Bài 12. Ánh trăng

NHiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo về dự giờ thao giảng
Môn ngữ văn 9
Đông Hoàng, ngày 12 tháng 11 năm 2008
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc diễn cảm 3 khổ đầu bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt?
? Cảm nhận của em về khổ thơ đầu?
Tiết 58: ÁNH TRĂNG Nguyễn Duy
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả.
?
- Hiện đang công tác tại tuần báo Văn nghệ.
- Tác giả được nhận giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ 1972-1973, được giải A về thơ của Hội Văn nghệ Việt Nam năm 1984 với tập thơ nổi tiếng "ánh trăng".
Dựa vào phần chú thích em hãy nêu những nét cơ bản về nhà thơ Nguyễn Duy?
- Nguyễn Duy (Nguyễn Duy Nhuệ) sinh 1948, thuộc thế hệ những nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Nguyễn Duy
-Đặc điểm thơ Nguyễn Duy: Giàu chất triết lí, thiên về chiều sâu nội tâm với những trăn trở, day dứt, suy tư.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
- Sáng tác năm 1978, 3 nam sau khi đất nước được hoà bình.
- Bài thơ là một lời nhắn nhủ chân tình của tác giả với chính mình, với mọi người về lẽ sống thuỷ chung, nghĩa tình.
- Bài thơ được rút từ tập thơ cùng tên của tác giả.
Bài thơ "ánh trăng" được sáng tác vào thời gian nào?
?
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện,cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
�NH TRANG
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn



ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích.
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc- hiểu văn bản.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích.
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc- hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
?
Xuyên suốt bài thơ là hình ảnh nào?
Hình ảnh ánh trăng
3 khổ đầu: vầng trăng tình nghĩa của tuổi thơ, trong thời chiến tranh, trong hiện tại.
khổ thứ 4: vầng trăng xuất hiện đột ngột khi đèn điện tắt.
2 khổ cuối: ánh trăng gợi lại tình nghĩa, triết lý sống.
- Kết cấu:
- Giọng điệu:
- Thể thơ 5 chữ.
- Tâm tình tự nhiên.
- Mỗi khổ 4 dòng thơ.
- Chữ đầu dòng không viết hoa.
- Giọng thơ không hoa mỹ.
? Cảm xúc dạt dào trôi theo dòng chảy thời gian
? Như lời nhắn nhủ, nhắc nhở mọi người.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích
II - Đọc hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Nội dung văn bản.
a) Vầng trăng tình nghĩa tuổi thơ, trong thời chiến tranh và trong hiện tại.
Hồi nhỏ sống với
với rồi với
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
* Vầng trăng gắn với những năm tháng tuổi thơ.
đồng
sông
bể
Hồi nhỏ:
sống với đồng.
sống với sông.
sống với bể.
? chan hoà với thiên nhiên
* Vầng trăng gắn với cuộc đời người lính.
Trăng - tri kỷ
là hiểu biết, yêu quý nhau.
là cùng chia ngọt sẻ bùi, đồng cam cộng khổ.
* Vầng trăng trong hiện tại.
Người dưng:
? Người lạ không quen biết
? Hoàn toàn xa lạ, không hề quen biết
Người dưng qua đường
Trăng - tình nghĩa - Ngỡ không bao giờ quên.
THẢO LUẬN NHÓM:
Theo em vì sao vầng trăng và con người trở nên xa lạ, cách biệt như thế?
Vì không gian khác biệt (làng quê-rừng núi-thành phố)
Thời gian cách biệt (tuổi thơ-chiến tranh-hoà bình)
Điều kiện sống cách biệt ở đô thị (khép kín, chật hẹp, phương tiện hiện đại)
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích.
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Nội dung văn bản.
a) Vầng trăng tình nghĩa tuổi thơ, trong thời chiến tranh và trong hiện tại.
* Vầng trăng gắn với những năm tháng tuổi thơ.
* Vầng trăng gắn với cuộc đời người lính.
* Vầng trăng trong hiện tại.
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích.
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Nội dung văn bản.
a) Vầng trăng tình nghĩa tuổi thơ, trong thời chiến tranh và trong hiện tại.
b) Vầng trăng xuất hiện đột ngột khi đèn điện tắt.
đèn
phòng buyn-đinh
vội cửa sổ
vầng trăng tròn
Thình lình
điện tắt
tối om
bật tung
đột ngột
Thình lình
bật tung
đột ngột
là những động từ mạnh diễn tả cái bất ngờ, khẩn trương, hối hả tìm nguồn sáng.
Vầng trăng tròn: Quá khứ vẹn nguyên không thay đổi
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
I - Đọc hiểu chú thích.
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Nội dung văn bản.
a) Vầng trăng tình nghĩa tuổi thơ, trong thời chiến tranh và trong hiện tại.
b) Vầng trăng xuất hiện đột ngột khi đèn điện tắt.
c) ánh trăng gợi lại tình nghĩa, triết lý sống sâu sắc.
lên
có cái gì
như là là
như là là

