Bài 12. Độ to của âm

Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô và các em học sinh
Chọn chữ cái in hoa đứng trước phương án trả lời đúng nhất?
Câu 1:Vật phát ra âm cao (bổng) khi nào?
A.Khi vật dao động mạnh hơn
B.Khi vật dao động chậm hơn
C.Khi vật bị lệch ra khỏi vị trí cân bằng nhiều hơn
D.Khi tần số dao động lớn hơn
Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ (……)
A.Số dao động trong 1 giây gọi là …….
Đơn vị đo tần số là ……….
B.Âm càng bổng (cao) thì………………….
càng lớn
C.Âm càng trầm (thấp) thì tần số dao động ……………
D.Tai người bình thường có thể nghe được những âm có tần số từ ……..đến…………
tần số
héc (Hz)
tần số dao động
càng nhỏ
20 hz
20 000 hz


KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Tần số là gì? Đơn vị của tần số? Âm cao, âm thấp phụ thuộc vào yếu tố nào?
Trả lời:
Số dao động trong một giây gọi là tần số.
Đơn vị tần số là hec (Hz).
Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động càng lớn.
Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số dao động càng nhỏ
TRẢ LỜI :
Bài 12:
ĐỘ TO CỦA ÂM
I/ Biên độ dao động:
Biên độ dao động của vật là độ lệch lớn nhất của vật so với vị trí cân bằng của nó.

Thí nghiệm 1:
Cố định một đầu thước thép đàn hồi có chiều dài khoảng 20cm trên mặt hộp gỗ. Khi đó thước thép đứng yên tại vị trí cân bằng. Nâng dầu tự do của thước lệch khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay cho thước dao động trong hai trường hợp
a) Đầu thước lệch nhiều (hình 12.1a sách giáo khoa).
b) Đầu thước lệch ít (hình 12.1b sách giáo khoa).
C1. Quan sát dao động đầu thước (Dao động mạnh hay yếu? Âm phát ra to hay nhỏ)

C2. Căn cứ dữ liệu C1 điền từ thích hợp (Theo yêu cầu đề)
Xem hình :
Làm thí nghiệm :
Điền từ vào bảng:
Giải thích biên độ:
Điền từ chổ trống:
Xem hình thí nghiệm 1
C1- Quan sát dao động của đầu thước điền vào bảng 1 SGK)
Cố định một đầu thước thép đàn hồi có chiều dài khoảng 20cm trên mặt hộp gỗ. Khi đó thước thép đứng yên tại vị trí cân bằng. Nâng dầu tự do của thước lệch khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay cho thước dao động trong hai trường hợp
a) Đầu thước lệch nhiều (hình 12.1a) b) Đầu thước lệch ít (hình 12.1b)
x
Làm thí nghiệm
Quan sát dao động của đầu thước, lắng nghe âm thanh phát ra rồi điền vào bảng 1(SGK). Đầu thước dao động mạnh hay yếu? Âm phát ra to hay nhỏ
Làm thí nghiệm
a. Đầu thước lệch nhiều
b. Đầu thước lệch ít
x
m?nh
to
yếu
nhỏ
Điền từ vào bảng 1
a Đầu thước lệch nhiều b.Đầu thước lệch ít
C1- Quan sát dao động của đầu thước, lắng nghe âm phát ra rồi điền vào Bảng 1
x
 Điền từ
Vị trí cân bằng
Giải thích biên độ dao động
Biên độ dao động là độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó.
x
Biên độ dao động
Thanh thước
Dây đàn
Dây đàn
Biên độ dao động
Trả lời
Từ những dữ liệu thu thập trên (C1), hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống
Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng ………......., biên độ dao động càng ……………., âm phát ra càng …………..
nhiều
lớn
to
(ít)
(nhỏ)
(nhỏ)
C2. Điền từ thích hợp
x
a Đầu thước lệch nhiều b.Đầu thước lệch ít
 Trả lời câu hỏi
Thí nghiệm 2
Treo một quả cầu bấc sao cho khi dây treo thẳng đứng và quả cầu vừa chạm sát vào giữa mặt trống.
Hãy lắng nghe tiếng trống và quan sát dao động của quả cầu (hình 12.2) trong hai trường hợp:
a) Gõ nhẹ
b) Gõ mạnh
Làm thí nghiệm :
Trả lời C3 SGK :
Làm thí nghiệm 2:
a. Gỏ nhẹ
b. Gỏ mạnh
x
Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Quả cầu bấc lệch càng…………………. Chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng........................tiếng trống càng ........................
nhiều
lớn
to
(ít)
(nhỏ)
(nhỏ)
C3. Chọn từ thích hợp
x
 Trả lời câu hỏi
Biên độ dao động là gì ?
Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động.
Âm phát ra càng ……….. khi …………… dao động của nguồn âm càng lớn.
biên độ
to
3. Kết luận:
 Trả lời

