Bài 12. Ánh trăng

Nhi?t li?t ch�o m?ng cỏc th?y cụ giỏo

dó v? d? gi? Ng? van 9

Bài dạy: Tiết 58, bài12, văn bản
ánh trăng - Nguyễn Duy
Bài tập trắc nghiệm
(Khoanh tròn vào chữ cái đầu đáp án em cho là đúng nhất)


1. Mạch cảm xúc trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt phát triển theo trình tự nào?
A. Từ hiện tại đến tương lai.
B. Từ quá khứ đến tương lai.
C. Từ hiện tại trở về quá khứ.
D. T? h?i tu?ng quá kh? d?n suy ng?m hi?n t?i.

2. Thể thơ được sử dụng trong bài thơ là thể thơ gì?
A. Thể thơ tự do, chủ yếu là thơ tám chữ .
B. Thể thơ tự do năm chữ.
C. Thể thơ lục bát.
D. Thể thơ Đường luật.

3. Nội dung chính của bài thơ là gì?
A. Miêu tả vẻ đẹp của hình ảnh bếp lửa vào mỗi buổi sớm mai.
B. Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu với bà.
C. Nói về tình cảm yêu thương của người bà dành cho con và cháu.
D. Nói về tình cảm nhớ thương của người con dành cho cha mẹ đang chiến đấu ở xa.





A.
Bài tập trắc nghiệm
(Khoanh tròn vào chữ cái đầu đáp án em cho là đúng nhất)


1. Mạch cảm xúc trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt phát triển theo trình tự nào?
A. Từ hiện tại đến tương lai.
B. Từ quá khứ đến tương lai.
C. Từ hiện tại trở về quá khứ.
D. T? h?i tu?ng quá kh? d?n suy ng?m hi?n t?i.

2. Thể thơ được sử dụng trong bài thơ là thể thơ gì?
A. Thể thơ tự do, chủ yếu là thơ tám chữ .
B. Thể thơ tự do năm chữ.
C. Thể thơ lục bát.
D. Thể thơ Đường luật.

3. Nội dung chính của bài thơ là gì?
A. Miêu tả vẻ đẹp của hình ảnh bếp lửa vào mỗi buổi sớm mai.
B. Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu với bà.
C. Nói về tình cảm yêu thương của người bà dành cho con và cháu.
D. Nói về tình cảm nhớ thương của người con dành cho cha mẹ đang chiến đấu ở xa.





A.
Bài tập trắc nghiệm
(Khoanh tròn vào chữ cái đầu đáp án em cho là đúng nhất)


1. Mạch cảm xúc trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt phát triển theo trình tự nào?
A. Từ hiện tại đến tương lai.
B. Từ quá khứ đến tương lai.
C. Từ hiện tại trở về quá khứ.
D. T? h?i tu?ng quá kh? d?n suy ng?m hi?n t?i.

2. Thể thơ được sử dụng trong bài thơ là thể thơ gì?
A. Thể thơ tự do, chủ yếu là thơ tám chữ .
B. Thể thơ tự do năm chữ.
C. Thể thơ lục bát.
D. Thể thơ Đường luật.

3. Nội dung chính của bài thơ là gì?
A. Miêu tả vẻ đẹp của hình ảnh bếp lửa vào mỗi buổi sớm mai.
B. Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu với bà.
C. Nói về tình cảm yêu thương của người bà dành cho con và cháu.
D. Nói về tình cảm nhớ thương của người con dành cho cha mẹ đang chiến đấu ở xa.





A.
A
B
D
"- Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa không?
Phố đông, còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?"

Tố Hữu
(Việt Bắc - 10/1954)
Nhà thơ Nguyễn Duy
Tác phẩm chính

10 tập thơ, 3 tập bút ký, 1 tiểu thuyết. Trong đó có các tập :

Cát trắng (thơ,1973); ánh trăng (thơ,1984); Mẹ và em (thơ,1987); Đường xa (thơ,1989); Quà tặng (thơ,1990); Về (thơ,1994); Nhìn ra bể rộng trời cao (bút ký, 1985); Khoảng cách (tiểu thyuết, 1987)...

Ông đã được Giải nhất thơ tuần báo Văn nghệ (1972 - 1973); Tặng thưởng loại A về thơ của Hội Nhà văn Việt Nam (1984) cho tập ánh trăng...
Văn bản

ánh trăng

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

TP. Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, ánh trăng,
NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1984)
Bố cục gồm 3 phần:

- Phần 1: Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ
- Khổ 1,2
- Phần 2: Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại
- Khổ 3,4
- Phần 3: Suy tư của nhà thơ
- Khổ 5,6
Văn bản

ánh trăng

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

TP. Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, ánh trăng,
NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1984)
Bố cục gồm 3 phần:

- Phần 1: Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ
- Khổ 1,2
- Phần 2: Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại
- Khổ 3,4
- Phần 3: Suy tư của nhà thơ
- Khổ 5,6
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa


Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa


Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

Câu hỏi thảo luận:
Phân tích ý nghĩa hình tượng trăng và thái độ, tâm trạng của nhà thơ trong khổ thơ cuối?
Đáp án:
1. Hình tượng trăng mang ý nghĩa:
trăng c? tròn vành vạnh là vẻ đẹp của quá khứ, tình nghĩa vẹn nguyên chẳng phai mờ, luôn vĩnh hằng.
ỏnh trăng im phăng phắc như là sự nhắc nhở con người có thể vô tình, có thể quên, nhưng thiên nhiên, quá khứ, tình nghĩa vẫn luôn tròn đầy, bất diệt, bao dung.
2. Thái độ và tâm trạng c?a nh� tho
Ngợi ca trăng thật cao quý, bao dung, độ lượng.
giật mình - nhận ra sự vô tình, vô cảm, vô tâm với vầng trăng tri kỉ.
giật mình - ăn năn, tự trách, thấy mình cần nghiêm khắc xem lại cách sống sao cho xứng với vầng trăng tình nghĩa.
Những nhắn nhủ của nhà thơ với chính mình và bạn đọc:
Sống trong hoàn cảnh mới, trong cuộc sống hiện đại sôi động, tiện nghi, có nhiều điều lôi cuốn con người:
Rất có thể cuộc sống hiện đại làm chúng ta trở thành những con người vô tình, vô cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên thuần phác, của quá khứ, tình nghĩa thuỷ chung.
Chúng ta không được lãng quên quá khứ, nghĩa tình; lãng quên thiên nhiên vốn đã gắn bó với ta.
Con người cần s?ng thu? chung tỡnh nghia.
Văn bản

ánh trăng

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

TP. Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, ánh trăng,
NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1984)
Ghi nhớ
Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm, ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống Uống nước nhớ nguồn, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
Văn bản

ánh trăng

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

TP. Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, ánh trăng,
NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1984)
Bài tập:
Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài thơ ánh trăng - Nguyễn Duy, em hãy diễn tả cảm xúc, suy tưởng của mình qua hai khổ tho cuối (l?p d�n ý v� trỡnh b�y tru?c l?p).
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

Tranh minh hoạ
Kính chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ,


công tác tốt, có nhiều đóng góp


cho sự nghiệp giáo dục của huyện nhà.

Tiết 58, bài12, văn bản
ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Giới thiệu văn bản.
1. Tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Duy Nguyễn Duy Nhuệ (1948), quê Thanh Hoá.
- ánh trăng 1978.
2. Đọc, tìm hiểu chú thích.
3.Thể loại, bố cục.

II. Phân tích văn bản.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ.
Con người:
+ tri âm, tri kỉ với trăng.
+ tâm niệm sống thuỷ chung, tình nghĩa với trăng.
2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại.
Con người:
+ hờ hững, xa lạ với trăng.
+ ngỡ ngàng khi gặp lại trăng.
3. Suy tư của nhà thơ.
- Trăng làm ta sống dậy những kỉ niệm đẹp.
- Con người cần sống thuỷ chung, tình nghĩa.
III Tổng kết
* Ghi nhớ.
IV. Luyện tập