Bài 12. Ánh trăng

Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
ánh trăng

nguyễn duy
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
I.Tìm hiểu chung
1/ Tác giả
- Nguyễn Duy (1948), quê ở Thanh Hoá.Thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Đạt giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ (1972-1973)
-Sau 1975 chuyển vào Nam công tác tại thành phố Hồ Chí Minh
2/ Tác phẩm
- Ánh trăng viết năm 1978 (sau 3 năm ngày đất nước thống nhất).In trong tập thơ cùng tên,đạt giải A của Hội nhà văn Việt Nam (1984)
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm

- Bố cục

Khổ 1,2 : Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ.
Khổ 3,4: Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại
Khổ 5,6 : Suy ngẫm của tác giả về trăng

Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
II/ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :
Hồi nhỏ sống với đồng
Với sông rồi với bể

?
Những hình ảnh ( Đồng, sông, bể)
cộng với điệp từ “với”
diễn tả một không gian ntn?
Một tuổi thơ ntn?
Vầng trăng tuổi thơ trải
rộng trên một không gian
bao la . Diễn tả một
tuổi thơ sống gần gũi
chan hòa cùng thiên nhiên
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
II/ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :
?
: Cuộc sống của người lính ”Hồi chiến tranh ở rừng” là cuộc sống ntn?
- Những năm tháng ác liệt, gian lao, thiếu thốn, khắc nghiệt... của người chiến sĩ trong rừng sâu.
- Trong những năm tháng ấy người lính nảy nở một tình cảm cao đẹp, tình đồng chí , đồng đội thủy chung , tình nghĩa thắm thiết...
- Thời khắc đó người lính sống gần gũi với thiên nhiên, chan hòa cùng thiên nhiên, nhất là ánh trăng
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Bạn tri kỉ
II/ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :
Vầng trăng thời chiến tranh ở rừng có mối qua hệ ntn với
người chiến sĩ ?
Thế nào là bạn tri kỉ?
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Vì sao trăng lại trở thành người bạn tri kỉ của người lính?
- Trăng giúp cho tâm hồn người lính ấm áp hơn trong
những năm tháng chiến tranh ác liệt đầy hi sinh gian khổ
Trăng là người bạn cùng đứng gác trong những đêm
chờ giặc tới
“Đầu súng trăng treo”
Trăng cùng hành quân với người lính
“ Soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mây “
Trăng ru người lính , canh gác giấc ngủ cho họ
“ Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm “
Trăng chia ngọt xẻ bùi cùng họ.....
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm

Câu thơ “ vầng trăng thành tri kỉ “
đã khép lại khổ thơ , khẳng định
điều gì về mối quan hệ giữa con
người với trăng?

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ


Vầng trăng và con người sống
chan hòa, gắn bó . Trăng gắn
liền với những kỉ niệm trong sáng
vui tươi và cả những năm tháng
gian khổ nhưng đầy tình nghĩa

Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Tại sao con người thời thơ ấu và thời chiến tranh ở rừng lại có tình có nghĩa với trăng như vậy ?

Vì khi đó con người sống giản dị, thanh cao và chân thật trong sự hòa hợp với thiên nhiên trong lành
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm

Vầng trăng trong quá khứ
của nhân vật trữ tình là
vầng trăng tri kỉ, đẹp đẽ,
ân tình gắn với hạnh phúc,
gian lao của mỗi con người
Hai khổ thơ đầu cho ta thấy cảm nhận về vầng trăng trong quá khứ của nhà thơ ntn?
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
II/ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :
2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại :
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Qua đây em hiểu người lính hiện tại đang có một cuộc sống ntn?
Sống ở những Buyn-đinh cao tầng, trong điều kiện đầy đủ tiện nghi hiện đại, có điện thắp sáng suốt ngày đêm...
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại :
“Vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường”
? Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại của nhân vật trữ tình ntn?
Trăng bị lãng quên
trở lên xa lạ không
không còn gắn bó
với con người
như trước nữa
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Tại sao lại có sự lãng quên như vậy ?
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại :
Từ nguyên nhân của sự
xa lạ giữa người với
trăng đó, tác giả
muốn nói với chúng ta
điều gì?
Cuộc sống tiện nghi hiện đại làm con người dễ dàng lãng quên những giá trị trong quá khứ
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
2. Cảm nghĩ về vầng trăng
trong hiện tại :
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
? Tình huống này diễn ra ntn?
Nhanh , đột ngột, bất ngờ
? Trong tình huống ấy vầng trăng hiện lên ntn?
Vầng trăng hiện lên thật
bất ngờ : một vầng trăng
tròn đầy, đẹp vẹn nguyên
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Nước mắt đang ứa ra sắp khóc, tâm hồn đang rung động, xao
xuyến gợi nhớ gợi thương
?
Trong tư thế đối diện với vầng trăng tròn đầy
đẹp vẹn nguyên như vậy nhân vật trữ tình có cảm xúc gì?
Rưng rưng
II/ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :
2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại :
3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Tại sao nhân vật trữ tình lại có cảm xúc rưng rưng như thế?
- Bất ngờ gặp lại người bạn tri kỉ tình nghĩa thủy chung , trăng vẫn đẹp, đầy đặn vẹn nguyên như ngày nào
- ánh trăng tròn đầy vẹn nguyên đó đã làm sống dậy kí ức về một thời đã qua
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm

3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
Như là đồng là bể
như là sông là rừng
Những hình ảnh ( đồng , sông, bể, rừng) lại hiện về , cùng với
điệp từ là cho ta biết được điều gì đang diễn ra trong tâm hồn nhà thơ?
Tâm hồn con người đang hướng về những kỉ niệm trong quá khứ.
Điệp từ là diễn tả sự trở về liên tiếp, dồn dập. Nó như mạch nước ngầm được thông dòng, ồ ạt ùa về̀
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình


Những câu thơ này cho ta
cảm nhận được
vẻ đẹp nào
của trăng?
Trăng luôn là vẻ đẹp vĩnh hằng của thiên nhiên
Trăng bao dung độ lượng, trăng vẫn thủy chung, nghĩa tình trọn vẹn,
trong sáng mà không đòi hỏi phải đền đáp
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
A. Hạnh phúc viên mãn tròn đầy
B. Quá khứ đẹp đẽ vẹn nguyên không
phai mờ
C. Thiên nhiên vạn vật luôn tuần hoàn
D. Cuộc sống hiện tại no đủ, sung sướng
Hình ảnh vầng trăng
trong những câu thơ đó
tượng trưng cho điều gì ?
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
Vì sao người lính giật mình ?
- Ca?i GI?T MèNH o? dõy la` GI?T MèNH nho? la?i qua? khu?,
tu? võ?n lo`i ghi xuong kha?c cụ?t nam xua, ca?i giõ?t mi`nh nụ?i
hiờ?n ta?i vo?i qua? khu? vui tuoi trong sa?ng, gian kh? nhung
dõ`y nghi~a ti`nh
- Ca?i GI?T MèNH cu?a su? sa?m hụ?i
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm

3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :
?
Nếu ánh trăng tương trưng cho vẻ đẹp và những giá trị tốt đẹp truyền thống thì sự vô tình và cái giật mình của con người trước trăng có ý nhắc nhở chúng ta điều gì trong cuộc sống?
Con người phải biết trân trong
những giá trị truyền thống tốt đẹp
trong quá khứ
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
III. TỔNG KẾT.

- Bài thơ kết hợp giữa tự sự và trữ tình và mạch cảm xúc men theo lời kể để bộc lộ.
- Giọng điệu tâm tình, tự nhiên... khi ngân nga, tha thiết, khi trầm lắng, suy tư.
- Thể thơ năm chữ, gieo vần cách với tiết tấu nhịp nhàng, mỗi khổ thơ được viết liền mạch như một câu, tạo sức truyền cảm dễ thuộc, dễ nhớ.
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
- Bài thơ như một lời tự nhắc nhở chính mình, có ý nghĩa cảnh tỉnh, cũng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “Ân tình ân nghĩa” với quá khứ.
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Bài 1: Nhận định nào sau đây không phù hợp với ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng trong bài thơ?
1. Biểu tượng của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát
2. Biểu tượng của vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của đời sống
3. Biểu tượng của sự hồn nhiên trong sáng của tuổi thơ
4. Biểu tượng của quá khứ nghĩa tình


IV/ Luyện tập
Giáo án Ngữ văn 9
Hoàng Lan Thanh - Trường THCS Hải Lâm
Bài 2: ý nào nói không đúng tư tưởng của nhà thơ gửi gắm qua bài thơ?
1. Con người có thể vô tình lãng quên tất cả, nhưng thiên nhiên nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy bất diệt
2. Con người không nên lãng quên quá khứ tốt đẹp, hiện tại không được đoạn tuyệt với truyền thống
3. Cuộc sống vât chất dù đủ đầy vẫn cứ tiêu tan, chỉ có đời sống tinh thần là bất diệt
4. Uống nước nhớ nguồn




IV/ Luyện tập