Trăng cứ
kể chi người vô tình
ánh trăng
đủ cho ta
Ngửa mặt
nhìn mặt
rưng rưng
đồng
sông
bể
rừng
tròn vành vạnh
im phăng phắc
giật mình.
rưng rưng
Ngửa mặt
nhìn mặt
mặt người
? ? mặt trăng
? xúc động, nghẹn ngào
tròn vành vạnh
? sáng không thay đổi
im phăng phắc
? nghiêm khắc, đưa mắt trách cứ, nhắc nhở
giật mình.
? day dứt, xấu hổ, ân hận nhìn lại mình
I - Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II - Đọc hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Nội dung văn bản.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản:
3. ý nghĩa văn bản.
Theo em , hình ảnh vầng trăng trong bài thơ tượng trưng cho điều gì?
?
-Tượng trưng cho vẻ đẹp và những giá trị truyền thống, là quá khứ của dân tộc vẫn vẹn nguyên không bao giờ phai mờ.
Đọc ánh trăng, em cảm nhận được những điều sâu sắc nào về mối quan hệ giữa con người với những giá trị truyền thống tốt đẹp?
?
- Hiện đại không đoạn tuyệt truyền thống.
- Phản bội truyền thống là con người phản bội chính mình.
Từ đó nhắc nhở bài học thấm thía nào về cách sống?
?
- Uống nước nhớ nguồn.
- Ân nghĩa, thuỷ chung cùng quá khứ.
Em có nhận xét gì về cấu trúc văn bản, giọng điệu thơ và hình ảnh thơ?
?
Bài học:
- Cấu trúc văn bản: Quá khứ - hiện tại có tính chất thống nhất giống như một bộ phim quay chậm về cuộc đời của một con người. - Hình ảnh thơ giàu tính biểu cảm, mang ý nghĩa tượng trưng. - Giọng điệu tâm tình, tự nhiên, mang tính triết lí sâu xa.
Ghi nhớ:
Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm, " ánh trăng" của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống "uống nước nhớ nguồn", ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
Quan sát bức tranh cho biết những bức tranh sau minh hoạ cho nội dung nào ?
Luyện tập
Em hãy đọc đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu:
Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng
Đoạn thơ thể hiện sự nhắn nhủ về thái độ sống "Uống nước nhớ nguồn", "ngọt bùi nhớ lúc đắng cay"
DẶN DÒ

Đọc thuộc lòng bài thơ,nắm vững nội dung và nghệ thuật
Soạn bài:Tổng kết từ vựng ( Luyện tập tổng hợp)
+ Làm các bài tập (SGK 158-160)

KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH SỨC KHOẺ !
trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Hàng ngang số 1: Có 5 chữ cái.
Ai là người đọc Tuyên ngôn độc lập năm 1945?

Hàng ngang số 12: Có 7 chữ cái.
Tên bài thơ nói về người lính trong kháng chiến chống Pháp.

Hàng ngang số 2: Có 6 chữ cái.
Tên một bông hoa đẹp nhất kính dâng thầy cô.

Hàng ngang số 3: Có 6 chữ cái.
Bài thơ nào gợi lại quá khứ tình bà cháu.

Hàng ngang số 4: Có 9 chữ cái.
Hình ảnh nào được nhân hoá trong bài thơ ánh Trăng?

Hàng ngang số 5: Có 2 chữ cái.
Điền vào chỗ trống từ đầu tiên trong câu: ......cha nặng lắm ai ơi.

Hàng ngang số 6: Có 8 chữ cái.
Đây là người sáng tạo ra bếp dã chiến được bộ đội sử dụng trong chiến tranh.

Hàng ngang số 7: Có 5 chữ cái.
Tác giả tập thơ "Từ ấy".

Hàng ngang số 8: Có 8 chữ cái.
Tỉnh nào là quê hương của nhà thơ Nguyễn Duy.

Hàng ngang số 9: Có 7 chữ cái.
Nhân vật nào có sắc đẹp khiến thiên nhiên phải nhường?

Hàng ngang số 10: Có 8 chữ cái.
Ai là chị của nhân vật Thuý Vân?

Hàng ngang số 11: Có 2 chữ cái.
Từ nào chỉ sự tiếp diễn của vầng trăng mãi tròn.

?
Luyện tập
Câu 1.
Quan sát bức tranh cho biết những bức tranh sau minh hoạ cho nội dung nào ?
Trăng gắn bó với tuổi thơ.
Trăng gắn bó với tuổi thơ.
Vầng trăng trong thành phố.