Bài 12. Ánh trăng

Giáo viên thực hiện:Trần Thị Thanh Hồng
Ngữ văn
Kiểm tra bài cũ
1 )Đọc thuộc hai khổ thơ đầu trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt.
2)Hình ảnh bếp lửa trong ba câu đầu có ý nghĩa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng và cảm xúc về bà của nhân vật trữ tình?Theo em đúng hay sai ?
A Sai
B đúng
Ngày 30 tháng 4 năm 1975
Cuộc sống đổi thay
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy

Tiết 59:

Ánh trăng
Nguyễn Duy
I. Tỡm hi?u chung:
Tỏc gi? v� ho�n c?nh sỏng tỏc:
a.Tỏc gi?:
- Tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ(1948)
- Quê: Thanh Hoá
- Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
- Ông đạt giải nhất cuộc thi thơ trên báo Văn nghệ ( 1972 - 1973)
- Sau năm 1975, ông về sống và làm việc ở thành phố Hồ Chí Minh
? Em hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Nguyễn Duy?
Tiết 59
Ánh trăng
I. Tỡm hi?u chung:
Tỏc gi? v� ho�n c?nh sỏng tỏc:
a. Tỏc gi? :(SGK/156)
b.Ho�n c?nh sỏng tỏc:
-Sỏng tỏc 1978 ( 3 nam sau ng�y gi?i phúng
- In trong t?p tho cựng tờn c?a Nguy?n Duy
- Tỏc ph?m d?t gi?i A c?a h?i nh� van Vi?t Nam nam 1984.
Nguyễn Duy
? Bài thơ ánh trăng ra đời vào thời điểm nào?
I. Tỡm hi?u chung:
Tỏc gi? v� ho�n c?nh sỏng tỏc:
a.Tỏc gi?:
b.Ho�n c?nh sỏng tỏc:
* D?c v� tỡm hi?u chỳ thớch
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
Tiết 59
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
thấy cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạch
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lìnhđèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
tri kỉ
người dưng
buyn-đinh
Nguyễn Duy
Tiết 58
Ánh trăng
I. Tìm hiểu chung:
Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
- Tri kỉ: Trăng và người trở thành người bạn thân thiết.
Người dưng: Người không quen biết
Buyn-đinh: Tòa nhà cao,nhiều tầng,hiện đại
Nguyễn Duy
Tiết 58
Ánh trăng
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
? Em có thể chia b? c?c bài thơ thành mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần?
1. V?ng trang trong quỏ kh?
H?i nh? s?ng v?i dũng
V?i sụng r?i v?i b?
H?i chi?n tranh ? r?ng
V?ng trang th�nh tri kỡ
Tr?n tr?i v?i thiờn nhiờn
H?n nhiờn nhu cõy c?
Ng? khụng bao gi? quờn
Cỏi v?ng trang tỡnh nghia
Nguyễn Duy
Tiết 58
Ánh trăng
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần

Vầng trăng trong hiện tại
Từ hồi về thành phố
Quen ánh điện cửa gương
Vầng trăng đi qua ngõ
Như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn-đinh tối om
Vội bật tung cửa sổ
Đột ngột vầng trăng tròn
Nguyễn Duy
Tiết 58
Ánh trăng
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
Những suy ngẫm của nhà thơ
Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là s6ng là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình
Ánh trăng im phăng phắc
Đủ cho ta giật mình
Nguyễn Duy
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I. I.Tỡm hi?u chung:
1)Tỏc gi? v� ho�n c?nh sỏng tỏc:
a.Tỏc gi?:
b.Ho�n c?nh sỏng tỏc:
*D?c v� tỡm hi?u chỳ thớch
2)B? c?c: 3 ph?n
II) Phõn tớch:
1. V?ng trang trong quỏ kh?:

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
? Vầng trăng xuất hiện ở đâu và vào những thời điểm nào trong quá khứ?
Hồi nhỏ sống với đồng
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
? Vầng trăng thành tri kỉ là vầng trăng như thế nào?
? Nhận xét về biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ này?
với
với
với
? Điệp từ
? ViÖc dïng ®iÖp tõ nh­ vËy cã t¸c dông g×?
? Nhấn mạnh tình cảm gắn bó sâu sắc giữa con người và vầng trăng
sông
bể
Tiết 59
Ánh trăng
I. Tìm hiểu chung:
1 Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
Đọc và tìm hiểu chú thích
2 Bố cục:
II.Văn bản:
1. Vầng trăng trong quá khứ

