Bài 12. Ánh trăng

Nhiệt liệt chào mừng các
thầy cô giáo về dự giờ Chuyên đề
Ngữ Văn 9
Giáo viên: Nguyễn Thị Minh Loan

Học sinh Lớp 9b
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
Lý Bạch

Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Nguyễn Du

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
Hồ Chí Minh

ánh trăng
tiết 59:
Nguyễn Duy


Tiết 59:
( Nguyễn Duy)
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả - Tác phẩm:
*Tác giả
-Tên khai sinh: Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948.
- Ông là một gương mặt tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
ánh trăng
Nhà thơ Nguyễn Duy với giải thưởng danh giá
CATPHCM
(CATP) Vừa qua (18-10-2010) nhà thơ Nguyễn Duy (ảnh) đã được Viện hàn lâm quốc tế Mihai Eminescu tại Craiova, Rumani trao Giải thưởng lớn về Thơ năm 2010. Đây là giải thưởng lớn dành cho các nhà văn, nhà thơ nước ngoài có những tác phẩm xuất sắc được đánh giá qua Hội đồng nghệ thuật Rumani. Nhà thơ Nguyễn Duy đã dành hầu hết cuộc đời cho nền thi ca Việt Nam, khơi gợi niềm tự hào về quê hương dân tộc, ngợi ca vẻ đẹp đằm thắm của non sông gấm vóc, tôn vinh nét đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống... Các tác phẩm của ông đã được đưa vào sách giáo khoa Ngữ văn như: Ánh trăng (lớp 9), Đò Lèn (lớp 12), Tre Việt Nam (sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4)...


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả- Tác phẩm :
*Tác giả:
*Tác phẩm:
-Tên khai sinh: Nguyễn Duy Nhuệ, sinh nam 1948
- Ông là một gương mặt tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ trong thời chống Mỹ cứu nu?c.
- Bài thơ sáng tác năm 1978, sau 3 năm đất nước thống nhất. In trong tập " ánh trăng".


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả - tác phẩm:

2. §äc vµ t×m hiÓu thÓ th¬.
Thể thơ : 5 chữ
NhÞp 2/3, 2/1/3, 3/2
Khæ 1,2,3: giäng kÓ, nhÞp th¬ tr«i ch¶y b×nh th­êng.
Khæ 3: giäng th¬ ®ét ngét cÊt cao, ngì ngµng thÓ hiÖn b­íc ngoÆt cña c©u chuyÖn.
Khæ 4, 5: giäng th¬ tha thiÕt trÇm l¾ng.


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I. Tìm hiểuchung:
1.Tác giả - Tác phẩm:
2. §äc vµ t×m hiÓu thÓ th¬.
3. Bè côc.
Bố cục : 3 phần.

- Khổ 1-2 -3 : Vầng trăng trong quá khứ và hiện tại.
- Khổ 4: Tình huống gặp lại trăng.
- Khổ 5-6: C¶m xóc vµ suy ngẫm của nhà thơ.
hg
câu hỏi thảo luận
Từ bố cục, em có nhận xét gì về mạch cảm xúc được thể hiện trong bài thơ? Cách trình bày câu chữ trong từng dòng thơ có gì đặc biệt?
Hồi nhỏ, hồi chiến tranh
Hiện tại
Vầng trăng
Hồi về thành phố
Quá khứ
Suy ngẫm
Bài thơ như một câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian, không gian, có nhân vật và sự việc.


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả - Tác phẩm
2. §äc vµ t×m hiÓu thÓ th¬.
3. Bè côc.
II .T×m hiÓu chi tiÕt:
1: Hình ảnh vầng trăng:
? H/¶nh vÇng tr¨ng g¾n víi con ng­êi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian nµo trong cuéc ®êi?


Tiết 59 ánh trăng
( Nguyễn Duy)

II: Tìm hiểu chi tiết:
1: Hỡnh ?nh v?ng trang
a. V?ng trang trong quỏ kh?:

* H?i nh?:

->Di?p ng?: "h?i; v?i"
* H?i chi?n tranh:
đồng
sông
bể
Gợi tả k.gian khoáng đạt, tươi mát của quê hương.
ở rừng
->Nhân hoá: Tri kỉ
Quan hệ gần gũi, thân thiết như bạn tri kỉ.
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ


Tiết 58: ánh trăng
( Nguyễn Duy)

II: Tìm hiểu chi tiết:
1: Hỡnh ?nh v?ng trang
* V?ng trang trong quỏ kh?:

-H?i nh?:

->Di?p ng?: "h?i; v?i"
-H?i chi?n tranh:
đồng
sông
bể
Gợi k/ gian khoáng đạt, tươi mát của quê hương.
ở rừng
->Nhân hoá: Tri kỉ
Quan hệ gần gũi, thân thiết như bạn tri kỉ.
“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
- NT: so sánh con ng­êi sống gần gũi, chan hoà với thiên nhiên, với vầng trăng.
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
=> Vầng trăng không những trở thành bạn tri kỉ, mà đã trở thành “vầng trăng tình nghĩa” biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình.
Khổ thơ 2 tác giả sử dụng BPNT gì? Qua từ ngữ , h/ảnh nào? Tác dụng?


