Bài 12. Ánh trăng

chào mừng các em học sinh và các thầy cô giáo
Về dự hội giảng môn ngữ văn lớp 9b
�nh trang
Nguyễn Duy
Bài 12 - Văn bản
Tiết 58
�nh trang
Nguyễn Duy
I. Tác giả, tác phẩm.
-Tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ (1948).
- Quê: Thanh Hoá.
-Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
- Ông đạt giải nhất cuộc thi thơ trên báo Văn nghệ (1972-1973)
- Sau năm 1975, ông về sống và làm việc ở thành phố Hồ Chí Minh.
? Em hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Nguyễn Duy?
�nh trang
I. Tác giả, tác phẩm
- Sáng tác năm 1978 (3 năm sau ngày giải phóng).
- In trong tập thơ cùng tên của ông.
- Tác phẩm đạt giải A của hội nhà văn Việt Nam (1984)
Nguyễn Duy
?Bài thơ ánh
trăng ra đời vào
thời điểm nào?
�nh trang
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
buyn-đinh
Nguyễn Duy
Bố cục: 3 phần
2 khổ đầu : Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ.
2 khổ tiếp : Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại.
2 khổ cuối : Suy ngẫm của tác giả từ hình ảnh vầng trăng.
- PT biểu đạt: Tự sự + trữ tình
�nh trang
Nguyễn Duy
Cảm nghĩ vầng trăng trong quá khứ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi giữa thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa.
�nh trang
Nguyễn Duy
Cảm nghĩ vầng trăng hiện tại
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
�nh trang
Nguyễn Duy
Những suy tư của tác giả
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ trong vành vạnh
kể chi người vô tình
vầng trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
�nh trang
.

Nguyễn Duy
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Gieo vần lưng
Điệp từ :với
Trăng gắn bó với tuổi ấu thơ
Phép nhân hóa
Trăng và người lính trở thành đôi bạn tri âm tri kỉ
Phép so sánh
Vẻ đẹp tự nhiên của vầng trăng.
Bản chất hồn nhiên của người lính.
Từ ngữ gợi cảm
"ngỡ"
Vầng trăng trong quá khứ vô cùng đẹp đẽ gắn bó với hạnh phúc của tuổi thơ và gian lao
của cuộc đời người lính .
�nh trang
Nguyễn Duy
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường


- Trong cuộc sống hiện tại trăng không còn thân thiết gắn bó với người, người xa lạ với trăng.
- Con người đã quên trăng hay quên đi quá khứ của cuộc đời hay chính là quá khứ của dân tộc.
ánh trăng
? Theo em, vì sao có sự xa lạ và cách biệt này?
Vì không gian cách biệt: làng quê - núi rừng - thành phố
Vì thời gian cách biệt: tuổi thơ - người lính - công chức
Vì điều kiện sống cách biệt ở đô thị: khép kín, chật hẹp
ánh trăng
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung của sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Từ láy


Động từ
Gợi tình huống bất ngờ
Gợi hành động khẩn trương và cảm giác khó chịu
Trăng vẫn nguyên vẹn như xưa Quá khứ vẫn đằm thắm không thay đổi
Hình ảnh vầng trăng tròn đột ngột xuất hiện ->Trăng vẫn như xưa , vẫn thủy chung
với người lính .
�nh trang
Nguyễn Duy
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ trong vành vạnh
kể chi người vô tình
vầng trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
- Phép nhân hóa
- Từ láy gợi cảm "rưng rưng"
- So sánh liên tiếp, nhịp điệu thơ hối hả dâng trào.
- Giọng điệu xót xa ân hận.
- Nhà thơ dạt dào xúc động trước hình ảnh vầng trăng. Quá khứ đẹp đẽ thuở xưa lại hiện về.
Trăng nghiêm khắc nhắc nhở con người không một lời trách khứ, oán hờn.
Trăng vẫn thủy chung và vị tha, cao thượng.
- Hình ảnh thơ gợi cảm.
Từ láy "vành vạnh".
Phép nhân hóa.
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
"giật mình" - Là phản xạ tâm lí của con người.
Là sự ăn năn, hối hận.
Là sự nhắc nhở bản thân không được lãng quên quá khứ "uống nước nhớ nguồn"
�nh trang
Nguyễn Duy
? Hãy nêu những nét giá trị nghệ thuật của bài thơ?
- Bài thơ như một câu chuyện riêng có sự kết hợp hài hòa, tự nhiên giữa tự sự và trữ tình.
- Giọng điệu tâm tình bằng thể thơ 5 chữ. Nhịp thơ khi thì tự nhiên nhẹ nhàng theo lối kể, khi thì ngân nga thiết tha cảm xúc lúc lại trầm lắng biểu hiện suy tư.
? Nêu cảm nhận của em về bài thơ?
Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm: ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống " uống nước nhớ nguồn", ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
Trăng
Người
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống "uống nước nhớ nguồn"
1) Nhận định nào sau đây phù hợp với ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng trong bài thơ?
Biểu tượng của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát
Biểu tượng của vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của đời sống
Biểu tượng của sự hồn nhiên trong sáng của tuổi thơ
Biểu tượng của quá khứ nghĩa tình


IV. Luyện tập.
2) Theo em, những chữ đầu dòng không viết hoa là do:
A. Người biên soạn chủ ý sắp đặt.
B. Nhà thơ muốn tạo sự liền mạch về ý tưởng trong toàn bài thơ bằng giọng điệu tâm tình.
C. Nhà thơ muốn người đọc chú ý đến sự đặc biệt này khi đọc bài thơ.
D. Cả ba ý trên đều đúng.



IV. Luyện tập.
3) Bài thơ gửi đến chúng ta những bài học nào trong cuộc sống?

A. Uống nước nhớ nguồn
B. Nhà thơ trân trọng quá khứ tốt đẹp.
C. Ân nghĩa, thuỷ chung cùng quá khứ.
D. ánh trăng bao dung và nhân hậu


IV. Luyện tập.
? Đọc diễn cảm bài thơ trên?
? Nêu cảm nhận của em sau
khi học xong bài thơ "ánh
trăng" của Nguyễn Duy?
Bài tập về nhà
1. Học thuộc lòng bài thơ, chú ý giọng đọc diễn cảm.
2. Nắm chắc nội dung.
3. Viết đoạn văn nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh ánh trăng trong bài thơ.
4. Soạn bài: Làng (Kim Lân)
chân thành cảm ơn thầy cô và các em!