Máy đo độ ồn điện tử
Máy đo cường độ âm thanh
Máy đo độ rung điện tử
II. ĐỘ TO CỦA MỘT SỐ ÂM :
Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (kí hiệu là dB).
Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm:

Bảng 2. ĐỘ TO CỦA MỘT SỐ ÂM :
Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (kí hiệu là dB). Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm:
Bảng 2 cho biết độ to của một số âm.
- Tiếng nói thì thầm 20 dB
- Tiếng nói chuyện bình thường 40 dB
- Tiếng nhạc to 60 dB
- Tiếng ồn rất to ở ngoài phố 80 dB
- Tiếng ồn của máy móc nặng trong công xưởng 100 dB
- Tiếng sét 120 dB
Ngưỡng đau (làm đau nhức tai)
(Tiếng động cơ phản lực ở cách 4m) 130 dB
C4. Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ? Tại sao?
Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to. Vì khi gảy mạnh thì biên độ dao động của dây đàn lớn, nên âm phát ra to.
 Trả lời
 Nghe nhạc
a) M
b) M
C5. So sánh biên độ dao động
Hãy so sánh biên độ dao động của điểm giữa sợi dây đàn (điểm M) trong hai trường hợp dưới đây.
Biên độ dao động của điểm giữa sợi dây đàn ở trường hợp a lớn hơn
 Xem hình
 Trả lời

C6. Khi máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa khác nhau thế nào ?
Biên độ dao động của màng loa lớn khi máy
thu thanh phát ra âm to.
Biên độ dao động của màng loa nhỏ khi máy thu thanh phát ra âm nhỏ.
 Trả lời câu hỏi

C7: Hãy ước lượng độ to của tiếng ồn trên sân trường giờ ra chơi nằm trong khoảng nào?
Độ to của tiếng ồn giờ ra chơi nằm trong khoảng 50 – 70dB.
 Trả lời câu hỏi
Tai ta nghe được các tiếng động xung quanh vì âm được truyền bởi không khí đến tai làm cho màng nhĩ dao động. Dao động này được truyền qua các bộ phận bên trong tai, tạo ra tín hiệu truyền lên não giúp ta cảm nhận được âm thanh. Màng nhĩ dao động với biên độ càng lớn, ta nghe được âm càng to.
Âm truyền đến tai có độ to quá lớn có thể làm thủng màng nhĩ. Vì vậy trong nhiều trường hợp cần phải chú ý bảo vệ tai.
Trò chơi ô chữ
1
Câu 1: Vật phát ra âm được gọi là? ( 7 từ)
1
N
G
U
Ồ
N
Â
M
C âu 2: Khi máy thu thanh phát ra âm to, thì biên độ dao động của màng loa……….….?(7 t ừ)
2
2
C
À
N
G
L
Ớ
N
3
Câu 3: Khi gẩy một dây đàn, tiếng đàn sẽ……… vì biên độ dao động của dây đàn nhỏ ( 3 từ)
3
N
H
Ỏ
4
Câu 4: Ta nghe được âm thanh nhờ bộ phận nào dao động? bộ phận này mà dao động với biên độ càng lớn, ta nghe thấy âm càng to?( 7 từ)
4
M
À
N
G
N
H
Ĩ
5
Câu 5: Đơn vị dùng để đo độ to của âm?(7 từ)
5
Đ
Ê
X
I
B
E
N
6
Câu 6: Độ to của nguôn âm là 60 dB là của tiếng…………? Nó gần bằng với tiếng ồn sân trường vào giờ ra chơi.(6 từ)
6
N
H
Ạ
C
T
O
7
Câu 7: Âm phát ra càng nhỏ khi …………….. Dao động của nguồn âm càng nhỏ?(6 ô)
7
B
I
Ê
N
Đ
Ộ
Củng cố
1. Biên độ dao động là gì ?
Biên độ dao động là độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó.
2. Độ to của âm phụ thuộc vào yếu tố nào?
Độ to của âm phụ thuộc vào biên độ dao động, biên độ dao động càng lớn âm phát ra càng to và ngược lại
3. Độ to của âm được đo bằng đơn vị nào ? Ngưỡng đau có độ to bao nhiêu ?
Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (dB). Ngưỡng đau có độ to 130dB.
 Trả lời câu hỏi
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
+ Học thuộc các kết luận, ghi nhớ
+ Làm lại vào vở từ câu C1 đến C7
+ Làm bài tập trong SBT trang 13 .
+ Đọc thêm phần “Có thể em chưa biết” cuối trang 36 - SGK.
+ Xem trước bài 13 để chuẩn bị cho tiết sau.
Bài học đến đây đã kết thúc
Thân Ái Chào Các Em
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo