Bài 12. Câu ghép (tiếp theo)
Chia sẻ bởi Nguyễn Thị Kim Thoa |
Ngày 02/05/2019 |
25
Chia sẻ tài liệu: Bài 12. Câu ghép (tiếp theo) thuộc Ngữ văn 8
Nội dung tài liệu:
Kiểm tra bài cũ
A
B
C
Câu ghép là câu chỉ có một kết cấu chủ vị .
Câu ghép là câu có hai hay nhiều kết cấu
chủ vị tạo thành .
Câu ghép là câu có hai hoặc nhiều kết cấu
chủ vị không bao chứa nhau tạo thành .
C
Thế nào là câu ghép ?
Các cách nối các vế câu ghép
Dùng từ có tác dụng nối
Không dùng từ nối
(Dùng dấu câu)
Em haỹ nêu các cách nối các vế câu trong câu ghép ?
Tiết 46
Tiết 46
( Tiếp theo )
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
Tiết 46
Ví dụ : Có lẽ Tiếng Việt của ta đẹp bởi vì tâm hồn người Việt Nam ta đẹp , bởi vì
đời sống cuộc đấu tranh củanhân dân tatừ trước tới nay là cao quý,nghĩalàrất đẹp .
* Ba vế câu
- Có quan hệ nguyên nhân kết quả ( Vế 1 chỉ kết quả vế 2 vế 3 chỉ nguyên nhân) .
- Quan hệ nguyên nhân kết quả được
đánh dấu bằng quan hệ từ "bởi vì ".
Các vế câu trong câu ghép có
quan hệ chặt chẽ với nhau về ý nghĩa.
Vì ...nên , tại... nên
Nếu ..thì , giá .. thì .., hễ ...thì...,
Tuy . nhưng ...,
Càng .càng .,
hay, hoặc, .
Không những . mà còn .,..
rồi, .
vừa . vừa.,
Dấu hai chấm (:),
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
Tiết 46
- Các vế câu có quan hệ ý nghĩa khá chặt chẽ với nhau .
- Một số quan hệ thường gặp.
a. Cảnh vật xung quanh tôi có nhiều
thay đổi vì chính lòng tôi đang có
sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học .
+ Quan hệ nguyên nhân hệ quả , giải thích .
b.Nếu mày không có tiền nộp sưu thì ông
sẽ dỡ cả nhà mày đi chửi mắng thôi à!
+Quan hệ điều kiện hệ quả .
c.Chẳng những thái ấp của ta không
còn mà bổng lộc các ngươi cũng mất.
+ Quan hệ tăng tiến .
c.Anh đọc hay tôi đọc .
+Quan hệ lựa chọn.
d.Chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa .
+Quan hệ đồng thời.
e.Hai người giằng co nhau , du đẩy nhau ,
rồi ai nấy buông gậy ra áp vào vật nhau .
+ Quan hệ nối tiếp.
Muốn xác định đúng quan hệ ý
nghĩa của các vế câu ta dựa vào
từ nối , văn cảnh hoạc hoàn cảnh
giao tiếp.
- Mỗi quan hệ thường được đánh dấu bằng những quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng nhất định .
g.Tuy rét vẫn kéo dài , mùa xuân
đã đến bên bờ sông Lương .
+ Quan hệ tương phản.
Ghi nhớ : ( 122/Sg k )
Bài tập 2
Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi:
Vào mùa sương, ngày ở Hạ Long như ngắn lại (1). Buổi sớm, mặt trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang (2). Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống biển (3).
(Thi Sảnh)
Tìm câu ghép trong những đoạn trích trên.
Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép.
Có thể tách mỗi vế câu nói trên thành một câu đơn không? Vì sao?
II.Luyện tập
Tiết 46
Vµo mïa s¬ng, ngµy ë H¹ Long nh ng¾n l¹i (1).Buæi sím,
mÆt trêi lªn ngang cét buåm, s¬ng tan, trêi míi quang (2).
Buæi chiÒu, n¾ng võa nh¹t , s¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng biÓn (3).
II.Luyện tập
- Câu 2 câu 3 là câu ghép .
- Cả Hai câu , các vế câu đều có quan hệ nguyên nhân
Kết quả (Vế đầu chỉ nguyên nhân vế sau chỉ kết quả) .
Tiết 46
nắng vừa nhạt,
sương tan trời mới quang
mặt trời lên ngang cột buồm
Sương đã buông nhanh xuống biển (3).
Bài tập 3.
Tổ 1- 2
Cho câu ghép:
Vì người đời vô tình nên cô bé bán diêm đã chết.
Theo em có thể thay cặp quan hệ "Vì..nên" của câu trên bằng những cặp quan hệ từ: "Tại. nên.", Nhờ. nên." được không? Vì sao?
Tổ 3- 4
Cho câu ghép:
Giá anh con trai không phẫn chí bỏ đi phu đồn điền cao su thì lão Hạc đâu phải sống lủi thủi như vậy.
Theo em có thể thay cặp quan hệ từ "Giá .. thì" của câu trên bằng những cặp quan hệ từ: "Nếu . thì.", " Hễ . thì." được không? Vì sao?
Tiết 46
- V×… nªn… -> Trung hoµ vÒ s¾c th¸i t×nh c¶m .
- T¹i… nªn… -> S¾c th¸i ¸p ®Æt, qui lçi .
- Nhê… nªn…-> Thêng dïng ®èi víi nguyªn nh©n tèt.
- NÕu … th×…-> Cã s¾c th¸i trung tÝnh .
- HÔ … th×… -> Thêng dïng trong trêng hîp mét ®iÒu kiÖn ®îc lÆp l¹i thêng xuyªn .
- Gi¸… th×… -> Mang ý nghÜa gi¶ ®Þnh .
Bài tập 3.
Tiết 46
Không nên thay .
Bài tập 4:
- Xác định câu ghép trong đoạn trích sau.
- Xét về mặt lập luận, có thể một câu đơn không? Vì sao?
- Xét về giá trị biểu hiện, những câu ghép như vậy có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả lời lẽ của nhân vật (lão Hạc) ? tách mỗi vế của những câu ghép ấy thành nh?ng cõu ghộp du?c khụng?
Tiết 46
Lão kể nhỏ nhẻ và dài dòng thật (1). Nhưng đại khái có thể rút vào hai việc (2). Việc thứ nhất: lão thì già, con lão đi vắng, vả lại nó cũng còn dại lắm, nếu không có người trông nom cho nó thì khó mà giữ được vườn đất để làm ăn ở làng này; tôi là người nhiều chữ nghĩa, nhiều lí luận, người ta kiêng nể, vậy lão muốn nhờ tôi cho lão gửi ba sào vườn của thằng con lão; lão viết văn tự nhựơng cho tôi để không ai còn tơ tưởng dòm ngó đến; khi nào con lão về thì nó sẽ nhận vườn làm, nhưng văn tự cứ để tên tôi cũng được, để thế để tôi trông coi cho nó (3). Việc thứ hai: lão già yếu lắm rồi, không biết sống chết lúc nào, con không có nhà, lỡ chết không biết ai đứng ra lo cho được; để phiền cho hàng xóm thì chết không nhắm mắt; lão còn hăm nhăm đồng bạc với năm đồng bạc vừa bán chó là ba mươi đồng bạc, muốn gửi tôi, để lỡ có chết thì tôi đem ra, nói với hàng xóm giúp, gọi là của lão có tí chút, còn bao nhiêu đành nhờ hàng xóm cả (4).
( "Lão Hạc "- Nam Cao )
- C©u sè (3) vµ c©u sè (4) lµ c©u ghÐp.
- XÐt vÒ mÆt lËp luËn, mçi c©u gåm nhiÒu vÕ, tËp trung tr×nh bµy mét viÖc l·o H¹c nhê «ng gi¸o:
+ ViÖc thø nhÊt l·o H¹c göi m¶nh vên nhê «ng gi¸o tr«ng coi cho con l·o.
