Bài 12. Câu ghép (tiếp theo)

chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ lớp 8a
TRƯỜNG THCS PHÙ HÓA
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Kiểm tra bài cũ
1. Nêu đặc điểm của câu ghép?
2. Hãy phân biệt các vế câu trong ví dụ sau và cho biết các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
"Bởi chàng ăn ở hai lòng
Cho nên phận thiếp long đong một đời"
(Ca dao)
Ví dụ trên có hai vế câu của một câu ghép. Các vế câu được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ "Bởi" ở câu lục và "Cho nên" ở câu bát.
Bởi
Cho nên
CÂU GHÉP (T2)
Tiết 49
5
- §äc c©u ghÐp sau:
Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta ®Ñp bëi v× t©m hån cña ng­êi ViÖt Nam ta rÊt ®Ñp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tr­íc tíi nay lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp.
(Ph¹m V¨n §ång, Gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt)

a. Hãy xác định các vế câu trong câu ghép .
b.Quan hệ từ nối các vế câu là từ nào? Từ đó biểu thị mối
quan hệ gì giữa các vế câu?
c.Trong mối quan hệ đó, mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì?
6
1. Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta ®Ñp bëi v×

t©m hån cña ng­êi ViÖt Nam ta rÊt ®Ñp, bëi v×

®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tr­íc
tíi nay lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp.
Các vế câu chỉ quan hệ nguyên nhân - kết quả
Vế 1
Vế 2
Vế 3
Nhận xét

"Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp."
(Phạm Văn Đồng)
Các vế câu được nối bằng quan hệ từ "bởi vì". Quan hệ giữa các vế câu ghép trong ví dụ trên là quan hệ nguyên nhân - kết quả.
Vế thứ nhất: Kết quả
Vế thứ hai và vế thứ ba: Nguyên nhân
bởi vì
bởi vì

* Ví dụ: X�c d?nh quan h? � nghia c?a c�c c�u gh�p
a. Vì tôi không học bài nên tôi bị điểm kém.
b. Nếu bạn lười học thì bạn sẽ thi rớt.
c. Tuy nhà xa nhưng Lan vẫn đi học đúng giờ.
d. Tôi càng nói, nó càng bướng bỉnh.
e. Bạn làm hay tôi làm.
f. Gió bắt đầu thổi và mây bắt đầu bay.
g. Một người đến rồi cả bọn cùng kéo đến.
h. Đôi mắt nó đỏ hoe và nó khóc nức nở.
i. Lòng tôi đang vô cùng lo lắng : hôm nay tôi chưa học bài.

THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: a,b; Nhóm 2: c,d
Nhóm 3: e,f; Nhóm 4: g,h,i
a. Vì tôi không học bài // nên tôi bị điểm kém.
-> Quan hệ nguyên nhân - kết quả

i. Lòng tôi đang vô cùng lo lắng : // hôm nay tôi chưa học bài.
-> Quan hệ giải thích
b. Nếu bạn lười học // thì bạn sẽ thi rớt.
-> Quan hệ điều kiện ( giả thiết)
c. Tuy nhà xa // nhưng Lan vẫn đi học đúng giờ.
-> Quan hệ tương phản
d. Tôi càng nói, // nó càng bướng bỉnh.
-> Quan hệ tăng tiến
e. Bạn làm // hay tôi làm.
-> Quan hệ lựa chọn
f. Gió bắt đầu thổi // và mây bắt đầu bay.
-> Quan hệ bổ sung
g. Một người đến // rồi cả bọn cùng kéo đến.
-> Quan hệ tiếp nối
h. Đôi mắt nó đỏ hoe // và nó khóc nức nở.
-> Quan hệ đồng thời
Thảo luận : (BT 2 ? ph?n luy?n t?p)
Tìm câu ghép
Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép tìm du?c?
Có thể tách mỗi vế câu tìm du?c nói trên thành một câu đơn được không ? Vì sao ?
*. Ghi nhớ
SGK/ 123
* Luyện tập
BT1 : Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu ghép và cho biết mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì trong mối quan hệ ấy ?
a. Vế 1-2 : Quan hệ nguyên nhân- kết quả
Vế 2-3 : Quan hệ giải thích
b. Quan hệ điều kiện (giả thiết)
c. Quan hệ tăng tiến
d. Quan hệ tương phản
e. 1- Quan hệ tiếp nối
2- Quan hệ nguyên nhân- kết quả



BT3 : - Xét về mặt lập luận, có thể tách mỗi vế của những câu ghép ấy thành một câu đơn không ? Vì sao ?


- Xét về giá trị biểu hiện, những câu ghép dài như vậy có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả lời lẽ của nhân vật Lão Hạc ?
- Xét về mặt lập luận, mỗi vế trình bày một sự việc. Không nên tách mỗi vế câu thành câu riêng vì ý nghĩa giữa các vế có quan hệ với nhau, không đảm bảo tính mạch lạc.
- Không tách vì tác giả có ý viết câu dài để tái hiện cách kể lể dài dòng của Lão Hạc => Giá trị biểu hiện của câu ghép.
BT4 : Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi trong SGK
a. Câu ghép thứ hai : Quan hệ điều kiện ( giả thiết).
Không nên tách thành câu đơn vì giữa các vế có sự ràng buộc nhau một cách khá chặt chẽ.
b. Nếu tách mỗi vế trong câu ghép thứ nhất và thứ ba thì xuất hiện hàng loạt câu ngắn đặt cạnh nhau. Như vậy , ta có thể hình dung là nhân vật nói nhát gừng hoặc nghẹn ngào, trong khi đó, cách viết của Ngô Tất Tố dụng ý là muốn gợi ra cách nói kể lể, năn nỉ thiết tha của chị Dậu.
* DẶN DÒ
- Học thuộc ghi nhớ.
Hoàn thành các bài tập còn lại.
- Soạn bài: Dấu ngoặc đơn dấu hai chấm.
- Vận dụng sử dụng câu ghép trong giao tiếp, trong viết văn.

Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo và các em học sinh
Kính chúc các thầy cô và các em học sinh
mạnh khỏe và hạnh phúc
Chào tạm biệt !