Bài 12. Ánh trăng

1
hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện
năm học 2009 - 2010
và các em học sinh về dự giờ học
nhiệt liệt chào mừng quý vị đại biểu,
các thầy cô giáo
2

Đọc thuộc lòng phần 1 của bài thơ: " Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ"
Từ những điều mẹ thương, mẹ ước, em nhận thấy người mẹ Tà Ôi là người mẹ như thế nào?
Trả lời: Người mẹ Tà Ôi là người giàu tình thương yêu, giàu lòng yêu nước
Kiểm tra bài cũ
3

Văn bản : ánh trăng
Nguyễn Duy
Tiết 58 : Bài 12
4
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả tác phẩm
- Tên thât: Nguyễn Duy Nhuệ
- Năm sinh: 1948
- Quê: Phường Đông Vệ - TP Thanh Hóa
- Là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
5
6
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả tác phẩm
- Tên thât: Nguyễn Duy Nhuệ
- Năm sinh: 1948
- Quê: Phường Đông Vệ - TP Thanh Hóa
- Là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
- Bài thơ sáng tác năm 1978 sau khi Miền Nam
giải phóng 3 năm, Nguyễn Duy sống tại
TP Hồ Chí Minh.
- In trong tập thơ: "ánh trăng"

7

Đọc và tìm hiểu chung.
Tác giả tác phẩm
Đọc văn bản
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
8
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kû
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
vầng trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
ÁNH TRĂNG
(Nguyễn Duy)
9

Đọc và tìm hiểu chung.
Tác giả tác phẩm
Đọc văn bản
Chú thích số sgk-157
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
10

Đọc và tìm hiểu chung.
Tác giả tác phẩm
Đọc văn bản
Chú thích số
Bố cục văn bản
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
11

Đọc và tìm hiểu chung.
Tác giả tác phẩm
Đọc văn bản
Chú thích số
Bố cục văn bản
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Bố cục : Có thể chia làm 3 phần
- Phần 1 (Khổ 1 + 2) : Nội dung Vầng trăng trong quá khứ
- Phần 2 (Khổ 3 + 4) : Nội dung Vầng trăng trong cuộc sống hiện tại
- Phần 3 (Khổ 5 + 6) : Nội dung Suy ngẫm của nhà thơ về ánh trăng.
12

Đọc và tìm hiểu chung.
Tác giả tác phẩm
Đọc văn bản
Chú thích số
Bố cục văn bản
Thể thơ
- Ngũ ngôn
6. Phương thức biểu đạt:
- Tự sự kết hợp biểu cảm
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
13

Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
14
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kû
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
15
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kû
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
16
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kû
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Nghệ thuật :
Điệp từ"với"
Quê hương ân tình gắn với tuổi thơ hồn nhiên trong sáng
.
So sánh"như"
Con người hòa hợp gắn bó với trăng trong chiến tranh .Trăng hoang sơ gần gũi với người
Vầng Trăng tri kỷ
Là Vầng Trăng bạn bè thân thiêt với con người
17

Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Nghệ thuật: Lời thơ tâm tình, từ ngữ bình dị, điệp từ,so sánh
Vầng trăng là biểu tượng của quá khứ, gian lao mà đẹp đẽ ân tình
18
19

Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
20
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Nghệ thuật so sánh,từ láy, động từ .
Người xa lạ với trăng
Trăng là vật chiếu sáng thay thế cho điện.
Trăng và người không còn tri kỷ tình nghĩa như xưa
-Hoàn cảnh thay đổi khiến người ta dễ dàng quên qua khứ gian khổ
Hành động của con người vội vã hối hả tìm nguồn sáng
21
Vì sao trăng và người có sự xa lạ cách biệt này?
Trả lời:
- Thời gian cách biệt(tuổi thơ, người lính, công chức).
- Không gian cách biệt(làng quê, rừng núi, thành phố)
- Điều kiện sống cách biệt(đô thị hiện đại, ánh điện tỏa sáng lấn át ánh trăng)
Thảo luận nhóm
22
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại
Nghệ thuật: Giọng thơ vút cao với những thanh trắc liên tiếp, động từ, từ láy
Trăng và người không còn tri kỷ, tình nghĩa như xưa. Hoàn cảnh thay đổi con người đã quên đi quá khứ
23
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại
Suy tư của tác giả
24
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
- Từ láy "Rưng rưng"
- "Ngửa mặt lên nhìn mặt"
- So sánh: Như là, là
Trăng gợi nhớ sông, bể, núi rừng, những vui buồn gắn với hạnh phúc gian lao
Nhân hóa
Tâm lý xúc động, trăng đã làm ùa về, làm sống dậy bao kỉ niệm đẹp đẽ.
Con nười gặp bạn tri kỷ năm xưa
25
Tiết 58: Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
vầng trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Trăng
Người
đối lập
Trăng tự nó vẫn đẹp, mãi mãi trường tồn
Im lặng có ý nhắc nhở nghiêm khắc
Giật mình nhận thấy mình thờ ơ trước thiên nhiên
- Tròn vành vạnh
- Im phăng phắc
- Vô tình
- Giật mình
26
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Đọc và tìm hiểu chung.
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ
Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại
Suy tư của tác giả
- Nghệ thuật đối lập, so sánh, nhân hóa.
- Nhắc nhở con người phải biết trân trọng, gìn giữ vẻ đẹp và những giá trị truyền thống, đó là đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của nhân dân Việt Nam
27
Tiết 58:Bài 12
Văn bản: ánh trăng
Nguyễn Duy
Đọc và tìm hiểu chi tiết.
Đọc và tìm hiểu chung.
Tổng kết
Nghệ thuật
Kết hợp tự sự và biểu cảm hài hòa
Ngôn ngữ thơ tự nhiên trong sáng, hàm súc. Các biện pháp tu từ đặc sắc
2. Nội dung
Bài thơ như một lời nhắc nhở củng cố người đọc thái độ sống "Uống nước nhớ nguồn" ân tình, thủy chung cùng quá khứ.
* Ghi nhớ: SGK - 157
IV. Luyện tập
28
29
Bài tập 1: Trắc nghiệm: Khoanh tròn vào đáp án em cho là đúng nhất
Câu 1: Hình ảnh "trăng tròn cứ tròn vành vạnh" tượng trưng cho điều gì?
Hạnh phúc viên mãn tròn đầy
Quá khứ đẹp đẽ, nguyên vẹn, không phai mờ
Thiên nhiên vạn vật luôn tuần hoàn
Cuộc sống hiện tại no đủ, sung sướng.
Câu 2: Trong các câu tục ngữ sau, câu nào đúng với lời nhắn nhủ của
tác giả, gửi gắm qua bài thơ "ánh trăng"?
ăn cây nào rào cây ấy
Gieo gió thì sẽ gặp bão
Uống nước nhớ nguồn
Yêu nên tốt ghét nên xấu
b
c
30
Bài tập 2: Em hãy tìm trong văn học Việt Nam, văn học nước ngoài
những bài thơ viết về trăng mang hàm ý khác? Em hãy đọc một
đoạn thơ hoặc một bài thơ về trăng?
- Những bài thơ viết về trăng:
Tĩnh dạ tứ - Lý Bạch
Đồng chí - Chính Hữu
31
Bài tâp 3: Em hãy đọc một số câu thơ mang tư tưởng chủ đề " Uống nước nhớ nguồn"?
- Ngọt bùi nhớ lúc đắng cay
Ra sông nhớ suối, có ngày nhớ đêm


- Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao còn thấy núi đồi nữa chăng
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đêm, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng
32
Bài tập về nhà
Em hãy so sánh hình ảnh vầng trăng, ánh trăng trong hai bài thơ: "ánh trăng"của Nguyễn Duy và "đồng Chí " của Chính Hữu
33
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC!
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
CHÚC CÁC EM HỌC SINH CHĂM NGOAN, HỌC GIỎI!