Bài 12. Ánh trăng

ÁNH TRĂNG
(Nguyễn Duy)
I.Tìm hiểu chung:
1/ Tác giả,tác phẩm:
(SGK)
2/. Đọc-chú thích
3/. Bố cục:
Ba phần:
- Vầng trăng tình nghĩa.
- Trăng hóa thành người dưng.
-Tình huống xuất hiện vầng trăng và cảm xúc , suy ngẫm của tác giả.
II/ Tìm hiểu tác phẩm:
1/Vầng trăng tình nghĩa.
Hồ�i nhỏ sống với đồng
Với sông rồi với bể
Hồi chiến tranh ở rừng
Vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
Hồn nhiên như cây cỏ
Ngỡ không bao giờ quên
Cái vầng trăng tình nghĩa
Hồi nhỏ (tuổi thơ)
Hồi chiến tranh (người lính)

Trăng thành tri kỷ
Cuộc sống hồn nhiên, con người với thiên nhiên hòa làm một, trong sáng va �bình dị.
-Trăng là hình ảnh thiên nhiên trong trẻo tươi mát.
? Hình ảnh đất nước bình dị, hiền hậu.
2/. Trăng thành người dưng:
Từ hồi về thành phố
Quen ánh điện của gương
Vầng trăng đi qua ngõ
Như người dưng qua đường
Lí do thực tế:
- Ánh điện, cửa gương ? cuộc sống hiện đại con người không có điều kiện gần gũi với thiên nhiên ? Trăng thành người dưng.
Trăng lướt nhanh như cuộc sống hiện đại, gấp gáp, hối hả ? con người quên đi quá khứ.
Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn - đinh tối om
Vội bật tung cửa sổ
Đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình
Ánh trăng im phăng phắc
Đủ cho ta giật mình
3/. Tình huống xuất hiện vầng trăng và cảm xúc , suy ngẫm của tác giả:
-Trăng xuất hiện bất ngờ: "thình lình, đột ngột" ? niềm vui sướng ngỡ ngàng.
-Tư thế"ngửa mặt lên nhìn mặt" :tập trung chú ý ,cảm xúc dâng trào.
Hình ảnh :
+"Trăng cứ tròn tròn vành vạnh": quá khứ nghĩa tình, đầy đặn, thủy chung.
+"Ánh trăng im phăng phắc": nghiêm khắc nhắc nhở, trách móc trong lặng im.
+Cái "giật mình": sự ăn năn, tự nhắc nhở không được quên quá khứ.
"Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao còn nhớ núi đồi nữa chăng?
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn còn nhớ mảnh trăng giữa rừng"
(Trích "Việt Bắc" Tố Hữu)
"Nhớ nghe hoa
Người quét rác
Đêm qua
Nhớ em nghe
Tiếng chổi tre
Chị quét
Giữ sạch lề
Đẹp lối
Em nghe".
("Tiếng chổi tre" Tố Hữu)
Tôi gõ cửa căn nhà nhỏ bé ven đồng chiêm.
Bà mẹ nhìn tôi trong gió đêm:
Nhà mẹ hẹp nhưng còn mê chỗ ngủ
Mẹ chỉ phàn nàn chiếu chăn chả đủ
Rồi mẹ ôm rơm lót ổ tôi nằm
Rơm vàng, bọc tôi như kén bọc tằm
Tôi thao thức trong hương mật ong của ruộng
Trong hơi ấm hơn nhiều chăn đệm
Của những cọng rơm xơ xác gầy gò
Hạt gạo nuôi hết thảy chúng ta no
Riêng cái ấm nồng nàn như lửa
Cái mộc mạc lên hương của lúa
Đâu dễ chia cho tất cả mọi người
("Hơi ấm ổ rơm" - Nguyễn Duy)
III.Tổng kết:Ghi nhớ(SGK).
IV.Luyện tập:
Câu hỏi trắc nghiệm :
1/Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào?
A.Vầng trăng là một hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên,tươi mát ,là người bạn tri kỉ suốt thời nhỏ rồi thời chiến tranh ở rừng.
B.Vầng trăng là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình ,là vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của đời sống.
C.Vầng trăng không chỉ là chuyện riêng của nhà thơ mà còn là ý nghĩa của nhiều người ,nhiều thời bởi nó đặt ra vấn đề thái độ đối với quá khứ ,những người đã khuất và cả chính mình.
D.Tất cả đều đúng.
o
2/Giá trị nghệ thuật của bài thơ "A�nh trăng" được tạo nên từ những điểm nào?
A.Bài thơ năm chữ nhỏ nhẻ,đơn giản ,hiền lành và đẹp như thiên nhiên,như vầng trăng.
B.Câu thơ bình dị như lời nhà thơ thì thầm nhắc nhở với chính mình và cũng đồng thời nhắc nhở với chúng ta ,những người đang sống trong hòa bình.
C.Nhịp thơ khi thì trôi chảy tự nhiên ,nhịp nhàng theo lời kể ,khi thì ngân nga thiết tha cảm xúc ,lúc lại trầm lắng biểu hiện suy tư.
D.Tất cả đều đúng.
o
3/Giá trị nội dung của bài thơ "A�nh trăng"được tạo nên từ những điểm nào?
A.Bài thơ là hồi ức của người lính khi còn nhỏ với kỉ niệm về cánh đồng xanh ,về con sông êm ả và về biển cả mênh mông.
B.Bài thơ là hồi ức của người lính về những kỉ niệm trong những năm tháng chiến đấu gian khổ.
C.Bài thơ là một lần "giật mình "của Nguyễn Duy nhìn lại đoạn đường vừa đi qua để phát hiện mình vô tình ,bạc bẽo với thiên nhiên,với kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua.
D.Tất cả đều đúng.
o
4/Trong câu thơ "Vầng trăng đi qua ngõ",tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì?
A.So sánh.
B.A�n dụ.
C.Nhân hóa.
D.Hoán dụ.
o
5/Theo cảm nhận của em ,chủ đề của bài thơ có liên quan đến đạo lí nào của dân tộc Việt Nam ta?
A.Lá lành đùm lá rách.
B.Uống nước nhớ nguồn.
C.Nước chảy đá mòn.
D.Tay làm hàm nhai.
o
6/Điền vào chỗ trống những câu thơ trong bài thơ "A�nh trăng"có sử dụng biện pháp tu từ so sánh:
A............................
B.............................