Bài 12. Ánh trăng

ÁNH TRĂNG
I/ GIỚI THIỆU VĂN BẢN
1/ Tác giả:




Nêu vài nét về tác giả?
Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ ( 1948) quê ở Thanh Hóa.Ông được trao giải nhất cuộc thi thơ của báo văn nghệ tại Thành Phố Hồ Chí Minh.
2/ Văn bản
Cho biết hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
Sáng tác năm 1978 Tập thơ ánh trăng của ông được tặng giải A của hội nhà văn Việt Nam năm 1984
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN
1/ Hình ảnh vầng trăng và cảm xúc của nhà thơ
Hình ảnh vầng trăng gắn bó với con người qua thể thơ nào?
Hồi nhỏ sống với đồng – Với sông rồi với bể - Hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỉ.
Cảm nhận của con người và trăng như thế nào?
Trăng và con người như hình với bóng. Thuở ấu thơ, trăng mang đến niềm vui, niềm hạnh phúc. Khi tác giả lớn khôn, vầng trăng như tự trưởng thành lên. Trong chiến tranh loạn lạc vầng trăng trở thành tri kỉ của người chiến sĩ.
Tại sao tác giả lí giải vầng trăng như người dưng?
Do con người thay đổi hoàn cảnh hoặc do thực tế ( ánh điện), con người có thể quên quá khứ nhọc nhằn gian khổ.
Em thấy lí do đó có gần gũi với thực tế không?
Có phải đó là chuyện của tác giả không?
Những từ ngữ nào trong thơ biểu hiện trăng xuất hiện đột ngột?

Hình ảnh “ ngửa mặt lên nhìn mặt, có cái gì rưng rưng” diễn tả tâm trạng gì của tác giả?
Cảm xúc dâng trào trước quá khứ lại hiện về.
Hình ảnh “ trăng cứ tròn vành vạnh” có ý nghĩa gì?
Trăng là biểu tượng của quá khứ, của ân tình thủy chung.
Quá khứ tươi đẹp, hạnh phúc, không phai mờ
Em có suy nghĩ gì về câu “ trăng cứ im phăng phắc”
Trăng là người bạn nghĩa tình như đang nghiêm khắc nhắc nhở nhà thơ (chúng ta ) phải biết thủy chung với quá khứ. Bởi con người có thể vô tình với quá khứ nhưng quá khứ bao giờ cũng thủy chung với con người.
2/ Nghệ thuật
- Giọng điệu
Nhận xét về giọng điệu bài thơ?
Hồn nhiên, có khi tràn đầy cảm xúc, có lúc suy tư.
- Kết cấu:
Kết cấu có gì đặc biệt?
Bài thơ như là một câu chuyện: có quá khứ, có hiện tại, có tình huống
( cúp điện )
Tự sự + trữ tình.
Khổ kết của bài thơ cũng khá đặc biệt. Dấu hiệu của sự đặc biệt ấy là ở đâu và tại sao lại thế?
Tính chất đặc biệt là hình thành một cuộc đối thoại không lời, một thứ đối thoại ngẩm mà người xưa gọi là “ đối diện đàm tâm”. Đây là hình thức “ song song đôi mặt”( chữ của Nguyễn Du) giữa vầng trăng với con người. Ý thức này của tác giả đã gởi vào câu thơ trước “ ngửa mặt lên nhìn mặt”. Bây giờ nó xoáy sâu hơn, day dứt hơn và có gì như ân hận ăn năn ( trăng cứ tròn vành vạnh, kể chi người vô tình), thì ra trăng độ lượng, trăng cũng biết bao dung tha thứ. Nhưng bao dung, tha thứ không có nhĩa là không nghiêm khắc ( ánh trăng im phăng phắc- đủ cho ta giật mình). Cách viết ấy thích hợp với tâm trạng nhà thơ khi phải đối diện với chính mình. Dù chỉ là một ý nghĩ, một cảm xúc thoáng qua nhưng ấn tượng lại vô cùng sâu sắc.