Bài 12. Ánh trăng

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
đến dự chuyên đề
Dựa vào phần chú thích em hãy giới thiệu về nhà thơ?

I.TèM HI?U CHUNG
1.Tác giả :
Nguyễn Duy đã từng là người lính,tham gia chiến đấu ở chiến trường.
Ông là một gương mặt tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ trong thời chống Mỹ cứu nu?c.


Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

T? ng�y v? th�nh ph?
quen ỏnh di?n c?a guong
v?ng trang di qua ngừ
nhu ngu?i dung qua du?ng



Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn - đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
ÁNH
TRĂNG

Nêu hoàn cảnh ra đời - Chỉ ra thể thơ và phương thức biểu đạt của bài thơ?



- Ra đời năm 1978
- Thể thơ: 5 tiếng
- Phương thức biểu đạt : Tự sự kết hợp với trữ tình


2.Tác phẩm
Tìm bố cục và chỉ ra mạch cảm xúc của bài thơ?
-B? c?c v� m?ch c?m xỳc:
Kh? 1-2 -3 :c?m xỳc tru?c v?ng trang trong quỏ kh? v� hi?n t?i
Kh? 4: Tỡnh hu?ng g?p l?i trang
Kh? 5-6: Suy ng?m - tri?t lớ c?a nh� tho
 Vầng trăng và con người trong quá khứ, hiện tại Tình huống gặp lại trăng suy ngẫm của nhà thơ để từ đó nhắc nhở người đọc về thái độ sống.







II. ĐOC- HIỂU VĂN BẢN

Nêu nhận xét của em về giọng điệu và nghệ thuật sử dụng ngôn từ - chỉ ra tác dụng trong việc thể hiện cảm xúc ở 2 khổ thơ trên?






Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
1.Cảm xúc trước vầng trăng trong quá khứ và hiện tại


Lời thơ tâm tình,thủ thỉ
- Từ ngữ bình dị, điệp từ,so sánh
 Vầng trăng gắn bó với tuổi thơ, với người lính tự nhiên, chân thật
- Người và trăng thân thiết nghĩa tình, thuỷ chung, tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ ngày về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường



Em thấy thái độ của con người với vầng trăng ở khổ thơ thứ ba có gì khác so với 2 khổ đầu?



Con người quen với cuộc sống hiện đại, sung sướng hạnh phúc
Coi vầng trăng xa lạ, dửng dưng không quen biết
 Con người đã lãng quên người bạn tri kỉ xưa



Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn



Nhận xét về gịọng điệu và cách dùng từ ngữ ở khổ thơ thứ 5 trong bài? Theo em đây có phải là bước ngoặt để từ đó con người thay đổi thái độ đối với trăng không? Tại sao?
(Thảo luận nhóm 4 HS - Thời gian 2 phút)


2.Tình huống gặp lại trăng


Từ láy,các thanh trắc liên tiếp nhau
Giọng điệu vút cao khiến lời thơ thay đổi đột ngột Tình huống bất ngờ để từ đó con người gặp lại trăng- người bạn tri kỉ, thân thiết, nghĩa tình năm xưa
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng


Nêu cảm nhận của em về khổ thơ thứ 5?
- Suy tư, hồi tưởngXúc động dâng trào, nghẹn ngào nhớ về quá khứ với vầng trăng tình nghĩa năm xưa
3. Suy ngẫm - triết lí của nhà thơ
Trăng cứ trong vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

Có ý kiến cho rằng khổ thơ cuối cùng trong bài mang nhiều ý nghĩa, tập trung nhất tư tưởng chủ đề của bài thơ.Theo em ý kiến đó có đúng không? Tại sao?
(Bài tập thảo luận chuẩn bị ở nhà-nhóm cử đại diện trình bày)
Ý nghĩa cụ thể: vầng trăng của thiên nhiên
Ý nghĩa biểu tượng: Vẻ đẹp của đất nước, của quá khứ sâu nặng, của sự bao dung độ lượng
Vẻ đẹp ấy khiến con người ăn năn, xót xa, nhận ra lỗi lầm, tự hoàn thiện mình
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

III.TỔNG KẾT
Bài thơ có những nét đặc sắc nào về nghệ thuật?
Tự sự kết hợp trữ tình hài hoà
Ngôn ngữ thơ tự nhiên trong sáng, hàm súc , các biện pháp tu từ đặc sắc
1.Nghệ thuật
2.Nội dung
Học xong bài thơ em hiểu như thế nào về nhan đề “Ánh trăng”?
Trăng
Người
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống "uống nước nhớ nguồn"
2.Nôị dung

IV. Luyện tập
So sánh hình ảnh trăng trong 2 bài thơ “Đồng chí’ và “Ánh trăng”?

Giống nhau : hai bài thơ đều lấy một vẻ đẹp trong thiên nhiên để khai thác xây dựng hình ảnh thơ
Khác nhau:
Đồng chí
Ánh trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở người chiến sĩ trong kháng chiến chống Pháp
Là hình tượng thơ đậm chất lãng mạn trong thơ Chính Hữu và thơ ca kháng chiến
Ánh trăng
- Khơi nguồn cho việc bày tỏ thái độ, tình cảm của con người với hiện tại và quá khứ
- Là hình ảnh để nhà thơ thể hiện chủ đề bài thơ : “uống nước nhớ nguồn”