Bài 12. Độ to của âm

Một vật dao động trường phát ra âm có độ cao nhất định.
Nhưng khi nào vật phát ra âm to, khi nào vật phát ra âm nhỏ?
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động:
Thí nghiệm 1: Cố định một đầu thước thép đàn hồi có chiều dài khoảng 20 cm trên mặt hộp gỗ. Khi đó thước thép đứng yên tại vị trí cân bằng. Nâng đầu tự do của thước lệch khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay cho thước dao động trong hai trường hợp.
a. Đầu thước lệch nhiều (hình 12.1a)
b. Đầu thước lệch ít (hình 12.1b)
Các em hoạt động nhóm làm thí nghiệm, hoàn thành C1 trong 3 phút
C1: Quan sát dao động của đầu thước, lắng nghe âm phát ra rồi điền vào bảng 1:
mạnh
yếu
to
nhỏ
Độ lệch lớn nhất của vật so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động.
C2: Các em hãy tự chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng ………., biên độ dao động càng ……., âm phát ra càng ……….
nhiều
lớn
to
ít
nhỏ
thấp
Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng ……, biên độ dao động càng ……., âm phát ra càng ……….
Thí nghiệm 2:
Treo một quả cầu bấc sao cho khi treo dây thẳng đứng thì quả cầu vừa chạm sát vào giữa mặt trống.
Lắng nghe tiếng trống và quan sát dao động của quả cầu (hình 12.2-SGK) trong hai trường hợp.
a. Gõ nhẹ
b. Gõ mạnh
Các em hãy làm thí nghiệm và viết C3 và Kết luận ra giấy để báo cáo trong 4 phút
Kết quả thí nghiệm là:
a) Khi gõ nhẹ trống kêu nhỏ và quả cầu dao động chậm.
b) Khi gõ mạnh trống kêu to và quả cầu dao động nhanh.
Kết luận:
Âm phát ra càng ………. khi ………… dao động của nguồn âm càng lớn.
lớn
biên độ
Ví dụ về độ to của âm phụ thuộc vào biên độ dao động:
Khi gõ trống, nếu ta gõ .........., thì biên độ dao động của mặt trống ......., ta nghe thấy âm .....và ngược lại, khi ta gõ ......., thì biên độ dao động của mặt trống ......, ta nghe thấy âm ....
lớn
to
nhẹ
nhỏ
nhỏ
mạnh
II. Độ to của một số âm:
Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben
kí hiệu dB.
Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm.
Tiếng nói thì thầm 20dB
Tiếng nói chuyện bình thường 40dB
Tiếng nói nhạc to 60dB
Tiếng ồn rất to ngoài phố 80dB
Tiếng ồn của máy móc nặng trong công xưởng 100dB
Tiếng sét 120dB
Ngưỡng đau (làm đau nhức tai)
(Tiếng động cơ phản lực cách 4m) 130dB
III. Vận dụng:
C4: Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ? Tại sao?
Khi gãy mạnh, tiếng đàn sẽ kêu to, vì biên độ dao động của dây đàn lớn.
C6:
Máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa khác nhau thế nào?
Khi phát ra âm to thì biên độ dao động của màng loa lớn.
Khi phát ra âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa nhỏ.
Hướng dẫn về nhà
Học bài theo tóm tắt SGK và vở ghi
Đọc phần có thể em chưa biết
Đọc trước bài mới: Môi trường truyền âm
CÁC EM HÃY CỐ GẮNG HỌC TỐT