+ ViÖc thø hai l·o H¹c göi tiÒn nhê «ng gi¸o lo ma chay nÕu ch¼ng may l·o chÕt.
-> NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thµnh mét c©u ®¬n th× kh«ng ®¶m b¶o ®îc tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn.
- XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, t¸c gi¶ cè ý viÕt c©u dµi lµ ®Ó t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ “dµi dßng” cña l·o H¹c -> phï hîp víi c¸ch nãi n¨ng chËm r·i, dµi dßng cña ngêi giµ, phï hîp víi tÝnh c¸ch l·o H¹c.
Bài tập 4:
a. Câu ghép 2: Nếu u chưa đi, cụ Nghị chưa giao tiền cho, u chưa có tiền nộp sưu thì không khéo thầy con sẽ chết ở đình, chứ không sống được.
V1-V2-V3: quan hệ đồng thời.
V1-V2-V3 ->V4: quan hệ điều kiện - kết quả.
b. Tách vế trong câu ghép 1,3 thành câu đơn: Thôi, u van con. U lạy con. Con có thương thầy thương u. Con đi ngay bây giờ cho u.
Cách nói 1: câu ghép -> giọng năn nỉ, tha thiết,đau đớn.
Cách nói 2: câu đơn -> mất đi tình cảm đau đớn, giống nh ư mệnh lệnh. .
Tiết 46
Các cách nối các vế câu ghép
Dùng từ có tác dụng nối
Không dùng từ nối
(Dùng dấu câu)
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Tiết 46
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Cách nhận biết quan hệ giữa các vế
Dựa vào văn cảnh,
hoàn cảnh giao tiếp
Dựa vào dấu hiệu hình thức
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Câu
(Xét về cấu tạo ngữ pháp)
Câu đơn
Câu đặc biệt
Câu ghép
Hệ thống kiến thức về câu
(Xét về cấu tạo ngữ pháp)
Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Câu rút gọn
Chuyển đổi câu
Câu mở rộng
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ .
Làm bài tập vào vở .
Tìm trong các văn bản đã học mội số ví
dụ về câu ghép.
- Chuẩn bị bài phương pháp thuyết minh.
A
B
C
Câu ghép là câu chỉ có một kết cấu chủ vị .
Câu ghép là câu có hai hay nhiều kết cấu
chủ vị tạo thành .
Câu ghép là câu có hai hoặc nhiều kết cấu
chủ vị không bao chứa nhau tạo thành .
C
Thế nào là câu ghép ?
Các cách nối các vế câu ghép
Dùng từ có tác dụng nối
Không dùng từ nối
(Dùng dấu câu)
Em haỹ nêu các cách nối các vế câu trong câu ghép ?
Tiết 46
Tiết 46
( Tiếp theo )
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
Tiết 46
Ví dụ : Có lẽ Tiếng Việt của ta đẹp bởi vì tâm hồn người Việt Nam ta đẹp , bởi vì
đời sống cuộc đấu tranh củanhân dân tatừ trước tới nay là cao quý,nghĩalàrất đẹp .
* Ba vế câu
- Có quan hệ nguyên nhân kết quả ( Vế 1 chỉ kết quả vế 2 vế 3 chỉ nguyên nhân) .
- Quan hệ nguyên nhân kết quả được
đánh dấu bằng quan hệ từ "bởi vì ".
Các vế câu trong câu ghép có
quan hệ chặt chẽ với nhau về ý nghĩa.
Vì ...nên , tại... nên
Nếu ..thì , giá .. thì .., hễ ...thì...,
Tuy . nhưng ...,
Càng .càng .,
hay, hoặc, .
Không những . mà còn .,..
rồi, .
vừa . vừa.,
Dấu hai chấm (:),
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
Tiết 46
- Các vế câu có quan hệ ý nghĩa khá chặt chẽ với nhau .
- Một số quan hệ thường gặp.
a. Cảnh vật xung quanh tôi có nhiều
thay đổi vì chính lòng tôi đang có
sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học .
