung của văn bản Ôn dịch, thuốc lá?
A. Nói lên tính chất của nạn nghiện hút thuốc lá: Là tệ nạn rất dễ lây lan.
B. Nói lên tính chất của những tác hại mà thuốc lá gây nên: là những tác hại không dễ kịp thời nhận biết.
C. Nói lên tác hại nhiều mặt của thuốc lá đối với cuộc sống gia đình và xã hội
D. Cả 3 nội dung trên.
Bài tập 5: Theo em, câu văn " Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu". sử dụng biện pháp nghệ thuận nào?
A. Nhân hoá. C. Liệt kê.
B. So sánh D. Tương phản
Thứ 6 ngày 24 tháng 11 năm 2006
Tuần 12: bài 12
Văn bản: ôn dịch, thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện
Tiết 45: đọc - hiểu văn bản

I/ Đọc - chú thích:
II/ Tìm hiểu văn bản:
III/ Tổng kết văn bản:
IV/ Luyện tập
V/ Hướng dẫn về nhà
- Làm bài tập 1 - luyện tập
- Viết đoạn văn bộc lộ những suy nghĩ của em sau khi học văn bản " Ôn dịch, thuốc lá"