Bài 12. Ánh trăng

Bài dạy
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Ngữ văn 9
Tiết 58
ánh trăng
Nguyễn duy
- Tên : Nguyễn Duy Nhuệ
- Sinh năm 1948
- Quê: Làng Quảng Xá, nay thuộc phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hoá
- Được trao giải nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1972- 1973
- Tho Nguy?n Duy gi�u c?m xỳc, d?m ch?t suy tu?ng .
- Tập thơ ánh trăng được tặng giải A của Hội nhà văn Việt Nam Năm 1984.
Tác giả:
Ngữ văn 9
Tác phẩm chính
Ngữ văn 9
Mạch cảm xúc:
Kết cấu:
Hoàn cảnh sáng tác:
Tác phẩm:
Thể thơ:
Năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh.
Năm chữ, kết hợp tự sự, trữ tình.
Như một câu chuyện nhỏ :
3 khổ thơ đầu : Tình cảm của tác giả với vầng trăng
Khổ 4 : Tình huống gặp lại trăng
Khổ 5, 6 : cảm xúc, suy ngẫm của nhà thơ
Ngữ văn 9

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ


Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngữ văn 9
Ngữ văn 9
Vầng trăng quá khứ hiện lên trong những thời điểm nào của cuộc đời người lính.
Trong từng thời điểm đó, người lính được sống trong một không gian như thế nào?
a. Tình cảm của nhà thơ với vầng trăng trong quá khứ
* Hoàn cảnh sống:
- Hồi nhỏ: Đồng, sông, bể
- Hồi chiến tranh: rừng
* Tình cảm giữa trăng và người:
* Nghệ thuật:
- Giọng thơ tâm tình
- Điệp từ: hồi, với
- Phép nhân hóa, so sánh
=> Tình cảm gắn bó, thủy chung
Không gian rộng mở, khoáng đạt
Thiên nhiên gần gũi, thân thiết
Ngữ văn 9
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Ngữ văn 9
Hãy đối chiếu khổ thơ thứ 3 với khổ thơ 1 và 2, phân tích nguyên nhân khiến con người thay đổi tình cảm với vầng trăng. Yếu tố nghệ thuật nào đã góp phần diễn tả sự thay đổi đó?
Nguyên nhân sự thay đổi tình cảm:
Không gian
Thời gian
Điều kiện sống
Mang tính khách quan
Ngữ văn 9
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Do sự cách biệt
b. Tình cảm của nhà thơ với vầng trăng trong hiện tại
* Hoàn cảnh sống:
- thành phố
- ánh điện
- cửa gương
* Tình cảm giữa trăng và người:

* Nghệ thuật:
- Giọng thơ ngậm ngùi, xót xa
- Kết hợp tự sự với trữ tình
- Phép nhân hóa, liệt kê, đối lập
=> Con người lãng quên, vô tình
Tiện nghi, hiện đại nhưng chật hẹp
Ngữ văn 9
Hiện tại
Quên lãng,
vô tình,
xa cách
Quá khứ
Thân thiết
gắn bó
nghiã tình
=> Thay đổi
* Tình cảm của tác giả với trăng
Ngữ văn 9
2. Tình huống gặp lại vầng trăng

- Mất điện ? bất ngờ
- Phòng tối >< trăng tròn
* Nghệ thuật:
- Từ ngữ: thình lình, vội, đột ngột
- Phép đối lập
- Giọng thơ đột ngột cất cao
=> Tạo bước ngoặt để bộc lộ cảm xúc
Ngữ văn 9
* Hoàn cảnh:
A
B
Có một nhóm bạn học sinh tranh luận với nhau
về cách hiểu ý nghĩa của câu thơ: "Đột ngột
vầng trăng tròn" như sau:
Câu thơ diễn tả sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của tác giả khi nhìn thấy vầng trăng
Câu thơ diễn tả vầng trăng xuất hiện bất ngờ thay thế cho ánh điện
ý kiến của em như thế nào?
* Tâm trạng, cảm xúc:
- Ngạc nhiên, ngỡ ngàng
Ngữ văn 9
Hãy phân tích những cảm xúc của nhà thơ khi đối diện với vầng trăng tri kỉ?
Ngữ văn 9
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
* Tâm trạng, cảm xúc:
- Ngạc nhiên, ngỡ ngàng
- Thái độ thành kính
- Rưng rưng xúc động
=> Cảm xúc nghẹn ngào với những hoài niệm về quá khứ
Ngữ văn 9
Thảo Luận Nhóm
Có bạn cho rằng: "Trong bài thơ 2 lần tác giả giật mình nhưng 2 trạng thái giật mình ấy không giống nhau". Em có đồng ý không? Vì sao?
Yêu cầu:
- Thảo luận nhóm lớn.
- Thời gian: 3 phút.
- Trình bày ra bảng phụ
- Cử đại diện trình bày.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
3. Suy ngẫm của nhà thơ
=> Bài học đạo lí về lẽ sống ân tình, thủy chung
Ngữ văn 9
Trăng
Người
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống "uống nước nhớ nguồn"
III/ Tổng kết
1/ Nghệ thuật:
Giọng thơ thủ thỉ tâm tình
Kết hợp hài hoà yếu tố trữ tình + tự sự
Hình ảnh thơ giàu ý nghĩa biểu tượng
Lời thơ bình dị, gợi cảm
Nghệ thuật nhân hoá, so sánh, điệp từ,đối lập
2/ Nội dung:
Là lời nhắc nhở về đạo lý sống tình nghĩa, thuỷ chung của con người với quá khứ gian lao, với thiên nhiên đất nước bình dị.
Ngữ văn 9
IV. Luyện tập
Bài 2: Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong "ánh trăng", em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn.
Về nhà

Bài cũ
Học thuộc lòng bài thơ
Làm bài tập 2 (SGK)

Bài mới
So¹n bµi “Tổng kết về từ vựng”
Trả lời các câu hỏi SGK
Dặn dò
chúc các em học tốt