Bài 12. Ánh trăng

Ánh trăng
Nguyễn Duy
Văn bản
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
I.Đọc- hiểu chú thích .
1/ Tác giả : Nguyễn Duy
2/Tác phẩm :
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
? Em hãy kể tên một số tác phẩm chính của Nguyễn Duy?
I.Đọc- hiểu chú thích .
1/ Tác giả : Nguyễn Duy
2/Tác phẩm :
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
I.Đọc-hiểu chú thích .
? Bài thơ ánh trăng ra đời vào thời điểm nào?
- Bài thơ Ánh trăng sáng tác năm 1978.
? Em có nhận xét gì về thời điểm ra đời của bài thơ?
- Bài thơ in trong tập thơ cùng tên của Nguyễn Duy.
- Tác phẩm đạt giải A của hội nhà văn Việt Nam (1984)
1/ Tác giả : Nguyễn Duy
2/Tác phẩm :
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
thấy cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
TP.Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, Ánh trăng,
NXBTác phẩm mới Hà Nội, 1984)
VĂN BẢN
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
thấy cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
tri kỉ
người dưng
buyn-đinh
TP.Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, Ánh trăng,
NXBTác phẩm mới Hà Nội, 1984)
VĂN BẢN
? Giải nghĩa các từ: Tri kỉ,Người dưng, Buyn-đinh?
Ánh trăng

- Tri kỉ: (trăng và người) đôi bạn thân thiết.
- Người dưng: người không quen biết.
- buyn-đinh: toà nhà cao, nhiều tầng, hiện đại.
Nguyễn Duy
I.Đọc- hiểu chú thích :
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
? Bài thơ Ánh trăng được viết theo thể thơ nào?
? Em hãy nhận xét về phương thức biểu đạt sử dụng trong bài thơ?
Bài thơ viết theo thể thơ 5 chữ, kết hợp giữa tự sự và trữ tình, nghị luận. Bài thơ mang dáng dấp một câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian:Quá khứ-hiện tại.
? Từ đó, Em hãy xác định bố cục của bài thơ?
? Theo em, những chữ đầu dòng trong bài thơ không viết hoa nhằm thể hiện điều gì?
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Nguyễn Duy
Hình ảnh vầng trăng
trong quá khứ.
Hình ảnh vầng trăng
trong hiện tại.
Cảm xúc, suy tư
của nhà thơ.
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
II.Đọc, hiểu văn bản.
1.Hình ảnh vầng trăng trong ký ức tuổi thơ.
Ánh trăng
Nguyễn Duy
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
? Vầng trăng xuất hiện ở đâu và vào những thời điểm nào trong quá khứ?
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
? Vầng trăng thành tri kỉ là vầng trăng như thế nào?
với
với
với
sông
bể
Hồi nhỏ sống với đồng
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
? Tình cảm giữa người và trăng lúc này được diễn tả như thế nào?
? Em có nhận xét gì về sự có mặt của vầng trăng ở những thời điểm này?
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên
?Trong đoạn thơ này tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào?
?Lúc đó, người lính có suy nghĩ như thế nào về tình cảm ấy?
ngỡ không bao giờ quên
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
1.Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ.
….. với đồng
…sông…bể
 Điệp từ
…….rừng
……..tri kỷ

Gợi nhớ về quá khứ với bao kỷ niệm về những năm tháng gian lao nhưng nặng nghĩa tình của những người lính.
? Với biện pháp nghệ thuật đó có tác dụng gì?
Nhân hoá
Trăng là biểu tượng đẹp, nghĩa tình
Thảoluận
? Vì sao khi đó con người có tình nghĩa với vầng trăng? và cảm thấy trăng có tình nghĩa với mình?
- Con người sống giản dị, thanh cao, chân thật hoà hợp với thiên nhiên trong lành.
- Trăng gắn liền với những trò chơi tuổi thơ và theo cùng những ước mơ trong sáng.
- Trăng là ánh sáng trong đêm tối của chiến tranh, là niềm vui bầu bạn của người lính trong gian lao của cuộc chiến.
(3 phút)
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
2.Hình ảnh vầng trăng trong hiện tại.
….. thiên nhiên
….. cây cỏ
 So sánh

