Bài 12. Ánh trăng

Nguyễn Duy
Tiết 58:
Văn bản
ánh trăng
Nguyễn Duy tên khai sinh Nguyễn Duy Nhuệ.
Sinh năm 1948
Quê làng Quảng Xá, TP Thanh Hoá
- Là gương mặt tiêu biểu trong lớp nhà thơ trẻ thời chống Mỹ cứu nước
1. Tác giả
ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
2. Tác phẩm
Sáng tác năm 1978, tại TP Hồ Chí Minh.
In trong tập thơ "�nh trăng" (Tập thơ được tặng Giải A của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1984)
Một số tác phẩm chính
- Cát trắng (1973)
- �nh trăng (1984)
- Đãi cát tìm vàng (1987)
- Mẹ và em (1987)
- Bụi (1997)
ánh trăng
Nguyễn Duy




Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ.

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa.

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn.

Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

Văn bản:
ánh trăng
ánh trăng
Nguyễn Duy
Kết cấu bài thơ :- Chia làm 3 phần:
+ Hai khổ thơ đầu: Vầng trăng quá khứ.
+ Hai khổ thơ giữa: Vầng trăng hiện tại.
+ Hai khổ thơ cuối: Suy tư của tác giả.
ánh trăng
Nguyễn Duy
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ.

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa.
ánh trăng
Nguyễn Duy
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ.
- Vầng trăng tri kỷ, vầng trăng tình nghĩa.
- Con người và trăng sống chan hoà,gắn bó với tuổi thơ và những năm thắng gian lao nhưng ân tình ân nghĩa.
=> Vầng trăng gần gũi, ân tình.
2. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại.

ánh trăng
Nguyễn Duy
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường.

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn.
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ.
=> Vầng trăng gần gũi, ân tình.
2. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại.

=> Vầng trăng xa lạ, cách biệt.
ánh trăng
Nguyễn Duy
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ.
=> Vầng trăng gần gũi, ân tình.
2. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại.
=> Vầng trăng xa lạ, cách biệt.
3. Suy tư của tác giả.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Từ "mặt" thứ hai trong câu "Ngửa mặt lên nhìn mặt" dùng để chỉ ai?
A- Nhà thơ
B- Trăng
B-
ánh trăng
Nguyễn Duy
Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
ánh trăng
Nguyễn Duy
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
1. Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ.
=> Vầng trăng gần gũi, ân tình.
2. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại.
=> Vầng trăng xa lạ, cách biệt.
3. Suy tư của tác giả.
=> Xúc d?ng, gi?t mình khi g?p l?i v?ng trang nghia tình, thu? chung.

ánh trăng
Nguyễn Duy
Em cảm nhận như thế nào về cái "giật mình" của tác giả?
ánh trăng
Nguyễn Duy
=> Đó là cái giật mình của kẻ nhận ra sự vô tình với quá khứ. Cái giật mình của sự ăn năn, tự trách mình, tự thấy mình phải thay đổi cách sống.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Thảo luận nhóm
Nếu ánh trăng tượng trưng cho vẻ đẹp và những giá trị truyền thống, thì lời thơ nói về sự vô tình và cái giật mình của con người trước trăng có ý nghĩa nhắc nhở chúng ta điều gì trong cuộc sống?
Trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp và những giá trị truyền thống.
- Lãng quên quá khứ tốt đẹp là con người quay lưng lại với chính bản thân mình.
ánh trăng
Nguyễn Duy
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật.
- Tự sự kết hợp với trữ tình trong thể thơ 5 tiếng rất phù hợp.
- Hình ảnh vầng trăng, ánh trăng nhiều ý nghĩa liên tưởng.
- Giọng điệu tâm tình, tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm.
2. Nội dung:
Bài thơ là lời nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm với những năm tháng qua gian lao tình nghĩa, đối với thiên nhiên đất nước bình dị hiền hậu.
ánh trăng
Nguyễn Duy
Ghi nhớ:
Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm, ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống "uống nước nhớ nguồn", ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
ánh trăng
Nguyễn Duy
ánh trăng
Nguyễn Duy
Bài tập trắc nghiệm
Tư tưởng của Nguyễn Duy gửi gắm qua bài thơ ánh trăng là:
A- Con người có thể vô tình, lãng quên tất cả, nhưng thiên nhiên, nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy, bất diệt.
B- Thiên nhiên, vạn vật thì vô hạn, tuần hoàn còn cuộc đời con người thì hữu hạn.
C- Thiên nhiên luôn bên cạnh con người, là người bạn thân thiết của con người.
A-
ánh trăng
Nguyễn Duy
Bài tập trắc nghiệm
Trong các câu tục ngữ sau, câu nào nói đúng với lời nhắn nhủ của tác giả gửi gắm qua bài thơ "ánh trăng"?
A- ăn cây nào rào cây ấy
B- Gieo gió thì sẽ gặt bão
C- Uống nước nhớ nguồn
D- Yêu nên tốt, ghét nên xấu
C-
ánh trăng
Nguyễn Duy