Bài 12. Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

( Nguyễn Khoa Điềm)
Tiết 59. Hướng dẫn đọc thêm
Khúc hát ru những em bé lớn trên lung mẹ.
Hưu?ng dẫn đọc
* Đọc với giọng êm ái, ngọt ngào,
dìu dặt, vấn vưuong.
*. Thể hiện tình cảm thiết tha, trìu mến.
Dân tộc Tà ôi
Còn gọi là dân tộc Pa-co
Tập trung ở các huyện A lới, Phong Điền (Thừa Thiên Huế)
Thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer, gần gũi với tiếng Bru, Vân Kiều, Cơ-tu
Cộng đồng dân tộc Tà ôi ở VN gồm có 3 nhóm chính
- Nhóm Tà ôi chính dòng
Nhóm Pa cô
Nhóm Pa hi
4. Bố cục
Chia bố cục và nêu nội dung từng phần?
3 đoạn
+ 2 khổ thơ đầu: Khúc hát ru của người mẹ thương con, thương bộ đội.
+ 2 Khổ thơ tiếp: khúc hát ru của người mẹ thương con, thương dân làng.
+ 2 khổ thơ cuối: khúc hát ru của người mẹ thương con, thương đất nước.
II. Đọc hiểu nội dung văn bản
1. Khúc hát ru của người mẹ thương con, thương bộ đội (hai khổ thơ đầu)

Trong lời ru thứ nhất, người mẹ được mô tả qua những công việc gì?


Câu thơ “Nhịp chày nghiêng ... nghiêng” có ý nghĩa ntn?



Tại sao tác giả không viết “Lưng đưa nôi và miệng hát thành lời” mà lại là “tim hát thành lời”

Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở khổ 1
nhận xét về người mẹ Tà ôi?
Từ láy: nhấp nhô
Điệp ngữ: (mẹ, con, ngủ)
- h/ảnh thơ độc đáo.
 Một người mẹ chịu thương chịu khó trong lao động và vô cùng yêu con, vừa nuôi con và nuôn quân.
II. Đọc hiểu nội dung văn bản
1. Khúc hát ru của người mẹ thương con, thương bộ đội (hai khổ thơ đầu)

Đọc khổ thơ hai.
Em thấy có bao nhiêu lời thương, có bao nhiêu lời ước trong lời ru của mẹ?

Vì sao người mẹ chỉ ước gạo trắng và con mình đủ sức vung chày lún sân?

Có từ ngữ nào được nhắc lại?

Cách sắp xếp điệp ngữ “mẹ thương” có gì đáng chú ý? Hãy nhận xét về tình thương của người mẹ?
- Điệp ngữ “mẹ thương” nhịp thơ ngắt thành 2 vế đều đặn cùng có “mẹ thương”
 Lòng yêu con gắn liền với tình yêu bộ đội, người mẹ giàu tình thương yêu và là người mẹ yêu nước.
2. Khúc hát ru của người mẹ thương con, thương dân làng (hai khổ thơ tiếp)


quan sát SGK khổ 3
Trong khổ thơ 3 mẹ đang làm công việc gì? h/ảnh người mẹ được đặc tả qua chi tiết nào?

Tại sao tác giả lại viết “Lưng núi thì to ... nhỏ” hãy lí giải theo cách hiểu của em?

Em hiểu cái hay và sâu sắc của h/ảnh mặt trời trong 2 câu thơ trên như thế nào?

Người mẹ thương con đồng thời thương dân làng điều đó phản ánh tấm lòng của người mẹ ntn với mọi người?
- So sánh, ẩn dụ (Mặt trời của mẹ ...) đối (to/nhỏ; trên đồi/lưng mẹ)
-> Sự gian khổ vất vả của người mẹ Tà Ôi đang làm công việc lao động sản xuất ở chiến khu Trị – Thiên giữa rừng núi mênh mông heo hút.

Trong lời ru tiếp theo của mẹ có điều gì day dứt?

Lúc này điều ước của mẹ là gì?
Em có suy nghĩ gì về điều ước của mẹ?

Cách sử dụng b/pháp nghệ thuật ở khổ thơ này có gì giống với khúc hát ru ở trên? em nhận thấy người mẹ Tà Ôi có phẩm chất tốt đẹp gì?
2. Khúc hát ru của người mẹ thương con, thương dân làng (hai khổ thơ tiếp)

- Điệp ngữ, ngắt nhịp 5/5, từ biểu cảm: ơi, hỡi ...
 Người mẹ thương con, thương dân làng, biết sống vì người khác
3. Khúc hát ru của người mẹ thương con thương đất nước (Hai khổ thơ cuối)

Công việc của người mẹ ở khổ thơ này có gì khác với công việc của mẹ ở các khổ thơ trên?

Có điều gì mới hơn ở người mẹ này qua các công việc của mẹ?

Tại sao người mẹ phải làm các công việc đó?

Đức tính nào của người mẹ được bộc lộ ở đây?

H/ảnh anh, chị, mẹ, em cùng tham gia chiến đấu đã nói lên điều gì?

Em cảm nhận ntn về h/ảnh thơ “từ trên lưng mẹ ... vào Trường Sơn”? ?

Trong lời ru cuối, vì sao người mẹ nói ‘con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ’ ? Ý nghĩa?

Em có cảm nhận ntn về t/cảm của mẹ đối với con và đất nước?
Bác Hồ là cha của dân tộc, là h/ảnh của một đất nước tự do 
-> Tình thương yêu con của mẹ gắn lièn với tình yêu đất nước, mong ước con được làm người dân của một nước tự do, độc lập.
III. Tổng kết:

Qua 3 khúc hát ru, em thấy t/cảm và ước vọng của người mẹ có sự thay đổi ntn?

Qua h/ảnh người mẹ Tà Ôi, em có suy nghĩ gì về mong ước và ý chí của n/dân ta trong cuộc k/chiến chống Mĩ?

Khúc hát ru ... của NKĐ có gì kế thừa và đổi mới so với khúc hát ru truyền thống?