Bài 12. Ánh trăng

- Tên khai sinh là: Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948 quê ở Thanh Hoá.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
- Ông vừa là nhà thơ, vừa là chiến sĩ.
- Ông là gương mặt tiêu biểu trong lớp nhà thơ trẻ thời chống Mĩ.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
a- Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1978 - 3 năm sau ngày giải phóng. Đây là thời điểm khơi nguồn cảm hứng sáng tác về cuộc sống mới, con người mới.
b- Thể thơ:
c- Bố cục:
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
- 5 chữ : Dễ bộc lộ dòng cảm xúc
- Phần 1 (3 khổ thơ đầu): Vầng trăng trong kỉ niệm và hiện tại.
- Phần 2 (1 khổ tiếp theo): Tình huống gặp lại vầng trăng
- Phần 3 (2 khổ thơ cuối): Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
- Điệp từ: "với"
- Khẳng định: thủơ nhỏ nhà thơ sống gắn bó với thiên nhiên.
.... hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
- Hồi chiến tranh: những năm tháng chiến đấu gian khổ, hào hùng của dân tộc.
- Trăng với người trở thành: tri kỉ
=> Trăng được nhân hoá trở thành người bạn thân thiết gắn bó
tri kỉ.
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
=> Trăng được nâng lên thành hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
- Vầng trăng tình nghĩa: nghĩa tình quân dân, tình đồng đội, tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất nước.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
- Người dưng: là người không quen biết, xa lạ, không một chút tình cảm
- Tình cảm với vầng trăng: lạnh lùng vô cảm.
- Nguyên nhân: Hoàn cảnh sống thay đổi, lòng người dễ đổi thay.
Thình lình đèn điện tắt
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
phòng buyn-đinh tối om
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
- Tình huống: mất điện
- Cảm giác: bức bối, khó chịu, muốn tìm nguồn sáng khác.
- Hành động: vội, bật tung: gấp gáp, vội vàng.
Sự xuất hiện "vầng trăng tròn"
- vầng trăng tròn đẹp trong thiên nhiên.
- vầng trăng tròn đầy của nghĩa tình trong quá khứ.
=> vầng trăng đánh thức sự lãng quên của tác giả.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
3. Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc
- Tư thế: ngửa mặt.
- Nhìn mặt: sự đối diện của tác giả với: vầng trăng, quá khứ, chính bản thân mình.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
3. Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc
- Cảm xúc của nhà thơ: rưng rưng
- rưng rưng: nước mắt ứa ra đọng quanh mi biểu hiện sự xúc động cao độ
Đây chính là sự áy náy, day dứt hổ thẹn của nhà thơ về bản thân mình.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
3. Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
- Cứ tròn, kể chi:
+ sự bao dung độ lượng
+ thái độ cao thượng không chấp kẻ vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
- Im phăng phắc: không cử chỉ, không lời nói. Đó là sự nghiêm khắc giống như là một sự trừng phạt.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
3. Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc
- Giật mình:

+ Khi nhận ra chính mình đã trở thành người lãng quên.
+ Nhắc nhở mình thái độ sống ân nghĩa thủy chung.
+ Lời nhắc nhở mang tính triết lí: đừng bao giờ lãng quên quá khứ.
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
IV. Luyện tập
Câu hỏi 1
Câu hỏi 2
Câu hỏi 3
a- Hoàn cảnh sáng tác:
b- Thể thơ:
c- Bố cục:
Tiết 58: ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vầng trăng trong kỉ niệm và trong hiện tại
2. Tình huống gặp lại vầng trăng
3. Vầng trăng trong suy tư, cảm xúc
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
IV. Luyện tập