Bài 12. Ôn dịch, thuốc lá

ÔN DỊCH, THUỐC LÁ
Nguyễn Khắc Viện
BÀI 12:
1.TÁC GIẢ: NGUYỄN KHẮC VIỆN
(1913 - 1997)
Bác sĩ, nhà khoa học nổi tiếng, ông là người am hiểu về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, ông còn là người dịch truyện Kiều sang tiếng Pháp được đánh giá là hay nhất.
Nhiều tác phẩm ông viết về phòng bệnh và chũa bệnh là bài học bổ ích cho mỗi người.
- Năm 2000 ông được truy tặng giải thưởng nhà nước
I. Tác giả, tác phẩm
2. Tác phẩm
Trích: “Từ thuốc lá đến ma tuý - Bệnh nghiện”
Thể loại:
Văn bản nhật dụng - thuyết minh một vấn đề khoa học - xã hội
Văn bản thuộc thể loại nào?
3. Bố cục văn bản
3 phần
Đoạn 1: Từ đầu….còn nặng hơn cả AIDS (Thông báo về nạn dịch thuốc lá)
Đoạn 2: tiếp theo … con đường phạm pháp
( Tác hại của thuốc lá)
Đoạn 3: Phần còn lại (Kiến nghị chống thuốc lá)
Nhan đề văn bản
Ôn dịch nghĩa là gì?
Trong nhan đề: Ôn dịch-thuốc lá dấu phẩy được đặt giữa 2 từ có ý nghĩa như thế nào?
Dấu phẩy đặt giữa 2 từ để ngắt giọng, được dùng theo
lối tu từ nhằm nhấn mạnh sắc thái biểu cảm vừa căm tức vừa ghê tởm.
II. Phân tích văn bản
Bệnh lây truyền.
Tiếng chửi rủa.
Nhan đề văn bản có thể được hiểu như thế nào?
-Thuốc lá là một bệnh dịch nguy hiểm.
- Thuốc lá - (mày) là đồ ôn dịch
2. Nêu vấn đề ôn dịch, thuốc lá
Loài người đã trải qua những đại dịch nào?
Dịch hạch, dịch thổ tả nhưng đã được loại trừ
Hiện nay loài người đang đứng trước sự đe doạ của đại dịch gì?
Dịch AIDS khủng khiếp chưa tìm được giải pháp
Tác giả dẫn nạn dịch AIDS để làm gì?
Giới thiệu thuốc lá là ôn dịch đe doạ sức khoẻ, tính mạng con người nặng hơn cả AIDS.
Các bạn có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả ở phần 1?
Lập ý từ xa đến gần, mức độ tăng dần, sử dụng phép so sánh kết hợp sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế (ôn dịch, dịch hạch, thổ tả, AIDS)
Cuối thế kỷ XX
AIDS
Ôn dịch thuốc lá
Đe doạ sức khoẻ và tính mạng con người
Thông tin chủ đề văn bản: Ôn dịch thuốc lá đe dọa tính mạng con người còn hơn cả AIDS
3. Tác hại của thuốc lá
Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá?
Tác giả mượn lời của Trần Hưng Đạo nhằm gây ấn tượng mạnh, làm nổi bật vấn đề chống thuốc lá như chống giặc ngoại xâm.
Dâu ví như sức khoẻ con người
Tằm ví như khói thuốc lá
=>Tằm ăn lá tới đâu biết tới đó còn khói thuốc lá người hút không thể thấy ngay tác hại của nó mà còn thấy sảng khoái nhả khói.
a. Tác hại đối với người hút
Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc như chất hắc ín; chất cac-bon ôxit; chất nicotin…
* Với sức khoẻ con người:
Tác hại
Ung thư vòm họng
Ung thư miệng
Ung thư vú
Thai chết lưu
Tổng quan bệnh tật do thuốc lá
b. Tác hại đối với cộng đồng xã hội
Tác giả đã đưa những dẫn chứng nào chứng tỏ hút thuốc lá có hại đối với cộng đồng xã hội?
“Vợ con, những người làm việc cùng phòng với những người nghiện thuốc lá cũng bị nhiễm độc, cũng bị đau tim, viêm phế quản, cũng bị ung thư” (tác hại về sức khoẻ cộng đồng)
... “chỉ riêng bệnh viêm phế quản của hàng triệu người cũng đã làm mất bao nhiêu ngày công lao động” (tác hại về kinh tế)
Tác giả bày tỏ sự căm tức nhất khi người hút thuốc lá ngồi cạnh ai? Tại sao?
Cạnh những người mang thai vì thai nhi dễ bị nhiễm độc tố từ khói thuốc lá rồi mẹ sẽ đẻ non, con sinh ra dễ suy yếu do đó hút thuốc cạnh một người đàn bà có thai là một tội ác
Tác giả dẫn lời: “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” nhằm phê phán thái độ gì?
Phê phán thái độ vô trách nhiệm của người hút thuốc lá đối với gia đình, cộng đồng và xã hội đồng thời bác bỏ luận điệu sai lầm của người hút thuốc lá.
4. Kiến nghị chống thuốc lá
Biện pháp chống thuốc lá ở các nước phát triển là gì?
Cấm hút thuốc lá nơi công cộng, phạt nặng người vi phạm
Sử dụng nhiều khẩu hiệu, tài liệu chống thuốc lá.
Cấm quảng cáo thuốc lá trên báo chí và truyền hình.
Ngoài những biện pháp chống thuốc lá như trên, em có đề xuất biện pháp gì khác?
Cấm bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên
Cấm hình thức khuyến mại thuốc lá dùng thử
Cấm sử dụng từ ngữ đánh lừa người tiêu dùng như (nhẹ, êm, nồng độ hắc ín thấp) …
Thái độ của tác giả khi viết những dòng cuối văn bản.
Cổ vũ hết mình cho chiến dịch và tin tưởng, hy vọng chiến dịch sẽ dành thắng lợi.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
Nghệ thuật của văn bản thể hiện ở phương diện nào?
Ngôn ngữ hiện đại, độc đáo
Kết hợp nhuần nhuyễn giữa nghị luận và thuyết minh
Kết hợp hài hoà giữa tư duy khoa học và tư duy hình tượng
2. Nội dung
Tệ nghiện thuốc lá là ôn dịch nguy hiểm, huỷ hoại sức khoẻ người hút và cộng đồng xung quanh, gặm nhấm lối sống đạo đức con người muốn chống lại cần có quyết tâm và hành động lâu dài.
IV. Luyện tập
Tìm các hình ảnh so sánh trong văn bản “Ôn dịch, thuốc lá”, nêu tác dụng các biện pháp so sánh ấy?
Tệ nghiện thuốc lá với ôn dịch
Ôn dịch thuốc lá với đại dịch AIDS
Khói thuốc lá như một thứ giặc vô hình gặm nhắm, huỷ hoại sức khoẻ con người
Tỷ lệ hút thuốc lá của người Việt Nam ngang với Châu Âu
Đáp án
Tác dụng:
Thuyết minh tác hại của thuốc lá diễn ra trên nhiều phương diện.
Bài học kết thúc!
[email protected]