+ Quan hệ nguyên nhân hệ quả , giải thích .
b.Nếu mày không có tiền nộp sưu thì ông
sẽ dỡ cả nhà mày đi chửi mắng thôi à!
+Quan hệ điều kiện hệ quả .
c.Chẳng những thái ấp của ta không
còn mà bổng lộc các ngươi cũng mất.
+ Quan hệ tăng tiến .
c.Anh đọc hay tôi đọc .
+Quan hệ lựa chọn.
d.Chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa .
+Quan hệ đồng thời.
e.Hai người giằng co nhau , du đẩy nhau ,
rồi ai nấy buông gậy ra áp vào vật nhau .
+ Quan hệ nối tiếp.
Muốn xác định đúng quan hệ ý
nghĩa của các vế câu ta dựa vào
từ nối , văn cảnh hoạc hoàn cảnh
giao tiếp.
- Mỗi quan hệ thường được đánh dấu bằng những quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng nhất định .
g.Tuy rét vẫn kéo dài , mùa xuân
đã đến bên bờ sông Lương .
+ Quan hệ tương phản.
Ghi nhớ : ( 122/Sg k )
Bài tập 2
Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi:
Vào mùa sương, ngày ở Hạ Long như ngắn lại (1). Buổi sớm, mặt trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang (2). Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống biển (3).
(Thi Sảnh)
Tìm câu ghép trong những đoạn trích trên.
Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép.
Có thể tách mỗi vế câu nói trên thành một câu đơn không? Vì sao?
II.Luyện tập
Tiết 46
Vµo mïa s¬ng, ngµy ë H¹ Long nh ng¾n l¹i (1).Buæi sím,
mÆt trêi lªn ngang cét buåm, s¬ng tan, trêi míi quang (2).
Buæi chiÒu, n¾ng võa nh¹t , s¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng biÓn (3).
II.Luyện tập
- Câu 2 câu 3 là câu ghép .
- Cả Hai câu , các vế câu đều có quan hệ nguyên nhân
Kết quả (Vế đầu chỉ nguyên nhân vế sau chỉ kết quả) .
Tiết 46
nắng vừa nhạt,
sương tan trời mới quang
mặt trời lên ngang cột buồm
Sương đã buông nhanh xuống biển (3).
Bài tập 3.
Tổ 1- 2
Cho câu ghép:
Vì người đời vô tình nên cô bé bán diêm đã chết.
Theo em có thể thay cặp quan hệ "Vì..nên" của câu trên bằng những cặp quan hệ từ: "Tại. nên.", Nhờ. nên." được không? Vì sao?
Tổ 3- 4
Cho câu ghép:
Giá anh con trai không phẫn chí bỏ đi phu đồn điền cao su thì lão Hạc đâu phải sống lủi thủi như vậy.
Theo em có thể thay cặp quan hệ từ "Giá .. thì" của câu trên bằng những cặp quan hệ từ: "Nếu . thì.", " Hễ . thì." được không? Vì sao?
Tiết 46
- V×… nªn… -> Trung hoµ vÒ s¾c th¸i t×nh c¶m .
- T¹i… nªn… -> S¾c th¸i ¸p ®Æt, qui lçi .
- Nhê… nªn…-> Thêng dïng ®èi víi nguyªn nh©n tèt.
- NÕu … th×…-> Cã s¾c th¸i trung tÝnh .
- HÔ … th×… -> Thêng dïng trong trêng hîp mét ®iÒu kiÖn ®îc lÆp l¹i thêng xuyªn .
- Gi¸… th×… -> Mang ý nghÜa gi¶ ®Þnh .
Bài tập 3.
Tiết 46
Không nên thay .
Bài tập 4:
- Xác định câu ghép trong đoạn trích sau.
- Xét về mặt lập luận, có thể một câu đơn không? Vì sao?
- Xét về giá trị biểu hiện, những câu ghép như vậy có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả lời lẽ của nhân vật (lão Hạc) ? tách mỗi vế của những câu ghép ấy thành nh?ng cõu ghộp du?c khụng?
