Bài 12. Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Khúc hát ru
những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 58 hướng dẫn đọc thêm
Tiết 58
hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
I. Đọc- Tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
Tác giả: Nguyễn Khoa Điềm: 1943
- Quê: Phong hoà , Phong Điền , Thừa Thiên Huế
- Tham gia chống Mĩ 1964
- Là nhà thơ trưởng thành trong quân đội
Từ 2000 Uỷ viên BCT, trưởng ban tư tưởng văn hoá TƯ
* Tác phẩm: Sáng tác 1971
1. Kiểu văn bản và PTBĐ
Trữ tình biểu cảm
II. Tìm hiểu văn bản
2. Bố cục
3 phần tương ứng với 3 khúc ru.
Tiết 57
hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
I. Đọc- Tìm hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản
3. Phân tích
a. Nhan đề bài thơ
Độc đáo: + Gợi cảm giác vừa quen vừa lạ.
+ Gợi hình ảnh người phụ nữ dân tộc miền núi vừa địu con vừa làm việc.
+ Gợi sự tò mò, khó hiểu cho người đọc: Tác giả ru những gì? Người mẹ ru con như thế nào?
b. Hình ảnh người mẹ qua những lời ru
* Qua lời ru của nhà thơ
Mẹ giã gạo, nhịp chày nghiêng, giấc ngủ nghiêng, mồ hôi rơi, vai gầy nhấp nhô, lưng đua nôi, tim hát.
? Dùng từ ngữ giàu chất tạo hình, ẩn dụ, diễn tả công việc vất vả nặng nhọc của mẹ mà vẫn giành tình yêu thương cho con, cho bộ đội.
Mẹ tỉa bắp, lưng núi to>< lưng mẹ nhỏ, mặt trời của bắp trên đồi, mặt trời của mẹ trên lưng..
? Đối lập, ẩn dụ, khẳng định đức tính kiên nhẫn chịu khổ của mẹ và niềm tự hào vì con là nguồn sống là niềm hạnh phúc của mẹ.
Mẹ chuyển lán, đạp rừng; anh trai cầm súng; chị gái cầm chông; từ trên lưng mẹ em đến chiến trường, em vào Trường Sơn.
Tiết 57
hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
I. Đọc- Tìm hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản
3. Phân tích
a. Nhan đề bài thơ
b. Hình ảnh người mẹ qua những lời ru
Mẹ giã gạo, nhịp chày nghiêng, giấc ngủ nghiêng, mồ hôi rơi, vai gầy nhấp nhô, lưng đua nôi, tim hát.
? Dùng từ giàu chất tạo hình, ẩn dụ, diễn tả công việc vất vả nặng nhọc của mẹ mà vẫn giành tình yêu thương cho con, cho bộ đội.
Mẹ tỉa bắp, lưng núi to>< lưng mẹ nhỏ, mặt trời của bắp trên đồi, mặt trời của mẹ trên lưng..
? Đối lập, ẩn dụ, khẳng định đức tính kiên nhẫn chịu khổ của mẹ và niềm tự hào vì con là nguồn sống là niềm hạnh phúc của mẹ.
Mẹ chuyển lán, đạp rừng; anh trai cầm súng; chị gái cầm chông; từ trên lưng mẹ em đến chiến trường, em vào Trường Sơn.
? Lặp cấu trúc, liệt kê, nhịp thơ dồn dập khắc hoạ nhịp điệu khẩn trương tích cực lao động chiến đấu của cả gia đình.
Người mẹ chiến khu vất vả nghèo khổ nhưng một lòng một dạ với kháng chiến, với cách mạng, yêu con, yêu buôn làng, bộ đội và quyết tâm chiến đấu vì độc lập dân tộc.
Tiết 57
hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
I. Đọc- Tìm hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Hình ảnh người mẹ qua những lời ru
* Qua lời ru của nhà thơ
* Lời ru của mẹ
Tình cảm:
+ Thương Akay- thương bộ đội.
+ Thương Akay- thương làng đói.
+ Thương Akay- thương đất nước
Ước mơ:
+ Con mơ hạt gạo trắng ngần.
+ Hạt bắp lên đều
+ Thấy Bác Hồ.
- Cấu trúc đối xứng hài hoà tạo nên tình cảm gắn bó giữa cái riêng với cái chung,; giọng thơ nhẹ nhàng thấm thía thể hiện khát vọng tha thiết cháy bỏng của mẹ cũng như của dân tộc Tà ôi và của đất nước.
- Nhấn mạnh sự thống nhất, gắn bó máu thịt giữa hai mẹ con. Mẹ đã gửi chọn niềm mong mỏi vào giấc mơ của con. Cụm từ này làm cho giọng điệu lời ru thêm tha thiết, tin tưởng tự hào của mẹ.
Khúc hát ru ca ngợi hình ảnh Người mẹ dân tộc thiểu số, người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khó, thương con, yêu đất nước, thuỷ chung với cách mạng và khát vọng tự do độc lập.
Tiết 58
hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
I. Đọc- Tìm hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Hình ảnh người mẹ qua những lời ru
4. Tổng kết
Ghi nhớ (SGK)
III. Luyện tập
- Kể về công việc của mẹ để làm nổi bật khí thế khẩn trương, tinh thần quyết tâm của người dân chiến khu Trị Thiên thời đánh Mĩ.
- Yếu tố tự sự kết hợp miêu tả biểu cảm làm cho bài thơ cụ thể sinh động sâu lắng.
-Nghệ thuật:Lời thơ đằm thắm thiết tha với nhiều hình ảnh ẩn dụ, cấu trúc đối xứng hài hoà .
-Nộidung: Ca ngợi lòng yêu thương thắm thiết ước mong con mau lớn khôn khoẻ mạnh, tình yêu con gắn với tình yêu quê hương đất nước
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc lòng bài thơ
Nắm nội dung và nghệ thuật
Soạn bài ánh trăng