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
- Sự thay đổi đến phũ phàng, đau xót.
Nhân hoá
Con người dửng dưng vô tình
người dưng
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
? Cách sử dụng từ ngữ của tác giả trong khổ thơ này có gì đặc sắc? Tác dụng của cách sử dụng đó?
- Các động từ, tính từ gợi tả : Thình lình, vội, đột ngột, tung đầy biểu cảm.Trăng được nhân hóa, lặng lẽ đi qua đường, không ai còn nhớ, chẳng ai còn hay.Nhưng trăng vẫn đến, vẫn tròn, vẫn đẹp, vẫn thủy chung với mọi người.-> diễn tả sự bất ngờ của con người khi gặp lại trăng.
Thình lình
vội
tung
đột ngột
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
vội bật tung cửa sổ
đèn điện tắt
Các động từ mạnh
Quá khứ nghĩa tình, sống động
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
rưng rưng
? Từ rưng rưng cho thấy cảm xúc nào đang diễn ra trong tâm hồn con người?
Cảm xúc xao xuyến,có phần thành kính ở tư thế lặng im.Vầng trăng là
một hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên, tươi mát, là người bạn tri kỉ
suốt thời thơ ấu, rồi chiến tranh ở rừng. Trong phút chốc, sự xuất hiện
đột ngột của vầng trăng làm ùa dậy ở tâm trí nhà thơ bao kỉ niệm của
tuổi thơ hồn nhiên, của những năm tháng gian lao, bao hình ảnh của thiên
nhiên, đất nước bình dị “ Như là đồng là bể”,“như là sông là rừng”
hiện hình trong nỗi nhớ, trong cảm xúc rưng rưng của một con người
đang sống giữa phố phường hiện đại.
?Từ ngữ nào diễn tả cảm xúc của con người lúc này?
3/ Suy ngẫm của nhà thơ :

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng


Tại sao tác giả viết
“ ngửa mặt lên nhìn mặt” mà không phải là
“ngửa mặt lên nhìn trăng”?
So sánh
Nghĩ về thái độ sống của mình
VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
Thảo luận
Vầng trăng cứ tròn vành vạnh, im phăng phắc, mặc cho người vô tình. Em hiểu ý nghĩa hình ảnh thơ này như thế nào?
- Vầng trăng tượng trưng cho quá khứ nghĩa tình,luôn tròn trịa, thuỷ chung, tình nghĩa. Con người có thể vô tình, lãng quên nhưng quá khứ vẫn nguyên vẹn, đẹp đẽ, tròn đầy.Trăng không chỉ thủy chung mà còn cao thượng, không không oán trách, dù họ có lãng quên. Đó là sự im lặng bao dung nhân hậu.
? Đối diện với sự im lặng, bao dung ấy, con người có cảm giác gì?
?Theo em vì sao con người lại có cảm giác giật mình?
Giật mình vì chợt nhớ lại kỉ niệm.
Giật mình vì tự vấn lương tâm mình.Chợt nhận ra cái sai sót trong lối sống.
Giật mình để tự hoàn thiện mình hơn khi đối diện với quá khứ.
BÀI 12 VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
? Vậy, trong sự suy tư của mình, tác giả muốn gợi nhắc với chúng ta một thái độ sống như thế nào?
? Bài học này gợi cho em liên tưởng đến câu tục ngữ nào?
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
Ánh trăng im phăng phắc
Đủ cho ta giật mình
Nhân hoá
Gợi nhắc về thái độ sống bài học Uống nước nhớ nguồn

VĂN BẢN ÁNH TRĂNG.
( Nguyễn Duy)
III.Ghi nhớ : sgk/157 .
? Bài thơ có những giá trị đặc sắc nào về nghệ thuật?
-Giọng thơ tâm tình tự nhiên.
-Hình ảnh giàu tính biểu cảm.
- Nghệ thuật nhân hóa hình ảnh vầng trăng.
?Em hãy khái quát nội dung của bài thơ?
-Lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.
-Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống “ uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
TRĂNG
NGƯỜI
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”