- Hồi nhỏ: đồng, sông, bể
- Hồi chiến tranh: rừng
? Em có nhận xét gì về sự có mặt của vầng trăng ở những thời điểm này?
Vầng trăng đã có mặt trong những thời điểm khó quên của đời người
Nguyễn Duy
Tiết 59
Ánh trăng
. I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II) Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:

? Tình cảm của con người với vầng trăng được thể hiện trực tiếp qua câu thơ nào?
Ngỡ không bao giờ quên
Cái vầng trăng tình nghĩa
Nguyễn Duy
Thảoluận
? Vì sao khi đó con người có tình nghĩa với vầng trăng? và cảm thấy trăng có tình nghĩa với mình?
- Con người sống giản dị, thanh cao, chân thật hoà hợp với thiên nhiên trong lành.
- Trăng gắn liền với những trò chơi tuổi thơ và theo cùng những ước mơ trong sáng.
- Trăng là ánh sáng trong đêm tối của chiến tranh, là niềm vui bầu bạn của người lính trong gian lao của cuộc chiến.
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II)Phân tích :
1. Vầng trăng trong quá khứ:



? điệp ngữ
? Nhấn mạnh tình cảm gắn bó sâu sắc giữa con người và vầng trăng



? Vậy, vầng trăng tượng trưng cho điều gì trong quá khứ của con người?
* Vầng trăng tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ và ân tình, gắn với gian lao, hạnh phúc của mỗi người và đất nước.
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II)Phân tích :
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2.Vầng trăng trong hiện tại:

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
? Em hiÓu thÕ nµo lµ ng­êi d­ng qua ®­êng?
Khi trở về cuộc sống hiện đại,người
và trăng có còn tri kỉ như xưa không?

Tiết 59:
Nguyễn Duy
ánh trăng
Thảo luận
Trăng vẫn là trăng ấy nhưng người không còn như người xưa. Vậy thì trăng không quen biết người hay ngừơi không quen biết trăng?
Người xa lạ với trăng vì thế cả trăng và
người đều tự thấy xa lạ với nhau
? Theo em, vì sao có sự xa lạ và cách biệt này?
Vì không gian cách biệt: làng quê - núi rừng - thành phố
Vì thời gian cách biệt: tuổi thơ - người lính - công chức
Vì điều kiện sống cách biệt ở đô thị: khép kín, chật hẹp

Tiết 59:
Nguyễn Duy
ánh trăng
I.Tìm hiểu chung
Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
2) Bố cục: 3 phần
II)Văn bản:
1.Vầng trăng trong quá khứ.
2. Vầng trăng trong hiện tại
Thình lình đèn điện mất
phòng buyn-đinh tối om
?con ngu?i ch? nh? d?n trang trong kho?nh kh?c n�o?
Vội bật tung cửa sổ
Đột ngột vầng trăng tròn
? Nhận xét về cách dùng từ và biện pháp nghệ thuật trong khổ thơ này?
Theo em vì sao có sự khác biệt này?
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I. I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II)Phân tích :
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2.Vầng trăng trong hiện tại:

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Dùng động từ mạnh, tính từ gợi tả .
Dùng đảo ngữ nghệ thuật
? Diễn tả sự bất ngờ, đột ngột của con người khi gặp lại vầng trăng
Thình lình
đột ngột
? ViÖc dïng c¸c ®éng tõ, tÝnh tõ vµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ vËy cã t¸c dông g×??
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II) Phân tích :
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2.Vầng trăng trong hiện tại:
Thảo luận
Theo em, có phải tác giả
chủ động mở cửa để đón
vầng trăng không?
- Mất điện chỉ là tình huống bất ngờ nên hành động " vội bật tung cửa sổ" diễn tả sự khó chịu và hành động khẩn trương, hối hả để tìm nguồn sáng.
- Vầng trăng hiện ra đột ngột chính là cái nút để khơi gợi tâm trạng nhà thơ.
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II) Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2.Vầng trăng trong hiện tại:
* Vầng trăng tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ, ân tình, gắn với hạnh phúc, gian lao của mỗi con người và đất nước.
* Cuộc sống hiện đại dễ khiến người ta lãng quên những giá trị cao đẹp trong quá khứ.
? Theo em, từ sự xa lạ giữa người và trăng ấy, nhà thơ muốn nói với chúng ta điều gì?
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1)Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả:
b.Hoàn cảnh sáng tác:
*Đọc và tìm hiểu chú thích
2)Bố cục: 3 phần
II)Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2.Vầng trăng trong hiện tại:

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
- Mặt ( ngửa mặt): mặt người
- Mặt ( nhìn mặt): mặt trăng
? người đối diện với vầng trăng cũng chính là đối diện với quá khứ
? Tại sao tác giả viết " ngửa mặt lên nhìn mặt" mà không phải là " ngửa mặt lên nhìn trăng"?
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1 Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
* Đọc và tìm hiểu chú thích
2) Bè côc: 3 phần
II .Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2 Vầng trăng trong hiện tại
3 Suy ngẫm của nhà thơ
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
có cái gì rưng rưng
?c?m xỳc rung rung cho th?y di?u gỡ dang di?n ra trong tõm h?n?
Cảm xúc sao xuyến,gợi nhớ,
Gợi thương về những kỉ niệm
Quá khứ tốt đẹp, về một thời gian khó đã
qua
Tiết 58
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I.Tìm hiểu chung:
1 Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
* Đọc và tìm hiểu chú thích
2) Bố cục: 3 phần
II .Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2 Vầng trăng trong hiện tại
3 Suy ngẫm của nhà thơ
Thảo luận
1) Vầng trăng cứ tròn vành vạnh, im phăng phắc, mặc cho người vô tình. Em hiểu ý nghĩa câu thơ này như thế nào?
- Vầng trăng luôn tròn trịa, thuỷ chung, tình nghĩa, không oán trách, không nhắc nhở mọi người dù họ có lãng quên. Đó là sự im lặng bao dung nhân hậu.
2) Đối diện với sự im lặng bao dung ấy, con người bỗng giật mình. Theo em vì sao con người lại có cảm giác giật mình?
Giật mình vì chợt nhớ lại kỉ niệm.
Giật mình vì tự vấn lương tâm mình.
Giật mình để tự hoàn thiện mình hơn khi đối diện với quá khứ.
Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
I. I.Tìm hiểu chung:
1 Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
* Đọc và tìm hiểu chú thích
2) Bố cục: 3 phần
II .Văn bản:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2 Vầng trăng trong hiện tại
3 Suy ngẫm của tác giả
* Quá khứ đẹp đẽ, ân tình, gắn với hạnh phúc, gian lao của mỗi con người và đất nước.
* Cuộc sống hiện đại dễ khiến người ta lãng quên những giá trị cao đẹp trong quá khứ.
* Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng, giữ gìn những vẻ đẹp, những giá trị truyền thống. Lãng quên quá khứ là con người phản bội lại chính mình.
?V?y trong suy tu c?a mỡnh tỏc gi? mu?n núi v?i chỳng ta di?u gỡ ?
Trăng
Người
Tự nhắc nhở mình và cũng cố người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”
1) Nhận định nào sau đây phù hợp với ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng trong bài thơ?
Biểu tượng của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát
Biểu tượng của vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của đời sống
Biểu tượng của sự hồn nhiên trong sáng của tuổi thơ
Biểu tượng của quá khứ nghĩa tình


2) Theo em, những chữ đầu dòng không viết hoa là do:
A. Người biên soạn chủ ý sắp đặt.
B. Nhà thơ muốn tạo sự liền mạch về ý tưởng trong toàn bài thơ bằng giọng điệu tâm tình.
C. Nhà thơ muốn người đọc chú ý đến sự đặc biệt này khi đọc bài thơ.
D.Nh� tho mu?n núi d?n nh?ng quỏ kh? khụng t?t d?p.



3) Bài thơ gửi đến chúng ta những bài học nào trong cuộc sống?

A. Uống nước nhớ nguồn
B. An kh? tr? v�ng
C.Gieo giú thỡ g?t bóo.
D. Yờu nờn t?t,ghột nờn x?u


Tiết 59
Ánh trăng
Nguyễn Duy
. I.Tìm hiểu chung:
1 Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:
* Đọc và tìm hiểu chú thích
2) Bố cục: 3 phần
II .Phân tích:
1. Vầng trăng trong quá khứ:
2 Vầng trăng trong hiện tại
3 Suy tư của tác giả:
III.Tổng kết:
Ghi nhớ:( SGK/157)
IV.Luyện tập:
Bài tập 2/sgk/157
Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm, ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống " uống nước nhớ nguồn", ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
Ghi nhớ
Bài tập về nhà
Học thuộc bài thơ,tìm đọc một số bài thơ của Nguyễn Duy
Nắm kỉ nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
3. Viết đoạn văn nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ành ánh trăng trong bài.
4. Soạn văn bản :Làng (Kim Lân)
+Đọc và tóm tắt được văn bản
+ Phương thức biểu đạt
+ Nắm nội dung và nghệ thuật
chân thành cảm ơn thầy cô và các em!