Tiết 46
Lão kể nhỏ nhẻ và dài dòng thật (1). Nhưng đại khái có thể rút vào hai việc (2). Việc thứ nhất: lão thì già, con lão đi vắng, vả lại nó cũng còn dại lắm, nếu không có người trông nom cho nó thì khó mà giữ được vườn đất để làm ăn ở làng này; tôi là người nhiều chữ nghĩa, nhiều lí luận, người ta kiêng nể, vậy lão muốn nhờ tôi cho lão gửi ba sào vườn của thằng con lão; lão viết văn tự nhựơng cho tôi để không ai còn tơ tưởng dòm ngó đến; khi nào con lão về thì nó sẽ nhận vườn làm, nhưng văn tự cứ để tên tôi cũng được, để thế để tôi trông coi cho nó (3). Việc thứ hai: lão già yếu lắm rồi, không biết sống chết lúc nào, con không có nhà, lỡ chết không biết ai đứng ra lo cho được; để phiền cho hàng xóm thì chết không nhắm mắt; lão còn hăm nhăm đồng bạc với năm đồng bạc vừa bán chó là ba mươi đồng bạc, muốn gửi tôi, để lỡ có chết thì tôi đem ra, nói với hàng xóm giúp, gọi là của lão có tí chút, còn bao nhiêu đành nhờ hàng xóm cả (4).
( "Lão Hạc "- Nam Cao )
- C©u sè (3) vµ c©u sè (4) lµ c©u ghÐp.
- XÐt vÒ mÆt lËp luËn, mçi c©u gåm nhiÒu vÕ, tËp trung tr×nh bµy mét viÖc l·o H¹c nhê «ng gi¸o:
+ ViÖc thø nhÊt l·o H¹c göi m¶nh vên nhê «ng gi¸o tr«ng coi cho con l·o.
+ ViÖc thø hai l·o H¹c göi tiÒn nhê «ng gi¸o lo ma chay nÕu ch¼ng may l·o chÕt.
-> NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thµnh mét c©u ®¬n th× kh«ng ®¶m b¶o ®îc tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn.
- XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, t¸c gi¶ cè ý viÕt c©u dµi lµ ®Ó t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ “dµi dßng” cña l·o H¹c -> phï hîp víi c¸ch nãi n¨ng chËm r·i, dµi dßng cña ngêi giµ, phï hîp víi tÝnh c¸ch l·o H¹c.
Bài tập 4:
a. Câu ghép 2: Nếu u chưa đi, cụ Nghị chưa giao tiền cho, u chưa có tiền nộp sưu thì không khéo thầy con sẽ chết ở đình, chứ không sống được.
V1-V2-V3: quan hệ đồng thời.
V1-V2-V3 ->V4: quan hệ điều kiện - kết quả.
b. Tách vế trong câu ghép 1,3 thành câu đơn: Thôi, u van con. U lạy con. Con có thương thầy thương u. Con đi ngay bây giờ cho u.
Cách nói 1: câu ghép -> giọng năn nỉ, tha thiết,đau đớn.
Cách nói 2: câu đơn -> mất đi tình cảm đau đớn, giống nh ư mệnh lệnh. .
Tiết 46
Các cách nối các vế câu ghép
Dùng từ có tác dụng nối
Không dùng từ nối
(Dùng dấu câu)
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Tiết 46
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Cách nhận biết quan hệ giữa các vế
Dựa vào văn cảnh,
hoàn cảnh giao tiếp
Dựa vào dấu hiệu hình thức
Hệ thống kiến thức về câu ghép
Câu
(Xét về cấu tạo ngữ pháp)
Câu đơn
Câu đặc biệt
Câu ghép
Hệ thống kiến thức về câu
(Xét về cấu tạo ngữ pháp)
Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Câu rút gọn
Chuyển đổi câu
Câu mở rộng
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ .
Làm bài tập vào vở .
Tìm trong các văn bản đã học mội số ví
dụ về câu ghép.
- Chuẩn bị bài phương pháp thuyết minh.
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Nguyễn Thị Kim Thoa
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)