Bài 12. Độ to của âm

KIỂM TRA BÀI CŨ
Tần số là gì ? Đơn vị đo tần số ?
2. Cho biết khi vật dao động nhanh (chậm) thì tần số dao động và âm phát ra có mối quan hệ như thế nào ?
1. Tần số là số dao động trong một giây. Đơn vị tần số là Héc (Hz).
2. Vật dao động càng nhanh, tần số dao động càng lớn, âm phát ra càng cao (bổng).
Vật dao động càng chậm, tần số dao động càng nhỏ, âm phát ra càng thấp (càng trầm).
*Mục đích thí nghiệm:
Quan sát dao động của đầu thước và lắng nghe âm phát ra để liên hệ giưa dao động và độ to của âm.
*Dụng cụ thí nghiệm:
Thước thép đàn hồi.
Hộp gỗ.
*Tiến hành thí nghiệm:
-Cố định một đầu thước thép đàn hồi trên mặt hộp gỗ.
-Nâng đầu tự do của thước lệch khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay cho thước dao động trong 2 trường hợp:
+đầu thước lệch nhiều.
+đầu thước lệch ít.
m?nh
to
yếu
nhỏ
B?ng 1:
Đầu thước lệch
ít
Đầu thước lệch nhiều
*Lưu ý:
-Cố định một đầu thước thép đàn hồi ( thò ra khoảng 8-10 cm) trên mặt hộp gỗ bằng cách gi? ch?t tay.
-Nâng đầu tự do của thước lệch khỏi vị trí cân bằng nh? nh�ng rồi thả tay cho thước dao động trong 2 trường hợp:
+đầu thước lệch nhiều.
+đầu thước lệch ít.
để thước không bị hỏng, âm phát ra dễ nghe hơn.
Biên độ dao động là độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó.
Vị trí cân bằng
C2 : Từ những dữ liệu thu thập trên, hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống :
Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng …………......., biên độ dao động càng ………………., âm phát ra càng …………..
nhiều (ít)
lớn (nhỏ)
to (nhỏ)
Trả lời
Biên độ dao động
* Tiến hành
-Treo qu? c?u b?c sao cho khi dõy treo th?ng d?ng qu? c?u v?a ch?m sỏt v�o gi?a m?t tr?ng.
-Hóy l?ng nghe ti?ng tr?ng v� quan sỏt dao d?ng c?a qu? c?u trong hai tru?ng h?p :
+ Gừ nh?.
+ Gừ m?nh.
*Mục đích thí nghiệm:
Quan sát dao động của quả cầu và lắng nghe tiếng trống để tim hiểu mối quan hệ giưa biên độ dao động và âm phát ra.
* Dụng cụ thí nghiệm:
1 Quả cầu bấc có dây treo.
1 Chiếc trống có dùi.
1 Bộ giá đỡ.
*Lưu ý:
-Bố trí thí nghiệm sao cho khi dây treo thẳng đứng thi quả cầu vừa chạm sát vào mặt trống.
đặt vị trí của quả cầu sao cho khi gõ trống quả cầu không đập vào giá thí nghiệm.
Khi gõ cần gõ vào vị trí đối diện với quả cầu bên kia mặt trống. Chờ cho quả cầu không dao động nưa thi gõ tiếp trường hợp tiếp theo.
Lắng nghe tiếng trống và quan sát dao động của quả cầu
Lắng nghe tiếng trống và quan sát dao động của quả cầu
(nhỏ)
C3 : Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Quả cầu bấc lệch càng ………......., chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng …………., tiếng trống càng ……………
Kết luận : Âm phát ra càng ……….. khi …………… dao động của nguồn âm càng lớn, và ngược lại.
nhiều (ít)
lớn (nhỏ)
to (nhỏ)
Trả lời
to
biên độ
Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm :
®¬n vÞ ®o ®é to cña ©m lµ ®Òxiben (dB)
Máy đo độ ồn điện tử
Máy đo cường độ âm thanh
Máy đo độ rung điện tử
Bảng 2 cho biết độ to của một số âm.
Trong chiến tranh, máy bay địch thả bom xuống, người dân ở gần chỗ bom nổ, tuy không bị chảy máu nhưng lại bị ®au nhøc tai do độ to của âm lớn hơn 130dB làm cho màng nhĩ dao ®éng qu¸ møc cã thÓ bÞ thủng.
Vậy các em có biết trong trận đánh bom của địch, người dân thường có động tác gì để bảo vệ tai?
Tần số dao động
lớn
Vật dao động
Vật dao động ra sao?
Âm phát ra thế nào?
Âm phát ra
cao
Vật dao động
nhanh
Biên độ dao động
lớn
Vật dao động
mạnh
Âm phát ra
to
nhỏ
chậm
thấp
nhỏ
yếu
nhỏ
C4 : Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ? Tại sao ?
Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to. Vì khi gảy mạnh, dây đàn lệch nhiều, tức là biên độ dao động của dây đàn lớn, nên âm phát ra to.
Gảy mạnh:
Gảy nhẹ:
C6 : Khi máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa khác nhau thế nào ?
Biên độ dao động của màng loa lớn khi máy thu thanh phát ra âm to. Biên độ dao động của màng loa nhỏ khi máy thu thanh phát ra âm nhỏ.
Câu 1: Chọn câu trả lời đúng:
Âm do một vật phát ra càng nhoû khi:
1. vật dao động càng chaäm .
2. vật dao động càng mạnh.
3. bieân ñoä dao động càng nhoû.
4. taàn soá dao động càng nhoû

CÂU 2 : Đơn vị đo độ to của âm là :
Đêxi met (dm)
Đêxi ben (dB)
Đêxi gam (dg)
Tất cả đều sai .
Hướng dẫn về nhà
-Học bài "Độ to của âm".
-Làm bài tập 12.1 đến 12.5 trang 13 SBT.
-Đọc phần "Có thể em chưa biết".
-Xem trước bài: "Môi trường truyền âm"
Âm truyền qua được môi trường nào? Và không truyền qua được môi trường nào?
Có thể em chưa biết
Ta nghe được các tiếng động xung quanh vì âm được truyền bởi không khí đến tai làm cho màng nhĩ dao động. Dao động này được truyền qua các bộ phận bên trong tai, tạo ra tín hiệu truyền lên não giúp ta cảm nhận được âm thanh. Màng nhĩ dao động với biên độ càng lớn, ta nghe thấy âm càng to.
Âm truyền đến tai có độ to quá lớn có thể làm thủng màng nhĩ. Vì vậy trong nhiều trường nhiều trường hợp cần phải chú ý bảo vệ tai.