Bài 12. Ánh trăng

ÁNH TRĂNG
Bài 12, tiết 58
(Nguyễn Duy)
I. Tác giả, tác phẩm
1/ Tác giả:
- Tên thật: Nguyễn Duy Nhuệ (1948)
- Quê: Thanh Hoá.
Là nhà thơ, trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
2. Tác phẩm:
- Viết năm 1978, in trong tập thơ cùng tên và tập thơ này được tặng giải A của Hội nhà văn Việt Nam 1984.
ÁNH TRĂNG
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
TP. Hồ chí Minh, 1978 (Nguyễn Duy - Ánh trăng)
3. Bố cục:
Vầng trăng trong quá khứ
Vầng trăng trong hiện tại
Suy nghĩ của tác giả
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
tri kỉ
ngỡ
Liên hệ với bài thơ có hình ảnh ánh trăng và người lính.
Bài “Đồng chí” – Chính Hữu.
Bài “Rằm tháng giêng” - Hồ Chí Minh
2. Vầng trăng trong hiện tại:
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
* Người dưng: Người xa lạ, không quen biết.
 Tác giả coi trăng như người dưng vì:
+ Không gian khác biệt
+ Thời gian cách biệt
+ Điều kiện sống thay đổi, con người vô tình…
3. Suy nghĩ của tác giả:
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Em cảm nhận như thế nào về cái “giật mình” của con người trước sự im lặng của vầng trăng?
Là cảm giác, phản xạ tâm lý có thật của con gnười biết suy nghĩ chợt nhận ra sự vô tình bạc bẽo của mình.
Là sự ăn năn, tự trách mình tự thấy mình phải thay đổi cách sống ân nghĩa, thủy chung.
Là sự nhắc nhở bản thân không được vô tình lãng quên quá khứ, Bởi thiên nhiên, quá khứ luôn nghiêm khắc mà bao dung, độ lượng, thủy chung…
Thảo luận nhóm:
III. Tổng kết:
1/ Nghệ thuật:
- Bài thơ mang dáng dấp một câu chuyện được kể theo trình tự thời gian.
- Kết hợp hài hoà giữa tự sự và trữ tình.
- Dùng nhiều biện pháp tu từ, từ ngữ gợi tả, hình ảnh biểu tượng.
2/ Nội dung:
Bài thơ như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.
- “Ánh trăng” của Nguyễn Duy có ý nghĩa gợi nhắc củng cố ở người đọc thái độ sống: Uống nước nhớ nguồn, ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
IV/ Luyện tập:
Bài 1: Hình thức bài thơ có gì đặc biệt? Tại sao có sự đặc biệt đó?
Bài thơ viết theo thể ngũ ngôn gồm 6 khổ, mỗi khổ 4 dòng thơ. Tác giả chỉ viết hoa chữ đầu dòng thứ nhất của mỗi khổ. Chữ đầu dòng thứ 2, 3, 4 không viết hoa.
Đó là chủ ý của tác giả để tạo sự liền mạch về ý tưởng và hình ảnh trong mỗi khổ thơ.
Bài 2: Vầng trăng trong bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy mang ý nghĩa gì?
A. Vầng trăng là hình ảnh tươi mát của thiên nhiên.
B. Vầng trăng là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, tròn đầy,
vẹn nguyên
C. Vầng trăng là lời nhắc nhở về cội nguồn và sống thủy chung
với chính mình
D. Tất cả các ý trên.
Bài 3: Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong “Ánh trăng”, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn.
Dặn dò:
Học thuộc bài thơ, ghi nhớ.
Hoàn thiện bài 3 phần “Luyện tập”.
Soạn bài “Tổng kết từ vựng”