Tiết 59: ánh trăng
( Nguyễn Duy)
II: T×m hiÓu chi tiÕt:
1: Hình ảnh vầng trăng
b. Vầng trăng hiện tại:
Từ ngày về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

* Hoàn cảnh sống hiện tại:
+ Đất nước hoà bình
+ Hoàn cảnh sống thay đổi
vầng trăng
-So sánh, nh©n hãa“Vầng trăng” với “người dưng”
-> Thái độ của con người với trăng:
lạnh nhạt, thê ¬ coi vầng trăng như một người xa lạ.
Từ ngày về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
như người dưng qua đường
Lời thơ thủ thỉ tâm tình chứa chan cảm xúc.Trăng được nhân hóa, trăng như người bạn bị lãng quên.
cửa gương


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I.Tìm hiểu chung:

II:Tìm hiểu chi tiết
1: Hỡnh ?nh v?ng trang
2: Tỡnh hu?ng g?p l?i v?ng trang:

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Tình huống:
Mất điện, phòng tối om, vội vàng mở tung cửa sổ.
? Đột ngột gặp lại "cố nhân" ,"Vầng trăng" bất ngờ xuất hiện gợi bao kỉ niệm nghĩa tình.
vội
đột ngột
? Tình huồng gì xẩy ra? Em hãy nhận xét?
Thình lình
vầng trăng tròn
đèn điện tắt


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
II: Tìm hiểu chi tiết:
3. Suy ngẫm của nhà thơ.
Tư thế: "ngửa mặt - nhìn mặt": =>.Nhìn nhận lại chính mình, nhìn lại những giá trị mà mình đã vội lãng quên.
- Tâm trạng: Xúc động không nói được nên lời, thổn thức đến xót xa.
- NT: so sánh, điệp ngữ, h.¶nh lÆp l¹i.
=> Nhấn mạnh, khắc sâu những hình ảnh của quá khứ.
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Mặt trăng- mặt người đối diện đàm tâm. Con người rưng rưng xúc động. Hình ảnh quá khứ của thiên nhiên, đất nước bình dị ùa về.
Ngửa mặt
nhìn mặt
rưng rưng
như là
như là
đồng
bể
sông
rừng


Tiết 59: ánh trăng
( Nguyễn Duy)
II:Tìm hiểu chi tiết
3. Suy ngẫm của nhà thơ
Hình ảnh trong quá khu ùa về , con người nghẹn ngào, xót xa.
=>Qu¸ khø ®Ñp ®Ï, vÑn nguyªn, vÑn nguyªn ch¼ng phai mê.
“Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.”
Trăng cứ tròn vành vạnh
im phăng phắc
BPTT nhân hóa, ẩn dụ, tượng trưng:


Tiết 59: ánh trăng
( Nguyễn Duy)
II:Tìm hiểu chi tiết


Trăng mang một vẻ đẹp viên mãn là biểu tượng cho tấm lòng bao dung, độ lượng. Trăng được nhân hóa lặng lẽ vô ngôn khiến người vô tình phải "giật mình" nhận ra cái khiếm khuyết của mình. Sự im lặng chính là sự trừng phạt lớn nhất đối với kẻ "vô tình".
3. Suy ngẫm của nhà thơ.
“Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.”
Trăng cứ tròn vành vạnh
im phăng phắc
T/g “giật mình”: Tự nhắc nhở
mình, ăn năn, hối hận.
- NT đối: Tư thế, tâm trạng của vầng trăng và con người.
giật mình
BPTT nhân hóa, ẩn dụ, tượng trưng:


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
I. Tìm hiểu chung:

II.Tìm hiểu chi tiết:
* ý nghÜa, chñ ®Ò bµi th¬.
- Ý nghĩa:
Chủ đề:
Bµi th¬ lµ nh÷ng suy ngÉm s©u s¾c vÒ th¸i ®é cña con ng­êi ®èi víi qu¸ khø gian lao, t×nh nghÜa.
Uống nước nhớ nguồn.
? Ý nghiã khái quát của bài thơ? Chủ đề bài thơ nói về vấn đề gì?


Tiết 59:
ánh trăng
( Nguyễn Duy)
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết

III. Tổng kết
1: Ngh? thu?t

- Kết hợp hài hoà, tự nhiên giữa tự sự và trữ tình.
-Giọng thơ tâm tình bằng thể thơ năm chữ.
-Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: So sánh, nhân hoá, điệp ngữ, đối lập.
Trăng
Người
Tự nhắc nhở mình ở người đọc về thái độ ứng xử với quá khứ, nhắc nhở ta về đạo lý "uống nước nhớ nguồn".
2.Nôị dung
IV. Luyện tập.
Bài tập 1
Khoanh tròn trước nhận định đúng nhất về ý nghĩa khái quát của bài thơ?
A. Bài thơ là tiếng lòng của riêng Nguyễn Duy.
B. Bài thơ nhắc nhở chúng ta luôn nhớ về những năm tháng chiến tranh gian khổ.
C.�Bài thơ gợi nhắc thái độ sống " uống nước nhớ nguồn", ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
D.�Bài thơ khẳng định: Quá khứ luôn tròn đầy, bất diệt.

Bài tập 2
*Có ý kiến cho rằng
Vầng trăng trong bài thơ chỉ đơn thuần là hình ảnh của thiên nhiên.
* Lại có ý kiến khác:
Vầng trăng trong bài thơ có ý nghĩa biểu tượng cho những gì thuộc về quá khứ.
* ý kiến của em thế nào? Tại sao?
ánh trăng không chỉ mang vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước mà là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình. ánh trăng không chỉ là chuyện của riêng nhà thơ, chuyện riêng của một người mà có ý nghĩa với cả một thế hệ đã trải qua những năm tháng chiến tranh, từng gắn bó với thiên nhiên, sống với nhân dân tình nghĩa giờ được sống trong hòa bình. Bài thơ gợi lên đạo lí thủy chung "uống nước nhớ nguồn", một truyền thống đẹp đẽ của dân tộc Việt Nam.
Xin chân thành cảm ơn